Supreme Headquarters Allied Expeditionary Force

Naszywka mundurowa SHAEF
Generał Eisenhower rozmawia z żołnierzami, 5 czerwca 1944 roku

Supreme Headquarters Allied Expeditionary Force (w skrócie SHAEF, z ang. Naczelne Dowództwo Alianckich Sił Ekspedycyjnych) – dowództwo sił alianckich w Europie Północno-Zachodniej działające od końca 1943 roku do zakończenia II wojny światowej. Dowódcą SHAEF był przez cały okres jego istnienia generał Dwight Eisenhower.

Historia

Eisenhower został przeniesiony ze śródziemnomorskiego teatru działań do SHAEF utworzonego w grudniu 1943 roku. Dowództwo przygotowywało wtedy szczegółowy plan inwazji w Normandii. Głównymi planistami byli generał Frederick E. Morgan i generał major Ray Barker. Ike korzystając z pomocy dowódcy sił lądowych w dniu lądowania, generała Montgomery' ego, dokończył i dopracował plan, który został obrócony w czyny 6 czerwca 1944 roku.

SHAEF pozostał w Wielkiej Brytanii aż do czasu, gdy przyczółki we Francji były wystarczająco obszerne i bezpieczne. W tym momencie Montgomery stracił stanowisko głównego dowódcy sił lądowych, nadal jednak piastował urząd brytyjskiej 21 Grupy Armii walczącej we wschodnim skrzydle w Normandii. Dowódcą 12 amerykańskiej grupy armii został zaś Omar Bradley. Z powodu złej sytuacji na froncie inwazję na południu Francji przesunięto na 15 sierpnia, aby zaoszczędzić środków. Tego dnia na wybrzeżu Morza Śródziemnego wylądowała 6 Grupa Armii gen. Jacoba L. Deversa. Początkowo poczynania Deversa kontrolowała AFHQ, Naczelne Dowództwo Sił Alianckich w południowej Europie. Po miesiącu walk przekazana jednak została do rąk SHAEF.

W grudniu 1944 roku siedzibę główną SHAEF przeniesiono do Wersalu, a 26 kwietnia 1945 roku do Frankfurtu.

Szefem polskiej misji wojskowej przy SHAEF był od kwietnia 1944 roku do sierpnia 1945 roku gen. Kazimierz Schally.

Armie

SHAEF podlegały armie amerykańskie, brytyjskie, francuska i kanadyjska. Łącznie były to trzy grupy armii i jedna samodzielna armia powietrznodesantowa:

Ponadto podczas operacji Fortitude istniały także formacje-duchy:

SHAEF kontrolował także siły lotnicze podczas lądowania w Normandii. Był to 9 Armia USAAF i 2 Taktyczne Siły Powietrzne RAF.

Dowódcy

Dowódcy SHAEF[a]:

Pomimo nalegań, szczególnie ze strony prasy, nie zdecydowano się na mianowanie Naczelnego Dowódcy Sił Lądowych, gdyż zakres jego uprawnień kolidowałby z kompetencjami Naczelnego Dowódcy.

Bibliografia

  • Stephen E. Ambrose: D-Day 6 czerwca 1944. Warszawa: Wydawnictwo Magnum, 1999. ISBN 978-83-89656-43-8.

Uwagi

  1. ↑ Stan na dzień 6 czerwca 1944 roku

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States (1912-1959).svg
US Flag with 48 stars. In use for 47 years from July 4, 1912, to July 3, 1959.
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Canada (1921–1957).svg
The Canadian Red Ensign used between 1921 and 1957.

This image has compared for accuracy (mainly colors) using an image from World Statesmen. The only change is making the maple leaves green from red. This image has compared for accuracy (mainly colors) using an image from World Statesmen. The most recent version of this image has changed the harp into one with a female figure; see [http://flagspot.net/flags/ca-1921.html FOTW
SHAEF Shoulder Patch.svg
Autor: Joeyeti, Licencja: CC BY-SA 3.0
Shoulder patch insignia for members or attached personnel to the Supreme Headquarters Allied Expeditionary Force during WWII. Source: http://www.army.mil/cmh-pg/documents/cossac/Cossac.htm
Eisenhower d-day.jpg
General Dwight D. Eisenhower addresses American paratroopers prior to D-Day.

"Gen. Dwight D. Eisenhower gives the order of the Day. 'Full victory-nothing less' to paratroopers in England, just before they board their airplanes to participate in the first assault in the invasion of the continent of Europe." Eisenhower is meeting with US Co. E, 502nd Parachute Infantry Regiment (Strike) of the 101st Airborne Division, photo taken at Greenham Common Airfield in England about 8:30 p.m. on June 5, 1944. The General was talking about fly fishing with his men as he always did before a stressful operation (Eisenhower speaks with Hartsock).

Memoir by Lt Wallace C. Strobel about this photo (seen wearing the number 23 around his neck): http://www.historyaddict.com/Ike502nd.html