Szare

Szare
	wieś
	; Zabudowa wsi
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	żywiecki
Gmina	Milówka
Liczba ludności (2018)	776
Strefa numeracyjna	33
Kod pocztowy	34-383
Tablice rejestracyjne	SZY
SIMC	0062662
	Położenie na mapie gminy Milówka Szare
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Szare
	Położenie na mapie województwa śląskiego Szare
	Położenie na mapie powiatu żywieckiego Szare
	49°33′25″N 19°02′25″E/49,556944 19,040278

Artykuł	49°33′25″N 19°2′25″E
- błąd	39 m
WD	49°34'0.1"N, 19°3'0.0"E, 49°33'39.60"N, 19°3'12.92"E
- błąd	14 m
Odległość	1362 m

Nieoficjalny herb wsi Szare

Szare – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Milówka. Powierzchnia sołectwa wynosi 725 ha, a liczba ludności 800, co daje gęstość zaludnienia równą 109 os./km²^[3]. Herbem wsi Szare są trzy podkowy.

Położenie

Wieś leży na wysokości 400-600 m n.p.m. w południowo-wschodniej części Beskidu Śląskiego. Rozciągnięta jest w dolince potoku Szarego - pomiędzy niewysokim grzbietem, zakończonym górą Suchą (zwaną też Sybirką; 637 m n.p.m.) na południowym wschodzie a grzbietem Szarego na północnym zachodzie.

Części wsi

Integralne części wsi Szare^[4]^[5]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
1003495	Krutaki	część wsi
0062691	Suche	część wsi

Historia

Szare, według wójta żywieckiego Andrzeja Komonieckiego nazywane również Śmierlawką, powstało ok. 1625 r. - prawdopodobnie przez podniesienie przez królową Konstancję do rangi wsi starszej osady wołoskiej. Na terenie tym osiedleni zostali również chłopi z Lipowej, których ziemie zabrał w 1608 r. Mikołaj Komorowski, tworząc lipowski folwark. Szare było wsią zarębną i należało do klucza folwarcznego Węgierskiej Górki; jego mieszkańcy byli zobowiązani m.in. do "wyrabiania" w lasach określonej ilości drewna i spławiania go Sołą do Żywca lub nawet Krakowa.

Z Szarego pochodził Tomasz Masny – jeden z "najsłynniejszych" żywieckich zbójników, herszt zbójnickiej familii, grasującej w latach 1623-1624 po całej Żywiecczyźnie.

W 1672 r. wieś liczyła 20 gospodarstw i 170 mieszkańców, oprócz prac w lesie zajmujących się głównie pasterstwem. Według inwentarza z 1817 r. należało do niej 366 polan o łącznej powierzchni ok. 820 ha. W XIX w. działał tu prymitywny zakład produkujący tekturę.

Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 297 budynkach w Szarych (obejmujących również późniejsze Laliki) na obszarze 2168 hektarów mieszkało 1945 osób (gęstość zaludnienia 89,7 os./km²), z czego 1934 (99,4%) było katolikami, 10 (0,5%) wyznawcami judaizmu a 1 innej religii, 1937 (99,6%) polsko- a 8 (0,4%) niemieckojęzycznymi^[6].

7 października 1940 r. w ramach hitlerowskiej "Saybusch-Aktion" (Akcja Żywiec) wysiedlono z Szarego 58 polskich rodzin (318 osób), osiedlając na ich miejsce 18 rodzin (70 osób) niemieckich. Wyzwolenie wsi nastąpiło 6 kwietnia 1945 r., lecz na odległej o parę km na południe górze Szklanówce okrążone oddziały niemieckie broniły się aż do 30 kwietnia.

W 1948 z miejscowości wyodrębniły się Laliki.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.

Współczesność

W ostatnich latach uruchomiono w Szarem kilka gospodarstw agroturystycznych. W jednym z nich prowadzona jest hodowla koni – w połączeniu z prowadzeniem ścieżek turystycznych do jazdy konnej.

Zabytki

Dzwonnica w Szarem z 1784 roku

We wsi, przy drodze na Pawlicznem, znajduje się kaplica pw. Wniebowzięcia Matki Boskiej. Wystawiona w 1826 r. przez Szczepana Kuśnierza. Murowana, z kamienia, na rzucie prostokąta, ma kolebkowe sklepienie i gontowy dach z wydatnym okapem od frontu. We wnętrzu ołtarzyk z obrazem Wniebowzięcia, o charakterze ludowego baroku. We wsi znajduje się także drewniana dzwonnica z 1784 roku^[7].

Zobacz też

Szarejki
Szarek

Przypisy

↑ Milówka w liczbach. beskidLIVE.pl, 11 września 2019. [dostęp 2020-12-17].
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1243 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ UG Milówka: Statut Sołectwa Szare. [w:] www.milowka.com.pl [on-line]. 2009-12-28, 2009. [dostęp 2011-01-01].
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ GUS. Rejestr TERYT
↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XII. Galizien. Wien: 1907.
↑ Drewniana architektura sakralna - Dzwonnica w Szarem. „Nad Sołą i Koszarawą”. 10 (161), 2005-05-15.

[1] Milówka w liczbach. beskidLIVE.pl, 11 września 2019. [dostęp 2020-12-17].

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1243 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[statut_Szare-3] UG Milówka: Statut Sołectwa Szare. [w:] www.milowka.com.pl [on-line]. 2009-12-28, 2009. [dostęp 2011-01-01].

[R2013-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-5] GUS. Rejestr TERYT

[6] Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XII. Galizien. Wien: 1907.

[7] Drewniana architektura sakralna - Dzwonnica w Szarem. „Nad Sołą i Koszarawą”. 10 (161), 2005-05-15.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne