Szpikowany zając

Kat podczas torturowania ofiary na madejowym łożu, które jest wyposażone w trzy rolki ze szpikulcami (szpikowane zające)

Szpikowany zając (też hiszpański zając) – średniowieczne narzędzie tortur. Narzędzie występowało w różnych kształtach i odmianach. Był to przeważnie drewniany lub metalowy wałek naszpikowany nawet 400 metalowymi kolcami. Ofiara była przywiązywana do pręgierza w pozycji stojącej, następnie kat przesuwał zającem po plecach skazańca. Innym zastosowaniem było zamontowanie go w madejowym łożu, na którym następnie za pomocą kołowrota przeciągano oskarżonego po wałkach[1].

Historia

Szpikowany zając był używany w późnym średniowieczu i w początkowym okresie czasów nowożytnych. Tego narzędzia tortur używano do wymuszania zeznań i należało ono w ówczesnej praktyce sądowej do zwykłych środków „prawdy”, w szczególności w procesach czarownic[2].

W krytycznym opracowaniu o procesach czarownic w Braniewie w Prusach Wschodnich, które zostało opublikowane w 1859 w periodyku „Neue Preußische Provinzial-Blätter”, autor Jacob Lilienthal skomentował je w następujący sposób: „Hiszpańskie buty, szpikowany zając oraz podobne nazwy narzędzi tortur są, jeśli nie szyderstwem, to przynajmniej okrutnym żartem, na który sobie pozwalano wobec godnych współczucia ofiar”[3].

Przypisy

  1. Hiszpański zając | Muzeum Ziemi Lubuskiej, mzl.zgora.pl [dostęp 2018-06-22] (pol.).
  2. Gespickter Hase – hasło z: Pierer’s Universal-Lexikon, dostępne na stronie zeno.org [dostęp 2010-10-23].
  3. Jacob Aloys von Lilienthal: Die Hexenprozesse der beiden Städte Braunsberg, nach den Criminalacten des braunsberger Archivs bearbeitet, w: „Neue Preußische Provinzial-Blätter”, seria III, tom IV, Königsberg 1859, s. 106.

Media użyte na tej stronie

Muzeum Ziemi Lubuskiej - Muzeum Tortur - Zając hiszpański-3.JPG
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Zając hiszpański. Muzeum Dawnych Tortur w Muzeum Ziem Lubuskiej w Zielonej Górze.
Muzeum Ziemi Lubuskiej - Muzeum Tortur - Zając hiszpański-2.JPG
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Zając hiszpański. Muzeum Dawnych Tortur w Muzeum Ziem Lubuskiej w Zielonej Górze.
Muzeum Ziemi Lubuskiej - Muzeum Tortur - Madejowe łoże-2.JPG
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Madejowe łoże. Muzeum Dawnych Tortur w Muzeum Ziem Lubuskiej w Zielonej Górze.
Muzeum Ziemi Lubuskiej - Muzeum Tortur - Madejowe łoże 02-2.JPG
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Madejowe łoże. Muzeum Dawnych Tortur w Muzeum Ziem Lubuskiej w Zielonej Górze.