Synektyka

Synektyka – jedna z najpopularniejszych (obok burzy mózgów) technik twórczego rozwiązywania problemów. Została opracowana przez Williama Gordona i przedstawiona w publikacji z 1961 r. pt. Synectics: The Development of Creative Capacity[1]. Jest to metoda heurystyczna, a więc z założenia nie gwarantuje ona osiągnięcia założonego celu (tego typu gwarancje daje wykorzystanie algorytmu), lecz jedynie zwiększa prawdopodobieństwo jego osiągnięcia. Edward Nęcka ujmuje synektykę w ten sposób, że polega ona na systematycznym i intencjonalnym użyciu analogii w myśleniu twórczym[1].

Założenia synektyki

Można wyróżnić kilka kluczowych założeń synektyki[2]. Zgodnie z nimi proces twórczy ma charakter aktywności grupowej (kreatywność jednostek jest stymulowana poprzez obecność i interakcje z innymi osobami) i polega na łączeniu ze sobą odmiennych i pozornie nieistotnych elementów. W ramach tego procesu zdobywanie i integrowanie wiedzy jest ze sobą nierozdzielnie połączone. Kreatywność indywidualna jest wzmacniana poprzez to, że jednostki korzystające z tej techniki rozumieją proces psychologiczny w którym uczestniczą. Komponent emocjonalny jest uznawany za ważniejszy od komponentu intelektualnego, zaś irracjonalny za ważniejszy od racjonalnego. Zrozumienie tych emocjonalnych, irracjonalnych elementów jest kluczem do zwiększenia prawdopodobieństwa osiągnięcia sukcesu[2].

Konkretne założenia synetyki[3]:

  • Optymalna wielkość grupy to 6-8 osób.
  • Synektyka jest metodą zespołową, duże znaczenie odgrywa więc sprawna komunikacja w grupie i dobra atmosfera pracy.
  • Pracy twórczej sprzyja klimat zabawy; uczestnicy znudzeni lub przygnębieni zwykle nie pracują twórczo.
  • Kreatywności sprzyja brak schematyczności. Częste ukierunkowywanie grupy daje negatywne efekty.
  • Wszystkie pomysły są akceptowane i notowane.
  • W pracy nad problemem mogą uczestniczyć osoby nie znające się na dziedzinie, z której pochodzi problem.
  • Korzystne jest łączenie w jednej grupie przedstawicieli kilku specjalności.
  • W trakcie pracy wykorzystywane są rozmaite, nie posiadające ze sobą związku elementy.
  • Wskazane jest korzystanie z emocji, przeczuć, złudzeń i innych nieracjonalnych źródeł pomysłów.
  • W trakcie pracy twórczej pomysły nie podlegają ocenie. Zwykle fazy generowania pomysłów i ich oceny są oddzielone przerwą

Wykorzystanie synektyki w działalności praktycznej

Synektyka, podobnie jak inne techniki twórczego rozwiązywania problemów, wykorzystywana jest w laboratoriach badawczo-rozwojowych, w instytucjach zajmujących się projektowaniem bądź rozwiązywaniem problemów technicznych, a także w agencjach reklamowych. Badania nad możliwościami wykorzystania synektyki w praktyce szkolnej prowadziła w Polsce Wiesława Limont[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c E. Nęcka, Twórczość. [W:] J. Strelau (red. nauk.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. Psychologia ogólna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2000, s. 806.
  2. ↑ a b T. Arciszewski, Inventive Engineering: Knowledge and Skills for Creative Engineers, CRC Press, Taylor & Francis Group, 2016, s. 239.
  3. ↑ Dr Aneta Chybicka, Bądź mądry i pisz wiersze, www.instytutmiasta.pl [dostęp 2020-12-24] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-14].

Bibliografia

  • T. Arciszewski, Inventive Engineering: Knowledge and Skills for Creative Engineers, CRC Press, Taylor & Francis Group, 2016, s. 233.
  • E. Nęcka, Twórczość. [W:] J. Strelau (red. nauk.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. Psychologia ogólna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2000, s. 806.