Synod w Diamper

Kościół synodalny w Udayamperoorze[1].

Synod w Diamper – zwołany 20 czerwca 1599 r. w Udayamperoorze (w źródłach pozaindyjskich zwanym Diamper), był synodem (soborem) diecezjalnym, który ustanowił kościelne zasady i regulacje prawne dla starożytnych chrześcijan św. Tomasza z Wybrzeża Malabarskiego (współczesne Kerala) w Indiach. W jego wyniku doszło do formalnego połączenia ich z Rzymem, kosztem daleko idącej latynizacji. Ostatecznie doprowadziło to do stworzenia w Indiach wschodniego Kościoła katolickiego o nazwie Syromalabarski Kościół katolicki, który celebruje liturgię w zlatynizowanym rycie wschodnio-syryjskim[2][3].

Synod odbył się pod przewodnictwem Aleixa de Menezesa, arcybiskupa Goa rytu łacińskiego. Archidiakon Jerzy od Krzyża został zmuszony do przychylenia się do woli arcybiskupa. W rezultacie chrześcijanie św. Tomasza oddzielili się od Kościoła Wschodu mającego swego patriarchę w Persji i zostali poddani bezpośredniej jurysdykcji łacińskiego arcybiskupa Goa. Arcybiskupstwo Angamaly zostało w 1600 roku zdegradowane do rangi biskupstwa i włączone do metropolii Goa. W ten sposób narzucono portugalski protektorat (Padroado) i biskupi dla chrześcijan św. Tomasza byli powoływani przez królów portugalskich[4].

Bazylika Bom Jesus (Ecce Homo) w Goa, ówczesnej stolicy Indii Portugalskich. Jeden z najstarszych kościołów katolickich w Indiach, wzniesiony w ramach misji jezuickiej. Konsekrowana w maju 1605 r. przez arcybiskupa Aleixo de Menezesa. Została zbudowana przez jezuitów na wzór portugalskich kościołów jezuickich, takich jak kościół Ducha Świętego w Évora i kościół św. Rocha w Lizbonie. W kaplicy transeptu znajdują się relikwie Franciszka Ksawerego, bardzo bliskiego przyjaciela św. Ignacego Loyoli. Franciszek rozpoczął misje jezuickie w Goa w 1542 r. w charakterze wysłannika królewskiego i nuncjusza apostolskiego.

Decyzje synodu

Synod wydał 200 dekretów podzielonych na dziewięć działań (sesji)[5]. Istnieją pewne różnice między dostępnymi dziś wydaniami dekretów Synodu. Sugerowano, że dekrety zostały po raz pierwszy sformułowane w języku portugalskim przez abpa Menezesa, a następnie przetłumaczone na język malajalam. Przypuszcza się, że uczestnicy podpisali dokument malajalamski, w którym brakowało 35 kanonów umieszczonych w tekście portugalskim[6].

Pod wpływem opinii jezuickich misjonarzy z Portugalii synod w Diamper uznał, że w Malabarze, z powodu zaniedbania „heretyckich prałatów” (pasterzy), sakrament bierzmowania nie był ani znany, ani udzielany. Ówczesny portugalski historyk Gouvea przekazywał w swych relacjach, że podczas wizytacji parafii prowadzonych przez arcybiskupa Menezesa w ramach przygotowań do Synodu w Diamper „bierzmował on wszystkich bez różnicy”[7]. Portugalscy jezuici uznali bierzmowanie za całkowicie nieobecne w Kościele w Malabarze, gdyż nie znaleziono tej nazwy w żadnej księdze liturgicznej. Nie wiedzieli, że w pierwszych wiekach chrześcijaństwa także na Zachodzie bierzmowanie nie miało własnej nazwy. Udzielano go niejako w ramach obrzędu chrztu, który był jednym z dwóch rytów kończących inicjację chrześcijańską. W tym okresie, gdy mowa była o rytach inicjacji, wymieniano jedynie chrzest i Eucharystię. Chrzest rozumiano zgodnie z nauczaniem biblijnym, jako zawierający obydwa elementy: „chrzest z wody” i „chrzest z Ducha Świętego” (por. Dz 1,5–8) – całość stanowiła inicjację do Eucharystii[8][9][10][11][12][13].

Opinie jezuitów były zgodne z sakramentologią panującą w Kościele zachodnim po Soborze trydenckim (1545–1563), silnie naznaczonym działalnością kontrreformacyjną. Jezuici odrzucili też pozostałe z siedmiu sakramentów. Jak zauważył Paul Pallath, mimo iż w liturgiach Wschodu epikleza, wezwanie Ducha Świętego, istnieje w odniesieniu do każdego z sakramentów, nie zostały zaakceptowane przez misjonarzy, gdyż nie spełniały kryteriów scholastycznej teologii:

Teologia semicka, biblijna, symboliczna, mistyczna i „duchowa” tradycji syryjskiej była nieznana misjonarzom zachodnim, którzy badali wszystkie sakramenty zgodnie z kategoriami arystotelesowskimi i scholastycznymi i stwierdzili, że wszystkie są nieważne, wadliwe lub nieistniejące[13].

Synod w Diamper zajął się także mszałem używanym przez Kościoły lokalne, zwanym Qurbana, i znalazł w nim ponad 40 „błędów i bluźnierstw”. Dotyczyły one takich dziedzin jak: chrystologia, mariologia, pneumatologia, teologia sakramentalna, eschatologia i teologia religii niechrześcijańskich. Ogólnie, błędy przypisano wpływom nestoriańskim. Według autorytatywnych badań współczesnych, odwołujących się do źródeł, Qurbana wyrażała autentyczną wiarę chrześcijańską i nie zawierała ani jednego prawdziwego błędu doktrynalnego[14][15].

Pierwotnym zamiarem zachodnich misjonarzy było zaprowadzenie wśród chrześcijan św. Tomasza obrządku łacińskiego i doprowadzenie do sprawowania liturgii w języku łacińskim. Okazało się to niemożliwe z powodu wielkiego przywiązania wiernych do języka syryjskiego i liturgii syryjskiej. W rzeczywistości chrześcijanie św. Tomasza uważali syryjski, który jest dialektem języka aramejskiego, za język święty, ponieważ w tym języku mówił sam Jezus Chrystus i jego uczniowie[13].

Synod ogłosił też lokalny Indeks – listę ksiąg zakazanych ze względu na zawarte w nich poglądy nestoriańskie. Głównie chodziło o poglądy przeczące Bożemu macierzyństwu Maryi oraz unii osobowej w Chrystusie[16].

Przypisy

  1. Synod of Diamper – Udayamperoor Synod. [w:] The Synodal Church Udayamperoor [on-line]. [dostęp 2019-07-23].
  2. Synod of Diamper, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2019-07-20] (ang.).
  3. Akta i dekrety synodu zob. Michael Geddes, "A Short History of the Church of Malabar together with the Synod of Diamper &c.” Londyn, 1694; wznowione w: George Menachery (red.), Indian Church History Classics, tom 1, Ollur 1998, str.33–112
  4. Divisions and Rite of the Churches- Syro Malabar Church, Malankara Syriac Orthodox Church ,Malankara Orthodox Syriac Church, Thozhiyur Church, Malankara Mar Thoma Syrian Church, Syro Malankara Church, Chaldean Syrain Church. [w:] Nasrani Syrian Christians Network (NSC NETWORK) [on-line]. [dostęp 2019-07-20].
  5. Joseph Thekkedath: History of Christianity in India. T. 2: From the Middle of the Sixteenth to the End of the Seventeenth Century (1542–1700). Bangalore: Theological Publications in India for the Church History Association of India, 1982.
  6. Jonas Thaliath, "The Synod of Diamper" (1958)
  7. Jornada of Dom Alexis De Menezes. A Portuguese Account of the Sixteenth Century Malabar. P.Malekandathil (ed.). Kochi: 2003, s. 122, 130, 151, 156-157, 161, 166, 195.
  8. Wojciech Hanc. Jedność sakramentów chrześcijańskiego wtajemniczenia w dialogijnym spojrzeniu Kościołów siostrzanych. „Studia Włocławskie”. 6, s. 215–225, 2003. Teologiczne Towarzystwo Naukowe. ISSN 1506-5316. (pol.). 
  9. Czesław Krakowiak. Nazwa sakramentu bierzmowania. „Ruch Biblijny i Liturgiczny”. 28 (1–2), s. 66–71, 1975. Polskie Towarzystwo Teologiczne. DOI: 10.21906/rbl.3280. ISSN 0209-0872. (pol.). 
  10. Louis Duchesne: Origines du culte chrétien: etude sur la liturgie latine avant Charlemagne. Tuluza: Thorin, 1889, s. 283.
  11. Burkhard Neunheuser: Baptême et confirmation. Paryż: 1966, s. 131.
  12. Katechizm Kościoła Katolickiego 2012 ↓, s. art. 1290.
  13. a b c Paul Pallath: Unity of Christian Initiation with special Reference to Syro-Malabar Church. Rzym-Bangalore: Dharmaram Publications – Chavara Institute of Indian and Inter-religious Studies (CIIS), 2016, s. 103 i 118.
  14. Paul Pallath: Restoration and Reform of Syro-Malabar Missal: Important Documents from 1954 to 1969. Changanacherry (Indie): HIRS, 2018, s. 25nn.
  15. a b R. H. Connolly. The Work of Meneses on the Malabar Liturgy. „Journal of Theological Studies”. 1914 (XV). s. 396-425, 569-589. 
  16. James Hough: The history of Christianity in India. From the Commencement of the Christian Era. T. 2. Londyn: 1839, s. 71-91.

Media użyte na tej stronie

Goa Velha Basilica Bom Jesus.jpg
Autor: Nima Sareh from Bangalore, India, Licencja: CC BY 2.0
Basilica of Bom Jesus at Goa Velha / Old Goa (Goa, India)