Symfozjusz

Symfozjusz (ur. prawdop. w II poł. IV w., zm. prawdop. w I poł. V w.) – rzymski pisarz i poeta, autor Enigm – zbioru stu szarad heksametrycznych; uważany za twórcę tego gatunku literackiego.

Autor i jego twórczość

O samym Symfozjuszu niewiele jest wiadomo[1]. Żył i działał na przełomie IV i V w., z których to czasów pochodzi jedyne jego dzieło, które przetrwało do czasów współczesnych: Aenigmata (pl. Enigmy) - zbiór stu zagadek pisanych w formie trójwersowych heksametrów[2].

Ich autorstwo przypisywane było także Laktancjuszowi (wskazywano na jego Symposium), ale był to jedynie pogląd jednego z jego XVIII-wiecznych wydawców i nie jest on obecnie szerzej podzielany[3].

Przypuszcza się, że zostały one napisane na zamówienie i miały charakter ludyczny. Prawdopodobnie były wykorzystywane podczas uczt i zabaw odbywających się w czasie rzymskich świąt Saturnaliów.

Enigmy to jedyny zbiór łacińskich zagadek jednego autora, które zachowały się do czasów nowożytnych i jako takie miały duży wpływ na rozwój tego gatunku literackiego. W historii nowożytnej (wzorując się na nich) pierwsze zbiory enigmat tworzyli św. Aldhelm, biskup w Sherborne i św. Tatwin, arcybiskup Canterbury.

Na język polski enigmy Symfozjusza były przekładane m.in. przez prof. Zygmunta Kubiaka[4].

Wydania nowożytne Enigm

  • Joachimus Perionius, Paris, 1533, editio princeps
  • E. F. Corpet, Paris, 1868, z przekładem na język francuski
  • Elizabeth Hickman du Bois, The Hundred Riddles of Symphosius, Woodstock, Vermont : The Elm Tree Press, 1912 (Peck), z klasycznym przekładem na język angielski
  • Raymond Ohl, 1928, z przekładem na język angielski
  • Fr. Glorie (ed.), Variae collectiones aenignmatvm Merovingicae aetatis (pars altera), Corpvs Christianorvm, Series Latina, 133a (Turnhout: Brepols, 1968), ss. 620–723.

Przypisy

  1. Nawet jego imię nie jest pewne i prawdopodobnie zostało mu nadane później, przez badaczy jego spuścizny.
  2. Symphosius, Aenigmata, CCSL, 133A, Varia collectiones Aenigmatum Merovingicae aetatis, ed. Fr. Glorie, Turnholti 1968.
  3. Encyclopædia Britannica - Symphosius, s. 291
  4. Kubiak Zygmunt: Literatura Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 1999, ss. 655 s. 639 - fragmenty enigm Symfozjusza

Bibliografia

Linki zewnętrzne