Surwa

Międzynarodowy festiwal „Surwa”, 2010

Kukierzy na festiwalu „Surwa”

Surwa (bułg. cурва) – obrzędy ludowe związane ze świętowaniem Nowego Roku (przypadającym według kalendarza juliańskiego na 13/14 stycznia), praktykowane we wsiach regionu Pernika w środkowo-zachodniej Bułgarii, a polegające na tym, że grupy przebierańców nazywanych Surwakari urządzają gry i zabawy w centrum wsi oraz odwiedzają okoliczne wsie i poszczególne domostwa.

W 2015 roku Surwa została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.

Opis

Surwa jest praktykowana we wsiach regionu Pernika w środkowo-zachodniej Bułgarii z okazji Nowego Roku przypadającego według kalendarza juliańskiego na 13/14 stycznia^[1]. Uczestnicy obrzędów nazywani są surwakarami – noszą specjalne, własnoręcznie wykonane maski, a niektórzy odtwarzają role, m.in. nowożeńców, księdza, niedźwiedzia itd. Surwakarzy ubrani są w futrzane lub szmaciane kostiumy, a ich maski mają charakter zoomorfocznyː często z rogami lub kłapiącymi dziobami, widoczne są też umorusane sadzą twarze z brodami i wąsami^[2]. Maski z regionu Pernika wykonywane są ze skór kozich lub owczych, przybierane piórami i skrzydłami ptactwa domowego^[2].

W zabawie uczestniczy ok. 2500 mieszkańców regionu^[1] – każda wieś tworzy własną grupę surwakarów^[2].

Wieczorem 13 stycznia surwakarzy zbierają się w centrum wsi, gdzie palą ogniska, bawią się i zaczepiają mieszkańców^[1]. Surwakarzy odwiedzają wówczas okoliczne wsie i spotykają się z innymi grupami surwakarów, z którymi tańczą tradycyjny taniec horo^[1].

Rankiem 14 stycznia surwakarzy – wyłącznie wolni młodzi mężczyźni – odwiedzają poszczególne domostwa we wsi, odgrywając scenki zaślubin nowożeńców, a „niedźwiedź” ma zapewnić gospodarzom dobre zdrowie^[1]. Gospodarze czekają na surwakarów z zastawionymi stołami i obdarowują ich drobnymi prezentami, które przekazywane są później na cele charytatywne^[1]. Obrzęd ten spełniał funkcje inicjacyjne dla młodych mężczyzn^[1].

Od 1966 roku w ostatni weekend stycznia w Perniku urządzany jest noworoczny festiwal przebierańców Surwa, który w 1985 roku uzyskał status festiwalu międzynarodowego^[3][4].

W 2015 roku Surwa została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO^[5].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• UNESCO: Surova folk feast in Pernik region (ang.). W: Youtube [on-line]. [dostęp 2016-03-01].