Sztuka współczesna

Niki de Saint Phalle

Richard Serra

Banksy

Sztuka współczesna – aktualny okres w dziejach sztuki, którego początek umownie wyznaczono na połowę XX wieku (po II wojnie światowej). Nie podlega on jeszcze ustalonym, czasowym podziałom. Na skomplikowany obraz tej sztuki składają się: ruchy artystyczne, tendencje i manifesty.

Początku sztuki współczesnej upatruje się w działalności dadaistów, czyli w początkach XX wieku.

Od czasu, gdy artysta przestał być rzemieślnikiem w dziedzinie dekoracji i architektury, a stał się interpretatorem świata, twórcą szukającym odpowiedzi na istotne pytania epistemologiczne rozwiązującym własne problemy wewnętrzne – rola sztuki uległa zmianie. Estetyczne satysfakcje odbiorcy coraz rzadziej motywują twórców. Hasło „sztuka dla sztuki” – chociaż nie było pierwszym przykładem odchodzenia od służebnej roli sztuki – było pierwszym sztandarowym wezwaniem do wyzwolenia sztuki od uzależnień rynkowych.

W obecnej dobie rozwoju cywilizacji nie można zamknąć sztuki współczesnej w jednolitych formułach. Sztuka poprzez dzieła artystów reaguje na ogromny potencjał, możliwości i zagrożenia otaczającego świata. Artyści dla swoich poszukiwań znajdują różne środki wyrazu. Do najwcześniej wprowadzonych nowatorskich rozwiązań – przez pierwszą awangardę – należą abstrakcje, collage, fotomontaż, manifest, obiekt, w czasach drugiej awangardy (neoawangardy) pojawia się także instalacje, happening, fluxus, videoinstalacje, performance. Nie istnieją żadne zauważalne dla współczesnego odbiorcy ograniczenia estetyczne czy techniczne w wypowiedzi artystycznej.

Galerie sztuki współczesnej w Polsce

Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu

Centra Sztuki Współczesnej

• Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie
• Instytut Sztuki Wyspa w Gdańsku
• Centrum Sztuki Współczesnej Kronika w Bytomiu
• Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia w Gdańsku
• Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu
• Centrum Sztuki Współczesnej Solvay w Krakowie
• Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu.
• Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
• Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie

Wybrane galerie niekomercyjne

• Białystok: Galeria Arsenał
• Bielsko-Biała: Galeria Bielska BWA
• Bydgoszcz: Galeria Miejska BWA
• Częstochowa: Galeria Konduktorownia
• Jelenia Góra: Biuro Wystaw Artystycznych
• Katowice: Galeria Sztuki Współczesnej BWA, Galeria Rondo Sztuki, galerie Centrum Kultury Katowice: Galeria Sektor I, Galeria Engram, Galeria Piętro Wyżej, Galeria Pusta, Galeria „5”, Galeria Szara
• Koszalin: Galeria Moje Archiwum, Galeria na Plebanii, Galeria Scena
• Kraków: Galeria Krzysztofory, Galeria Potocka, Otwarta Pracownia, Galeria Sztuki Współczesnej „Bunkier Sztuki”
• Lublin: Galeria Labirynt, Galeria Biała, Centrum Kultury
• Łódź: Galeria Atlas Sztuki, Galeria Manhattan
• Opole: Galeria Sztuki Współczesnej
• Poznań: Galeria AT, Galeria ON, Galeria Art Stations, Galeria Miejska „Arsenał”
• Słupsk: Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej
• Tarnów: Biuro Wystaw Artystycznych w Tarnowie
• Toruń: Galeria Wozownia, CSW Znaki Czasu
• Warszawa: Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Galeria Foksal, Galeria XX1,
• Wrocław: Galeria Entropia, BWA Wrocław, Galeria Awangarda, Galeria Design, Galeria Szkła i Ceramiki, Studio BWA)
• Zielona Góra: Biuro Wystaw Artystycznych

Wybrane galerie komercyjne

• Gliwice: Galeria Sztuki Współczesnej Esta
• Kraków: Galeria Sztuki Współczesnej Kersten, Galeria Zderzak, Galeria Starmach
• Poznań: Galeria Ego, Galeria Muzalewska, Galeria Piekary
• Warszawa: Fundacja Galerii Foksal, Galeria Raster, Galeria Korekta, Galeria Czarna, lokal 30, Galeria Le Guern, Galeria Leto, Galeria Propaganda (dawniej Appendix2), Galeria Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej, Galeria Program, Galeria m2, Galeria RAL9010

Inne

• Muzeum Sztuki w Łodzi
• Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku
• Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
• Centrum Sztuki Wro we Wrocławiu
• Muzeum Współczesne Wrocław
• Muzeum Narodowe w Szczecinie - Muzeum Sztuki Współczesnej

Czasopisma poświęcone sztuce współczesnej

Nagrody i konkursy

w Polsce

• Nagroda im. Jana Cybisa, ZPAP Warszawa, od 1973 (malarstwo)
• Nagroda im. Witolda Wojtkiewicza, ZPAP Kraków, (malarstwo)
• Nagroda im. Kazimierza Ostrowskiego, ZPAP Gdańsk, od 2002 (malarstwo)
• Bielska Jesień, Galeria Bielska w Bielsku-Białej (malarstwo i konkurs kuratorski)
• Biennale Sztuki Młodych Rybie OKO w BGSW w Słupsku (artyści do 35 roku życia)
• Konkurs im. Eugeniusza Gepperta, ASP i BWA we Wrocławiu (malarstwo)
• Nagroda Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy od 1992
• nagroda im. Katarzyny Kobro
• nagroda „ARTeonu”
• Nagroda Sztuki im. Marii Anto i Elsy von Freytag-Loringhoven od 2018

za granicą

• nagroda Turnera (Wielka Brytania)

Kierunki

Abstrakcja niegeometryczna

W świecie sztuki panuje dość duże zamieszanie jeśli chodzi o terminy przedstawione w poniższej tabelce. Niektórzy uważają słowa informel i taszyzm za synonimy. Inni wiążą art informel tylko z Francją, podczas gdy taszyzm odnoszą do sztuki Europy i Ameryki jednocześnie. Jeszcze inni czynią wprost odwrotnie. Tak czy inaczej obydwa terminy pochodzą z języka francuskiego i są utożsamiane z tym, co w Stanach Zjednoczonych nazwano abstrakcyjnym ekspresjonizmem. Kierunek ten rozwijał się niezależnie na obu kontynentach. Prawdopodobnie stąd bierze się brak porządku w terminologii.

Abstrakcja geometryczna

„Sztuka żywa”

Bibliografia

• Mieczysław Porębski, Granica współczesności. Ze studiów nad kształtowaniem się poglądów artystycznych XX wieku, Ossolineum, Wrocław 1965.
• Internetowa encyklopedia PWN – encyklopedia.pwn.pl

Przypisy

Zobacz też

• Periodyzacja sztuki
• Modernizm
• Kolekcja prywatna

Linki zewnętrzne

• info.galerie.art.pl. info.galerie.art.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-17)]. – serwis informacyjny o galeriach sztuki współczesnej w Polsce
• internetowe pismo o sztuce „Obieg”
• serwis o sztuce e-flux. e-flux.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-06-15)].