Suza

Suza[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Państwo

 Iran

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

I, II, III, IV

Numer ref.

1455

Region[b]

Azja i Pacyfik

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

2015
na 39. sesji

Położenie na mapie Iranu
Mapa konturowa Iranu, po lewej znajduje się punkt z opisem „Suza”
32°12′N 48°15′E/32,200000 48,250000
Uskrzydlony sfinks z pałacu perskiego króla Dariusza III w Suzie
Grobowiec proroka Daniela
Detal z fryzu pałacu Dariusza III w Suzie przedstawiający łuczników

Suza (pers. شوش - Shūsh) – miasto w starożytnym Elamie, jedna z jego stolic; obecnie leży w ostanie Chuzestan w Iranie, na terenie identycznie nazwanego, liczącego około 50 000 mieszkańców, współczesnego miasta, ok. 24 km na płd.-zach. od 400-tysięcznego miasta Dezful.

Nie jest znana dokładna data powstania miasta, wiadomo jednak, że już w IV tysiącleciu p.n.e. kwitło tu życie miejskie. Miasto to było dużym ośrodkiem miejskim, administracyjnym i kulturalnym Elamu; od około roku 2500 p.n.e. jego stolicą. Około 2350 roku p.n.e. zostało podbite przez Akad, zaś po jego upadku około 2150 roku p.n.e. na powrót stała się stolicą Elamu i była nią do połowy XIV wieku p.n.e., gdy utraciła ten status na rzecz Dur-Untasz, pozostając jednak najważniejszym miastem Elamu.

Około roku 1000 p.n.e. Suza została podbita przez Babilonię; po kilkudziesięciu latach została odzyskana. Podbój ten jednak doprowadził do zmniejszenia znaczenia miasta. W 645 roku p.n.e. podbili ją wraz z całym Elamem Asyryjczycy, doszczętnie przy tym niszcząc miasto i uprowadzając mieszkańców w głąb państwa аsyryjskiego. Swą świetność osiągnęła jako jedna ze stolic Persji. W roku 331 p.n.e. zdobyta przez Aleksandra Wielkiego. Po rozpadzie jego imperium znalazła się we władaniu Seleucydów (którzy nadali jej nazwę Seleucji nad Eulajosem), a później Partów i Sasanidów. W VII wieku n.e. została zdobyta i zniszczona przez Arabów.

Na przełomie lat 1901-1902 francuska ekspedycja archeologiczna odnalazła tutaj „Kodeks Hammurabiego”.

W 2015 roku Suzę wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO[1].

Zobacz też

Bibliografia

  • Bogdan Składanek: Historia Persji, Tom I. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2004. ISBN 83-88238-09-4.

Przypisy

Media użyte na tej stronie

Iran location map.svg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Iran.

Equirectangular projection. Stretched by 118.0%. Geographic limits of the map:

* N: 40.0° N
* S: 24.5° N
* W: 43.5° E
* E: 64.0° E
Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
REF new (questionmark).svg
Autor: Sławobóg, Licencja: LGPL
Icon for missing references
Sphinx Darius Louvre.jpg
Winged sphinx from Darius' palace at Susa.
Daniel Barry Kent.JPG
Autor: Robert Wielgórski a.k.a. Barry Kent, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Grobowiec Daniela w Suzie (Iran)
IranSusaDariusPalast1.jpg
Autor: Ziegler175, Licencja: CC BY-SA 4.0
Susa: Darius-Palast
Archers frieze Darius 1st Palace Suse Louvre AOD 488 a.jpg
Archers frieze from Darius' palace at Susa. Detail of the beginning of the frieze, left