Synagoga w Będzinie
 widok na zamek i synagogę | |
| Państwo | |
|---|---|
| Budulec | murowana |
| Data budowy | |
| Data zburzenia | 8 na 9 września 1939 |
| Tradycja | ortodoksyjna |
Położenie na mapie Będzina  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu będzińskiego  | |
 50°19′37″N 19°07′44″E/50,327000 19,129000 | |
Synagoga w Będzinie – zniszczona w 1939 r. synagoga znajdująca się w Będzinie przy dawnej ulicy Bożniczej.
Synagoga została zbudowana w 1881 roku na miejscu starej drewnianej synagogi. Podczas II wojny światowej, w nocy z 8 na 9 września 1939 roku niemieckie wojsko spaliło synagogę, wraz z modlącymi się w niej Żydami. Pożar trwał 20 godzin, a żołnierze Wehrmachtu i SS uniemożliwili jego gaszenie. Po zakończeniu wojny budynku synagogi nie odbudowano.
Jedną z najcenniejszych ocalonych pamiątek po synagodze jest XIX-wieczny, wykonany z jagnięcej skóry zwój Tory. Najprawdopodobniej został on wyniesiony bezpośrednio z płonącej synagogi lub z jej zgliszcz o czym świadczą jego nadpalenia.
Tora przez wiele lat spoczywała z innymi kosztownościami w skrytce w jednej z kamienic. Osoba, która ją odnalazła, sprzedała ją za niewielkie pieniądze, nie zdając sobie sprawy z wartości zwoju. Tora została podarowana Adamowi Szydłowskiemu i przeniesiona do synagogi Mizrachi.
W kwietniu 2007 roku zwoje zostaną wypożyczone na pół roku na wystawę "Holocaust Memorial at Miami Beach 1933-1945". W międzyczasie zostanie ona poddana konserwacji i dokładnie zbadana przez naukowców z Muzeum Holocaustu w Miami Beach. Dzięki temu będzie się ją dało rozwinąć.
1 września 1993 roku na miejscu gdzie stała synagoga postawiono granitowy obelisk z napisami w języku polskim i hebrajskim, upamiętniający będzińskich Żydów oraz synagogę. Treść na obelisku brzmi:
"Pamięci Żydów obywateli Miasta Będzina i okolicy zamordowanych przez hitlerowców w okresie II wojny światowej Towarzystwo Przyjaciół Będzina pomnik ten ufundował na miejscu synagogi spalonej przez okupantów z nocy 8 na 9 września 1939 r.
Niech będzie on symbolem o tych tragicznych latach bezprawia, okrucieństwa i przemocy niech stanie się też symbolem odrodzenia i pojednania narodów wolnych żyjących w pokoju i braterstwie"
Linki zewnętrzne
- Synagoga w Będzinie na portalu Wirtualny Sztetl
- Synagoga w Będzinie. polin.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-28)]. na portalu Polin - Dziedzictwo Polskich Żydów
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Symbol zabytku judaizmu do legendy mapy
Autor:
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Będzin County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.55 N
- S: 50.24 N
- W: 18.94 E
- E: 19.43 E
Będzin na starej pocztówce. Widok na zamek w Będzinie i synagogę na początku XX wieku od strony rzeki Czarnej Przemszy
Zródło: plWiki, załadowane przez Zuber