Sztab Generalny Wojska Polskiego
 | |
 Budynek sztabu przy ul. Rakowieckiej 4a w Warszawie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia | 25 października 1918 |
| Szef SG WP | generał Rajmund Andrzejczak |
| Zastępcy Szefa SG WP | gen. broni dr Piotr Błazeusz |
| Adres | |
| ul. Rakowiecka 4a 00-904 Warszawa | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°12′31,1″N 21°00′41,7″E/52,208639 21,011583 | |
| Strona internetowa | |
Sztab Generalny Wojska Polskiego (SG WP) – instytucja centralna Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, utworzona w 1918.
Siedziba SG WP znajduje się w Warszawie przy ul. Rakowieckiej 4a.
Geneza
Zalążkiem Sztabu Generalnego WP był Inspektorat Wyszkolenia Polskiej Siły Zbrojnej istniejący w okresie od 23 kwietnia 1917 do 29 października 1918. Inspektorat został utworzony rozkazem Naczelnego Wodza Wojsk Polskich generała piechoty Hansa von Beselera, a rozwiązany rozkazem Szefa Sztabu Wojsk Polskich generała porucznika Tadeusza Rozwadowskiego, dzień po utworzeniu tegoż Sztabu. Szefem Inspektoratu był do 19 października 1918 generał piechoty Felix von Barth, a od tego dnia pułkownik Henryk Minkiewicz[1].
Historia
25 października 1918, w Warszawie, Rada Regencyjna Królestwa Polskiego ustanowiła urząd Szefa Sztabu Wojsk Polskich[2], który 28 października objął generał porucznik Tadeusz Rozwadowski. Na pamiątkę tego aktu Rady Regencyjnej dzień 25 października obchodzony jest jako święto instytucji polskiego Sztabu Generalnego.
22 grudnia 1928 minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski zniósł dotychczasową nazwę „Sztab Generalny” i wprowadził na jej miejsce nazwę „Sztab Główny”[3]. Zmiana nazwy oznaczała powrót do tradycji Sztabu Głównego istniejącego w armii Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego. 1 września 1939 przeszedł na organizację czasu wojennego i został przeformowany na Sztab Naczelnego Wodza. Pod tą samą nazwą funkcjonował w Polskich Siłach Zbrojnych, we Francji, a od 1940 w Wielkiej Brytanii.
Wiosną 1939 roku oddano do użytku budynek Sztabu Głównego przy ul. Rakowieckiej, zaprojektowany przez Barbarę i Stanisława Brukalskich[4].
8 sierpnia 1944 w Lublinie przystąpiono do organizacji Sztabu Głównego WP, w ramach Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego. 10 lipca 1945 przeformowany na etat pokojowy i przemianowany na Sztab Generalny WP.
Zadania
Od 1990 Sztab Generalny realizuje podstawowe cele interoperacyjności oraz kompatybilności ze strukturami NATO. Szczególną uwagę zwraca się na problemy wspólnego działania zgłoszonych do Sojuszu Sztabów i wojsk, jak również standaryzację i unifikację wyposażenia technicznego. Zasadnicze przedsięwzięcia SG WP wynikały przede wszystkim z treści wypracowanych założeń modernizacyjnych.
Do zakresu działania Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego należy:
- Współuczestniczenie w opracowywaniu koncepcji rozwoju Sił Zbrojnych i planowanie tego rozwoju,
- Kierowanie kompleksowym planowaniem mobilizacyjnego i strategiczno-operacyjnego rozwinięcia oraz użycia Sił Zbrojnych,
- Utrzymywanie w Siłach Zbrojnych gotowości bojowej i mobilizacyjnej,
- Kierowanie szkoleniem wojsk, określanie celów, kierunków i zadań tego szkolenia oraz kierowanie programowaniem i planowaniem szkolenia bojowego i taktycznego, a także działalnością sportową w Siłach Zbrojnych,
- Kierowanie szkolnictwem wojskowym w ramach pełnomocnictw udzielonych przez Ministra Obrony Narodowej,
- Kierowanie programowaniem i planowaniem materiałowo-finansowym w Siłach Zbrojnych,
- Wykonywanie innych zadań zleconych przez Ministra Obrony Narodowej oraz wynikających z ustaw i innych przepisów.
Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego odpowiada za organizację i przygotowanie do działań organu dowodzenia i stanowiska dowodzenia Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych
Struktura organizacyjna SG WP
Kierownictwo[5]
- Szef SG WP – generał Rajmund Andrzejczak
- I zastępca szefa – gen. broni dr Piotr Błazeusz[6]
- zastępca szefa – gen. dyw. dr Dariusz Pluta[7]
- zastępca szefa – gen. dyw. dr Karol Dymanowski[8]
Zarząd Organizacji i Uzupełnień – P1
- szef – płk Bogdan Sowa
- zastępca szefa – płk Dariusz Tyszka
Zarząd Analiz Wywiadowczych i Rozpoznawczych – P2
- szef – gen. bryg. Norbert Iwanowski
Zarząd Planowania Użycia Sił Zbrojnych i Szkolenia – P3/P7
- szef – gen. bryg. Cezary Janowski
- zastępca szefa – płk Janusz Misiak
Zarząd Logistyki – P4
- szef – gen. bryg. Mariusz Skulimowski
Zarząd Planowania i Programowania Rozwoju Sił Zbrojnych – P5
- szef – gen. bryg. Rafał Ostrowski
- zastępca szefa - płk Robert Żurawski
Zarząd Kierowania i Dowodzenia – P6
- szef – kmdr Andrzej Godecki
- zastępca szefa – płk Piotr Chwiej
Zarząd Planowania Rzeczowego – P8
- szef – gen. bryg. Krzysztof Zielski
- zastępca szefa – płk Tomasz Grzelak
Szefowie SG WP
 Flaga Szefa SG WP | |
| Stanowisko | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pierwszy | gen. ppor. Tadeusz Rozwadowski |
| Długość kadencji | 3 lata[9] |
| Obecny | generał Rajmund Andrzejczak |
| Obecny od | |
Szefowie Inspektoratu Wyszkolenia Polskiej Siły Zbrojnej Królestwa Polskiego
- gen. piech. Felix von Barth (23 kwietnia 1917 – 19 października 1918)
- płk Henryk Minkiewicz (19 października – 29 października 1918)
Szef Sztabu Wojsk Polskich Królestwa Polskiego (Regencyjnego)
- gen. ppor. Tadeusz Rozwadowski (28 października – 14 listopada 1918)[10]
Szefowie Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej
- gen. ppor. Tadeusz Rozwadowski (14 listopada – 15 listopada 1918)
- gen. por. Stanisław Szeptycki (16 listopada 1918 – 7 lutego 1919)
- gen. ppor. Stanisław Haller (8 lutego 1919 – 22 lipca 1920)
- gen. por. Tadeusz Rozwadowski (22 lipca 1920 – 1 kwietnia 1921)
- gen. dyw. Władysław Sikorski (1 kwietnia 1921 – 16 grudnia 1922)
- marszałek Polski Józef Piłsudski (17 grudnia 1922 – 9 czerwca 1923)
- gen. dyw. Stanisław Haller (9 czerwca 1923 – 16 grudnia 1925)
- gen. bryg. Edmund Kessler (16 grudnia 1925 – 12 maja 1926)
- gen. dyw. Stanisław Haller (12 maja 1926 – 15 maja 1926)
- gen. bryg. Stanisław Burhardt-Bukacki (17 maja 1926 – 28 czerwca 1926)
- gen. dyw. Tadeusz Piskor (19 czerwca 1926[11] – 22 grudnia 1928)
Szefowie Sztabu Głównego Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej
- gen. dyw. Tadeusz Piskor (22 grudnia 1928 – 3 grudnia 1931[12])
- gen. bryg. Janusz Gąsiorowski (3 grudnia 1931 – 5 czerwca 1935)[13]
- gen. bryg. Wacław Stachiewicz (5 czerwca 1935 – 18 września 1939)
Szefowie Sztabu Naczelnego Wodza podczas II wojny światowej
- płk Aleksander Kędzior (7 listopada 1939 – 5 czerwca 1940)
- gen. bryg. Tadeusz Klimecki (czerwiec 1940 – 4 lipca 1943)
- gen. dyw. Stanisław Kopański (21 lipca 1943 – 3 września 1946)
Szefowie Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych
- płk dypl. Roman Władysław Szymański (1958)
Szefowie Sztabu Głównego Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego
- płk Marian Spychalski (22 lipca – 1 września 1944)
- gen. bryg. Władysław Korczyc (1 września – 4 października 1944)
- gen. bryg. Bronisław Półturzycki (4 października – 7 października 1944)
- gen. bryg. Bolesław Zarako-Zarakowski (7 października – 31 grudnia 1944)
- p.o. gen. bryg. Jan Jośkiewicz (w zastępstwie gen. B. Zarako-Zarakowskiego)
- gen. broni Władysław Korczyc (1 stycznia – 9 maja 1945)
Szefowie Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w okresie Polski Ludowej
- gen. broni Władysław Korczyc (9 maja 1945 – 18 stycznia 1954)
- gen. broni Borys Pigarewicz (cz.p.o. 1952-1954)
- gen. broni Jerzy Bordziłowski (23 marca 1954 – 6 lutego 1965)
- gen. dyw. Wojciech Jaruzelski (6 stycznia 1965 – 10 kwietnia 1968)
- gen. dyw. Bolesław Chocha (11 kwietnia 1968 – 11 stycznia 1973)
- gen. broni Florian Siwicki (12 stycznia 1973 – 21 listopada 1983)
- gen. broni Józef Użycki (22 listopada 1983 – 31 grudnia 1989)
Szefowie Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w III Rzeczypospolitej
- gen. broni Józef Użycki (1 stycznia 1990 – 24 września 1990)
- gen. dyw. dr inż. Zdzisław Stelmaszuk (25 września 1990 – 4 sierpnia 1992)
- gen. broni Tadeusz Wilecki (5 sierpnia 1992 – 9 marca 1997)
- gen. broni Henryk Szumski (10 marca 1997 – 29 września 2000)
- generał Czesław Piątas (30 września 2000 – 31 stycznia 2006)
- p.o. generał broni Mieczysław Cieniuch (31 stycznia 2006 – 27 lutego 2006)
- generał dr Franciszek Gągor (27 lutego 2006 – 10 kwietnia 2010)
- p.o. generał broni Mieczysław Stachowiak (10 kwietnia 2010 – 7 maja 2010)
- generał Mieczysław Cieniuch (7 maja 2010 – 6 maja 2013)
- generał dr Mieczysław Gocuł (7 maja 2013 – 31 stycznia 2017)
- generał dr Leszek Surawski (31 stycznia 2017 – 2 lipca 2018)
- generał Rajmund Andrzejczak (3 lipca 2018 – nadal)
Przypisy
- ↑ Centralne Archiwum Wojskowe: VII. Narodziny Wojska Polskiego (październik – grudzień 1918) [1]
- ↑ Dekret Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego z 25 października 1918 (Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej Nr 1 z 28 października 1918 roku).
- ↑ Dz.Rozk. MSWojsk. Nr 36 z 22 grudnia 1928 roku, poz. 396.
- ↑ Grzegorz Mika. Od przedmieścia do bram przedmieścia. „Skarpa Warszawska”, s. 14, czerwiec 2022.
- ↑ Zarządy SGWP, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2021-02-26] (pol.).
- ↑ Nowe perspektywy. wojsko-polskie.pl. [dostęp 2022-08-30].
- ↑ Michał Ratyński, Awanse generalskie w Siłach Zbrojnych RP, gov.pl, 1 marca 2021.
- ↑ Szef MON wyznaczył nowych dowódców wojskowych, Polska Agencja Prasowa SA [dostęp 2022-10-26] (pol.).
- ↑ Dz.U. z 2022 r. poz. 655
- ↑ Do 12 listopada działał jako najwyższy funkcją żołnierz polski, ponieważ w dniach 24 października-12 listopada urząd Naczelnego Wodza Wojsk Polskich nie był obsadzony. 24 października Rada Regencyjna zdymisjonowała naczelnego wodza gen. Beselera, a dopiero 12 listopada mianowała na ten urząd bryg. Piłsudskiego.
- ↑ Zarządzenie Prezydenta RP z dnia 19.06.1926 r. w: Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 25 z 28.06.1926 r., s. 197.
- ↑ Zarządzenie Prezydenta RP z dnia 03.12.1931 r. w: Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 6 z 23.03.1932 r., s. 219.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 10, s. 83, 4 lipca 1935.
Linki zewnętrzne
- Serwis informacyjny Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
- Szefowie Sztabu Generalnego i Sztabu Głównego
- Zdjęcia sylwetek szefów SG WP (1918-2006)
| Rodzaje sił zbrojnych | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Specjalistyczne komponenty sił zbrojnych | |||||||||
| Organy dowodzenia |
| ||||||||
| Służby specjalne | |||||||||
| Wojskowy wymiar sprawiedliwości |
| ||||||||
| Jednostki organizacyjne |
| ||||||||
| Inne | |||||||||
| Polska w sojuszach wojskowych | |||||||||
| Operacje wojskowe |
Media użyte na tej stronie
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Budynek Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w Warszawie
Autor: Image taken by User:Mathiasrex Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY-SA 3.0
Znak dyplomowanych oficerów Sztabu Generalnego II Rzeczypospolitej.
Logo Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
Orzeł Wojsk Specjalnych RP.
Orzeł Marynarki Wojennej RP
Orzeł Wojsk Lądowych RP
Orzeł Wojsk Obrony Terytorialnej – wprowadzony 2018.