Tadeusz Gaworski

Tadeusz Jan Gaworski

Tadeusz Gazda

Anila, Lawa, Tadziunio

Tadeusz Gaworski (fot. ze zbiorów NAC)
kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia	25 grudnia 1916 Radom
Data i miejsce śmierci	5 kwietnia 1963 Londyn
Przebieg służby
Lata służby	1939–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	5 Dywizja Piechoty (II RP), 3 Brygada Kadrowa Strzelców, 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa, Commando, Oddział III Operacyjny Komendy Głównej AK, warszawska „Baza Lotnicza”, szturmowa kompania lotnicza w pułku „Palmiry-Młociny”
Stanowiska	dowódca plutonu, dowódca specjalnego plutonu lotniczego, dowódca szturmowej kompanii lotniczej, oficer do zleceń dowódcy lotnictwa AK
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa, powstanie warszawskie
Późniejsza praca	projektant małych kotłów wysokociśnieniowych
Odznaczenia

Tadeusz Jan Gaworski vel Tadeusz Gazda ps.: „Anila” „Lawa”, „Tadziunio” (ur. 25 grudnia 1916 w Radomiu, zm. 5 kwietnia 1963 w Londynie) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, cichociemny.

Życiorys

We wrześniu 1939 roku służył w Ośrodku Zapasowym 5. Dywizji Piechoty w czasie obrony Lwowa. Po aresztowaniu udało mu się uciec. 18 grudnia przekroczył granicę polsko-węgierską. W lutym 1940 roku znalazł się we Francji, w Szkole Podchorążych Piechoty w Camp de Coëtquidan. Następnie przebywał w Wielkiej Brytanii, gdzie służył jako dowódca plutonu w 7 batalionie kadrowym strzelców 3 Brygady Kadrowej Strzelców, następnie w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej.

Zgłosił się do służby w kraju. Po przeszkoleniu ze specjalnością w dywersji został zaprzysiężony 14 stycznia 1942 roku i przeniesiony do Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza. Oczekując na zrzut w Polsce ochotniczo brał udział w akcjach brytyjskich Commando na wybrzeżu francuskim.

Został zrzucony w Polsce w nocy z 25 na 26 stycznia 1943 roku w ramach operacji lotniczej o kryptonimie „Brace”. Początkowo dostał przydział do Okręgu Wołyń AK. Po jego cofnięciu w marcu 1943 roku dostał przydział do Wydziału Lotnictwa Oddziału III Operacyjnego Komendy Głównej AK jako dowódca specjalnego plutonu lotniczego. W czerwcu 1944 roku został przeniesiony organizacyjnie do warszawskiej „Bazy Lotniczej”.

W pierwszych dniach powstania warszawskiego dowodził plutonem w ramach ataku na Lotnisko Okęcie. Po niepowodzeniu tego ataku relokował się do lasów Sękocińskich, Chojnowskich i wreszcie w Puszczy Kampinoskiej, gdzie jego pluton wszedł w skład pułku „Palmiry-Młociny” jako szturmowa kompania lotnicza. Brał udział w zwycięskim wypadzie na Truskaw, gdzie rozbito batalion z kolaboracyjnej brygady SS RONA. Uczestniczył także w starciu pod Małocicami i ataku na tartak w Piaskach Królewskich. W czasie bitwy pod Jaktorowem pułk „Palmiry-Młociny” został rozbity, jednak Gaworskiemu udało się wyprowadzić swoją kompanię z kotła. Przebijając się na obszar znajdujący się pod kontrolą 25 pułku piechoty AK został ranny na początku października w czasie jednej z potyczek w lasach Brudzewickich. Jego oddział został zdemobilizowany 8 października 1944 roku. Do stycznia 1945 leczył się i w czasie leczenia pracował w konspiracji. 15 stycznia 1945 roku został awansowany na stopień kapitana.

W 1945 roku wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie się osiedlił. Pracował jako projektant małych kotłów wysokociśnieniowych.

Jego wspomnienia pt. Z dziennika ukazały się w książce Drogi cichociemnych (Londyn 1972, Warszawa 1993, 2008). Pistolet Gaworskiego, Colt M1911, znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie^[1].

Żołnierze kompanii lotniczej por. Tadeusza Gaworskiego „Lawy” Grupy Kampinos Armii Krajowej – Wymarsz kompanii na wypad – żołnierze idą wiejską drogą. Na koniu dowódca 1 plutonu st. ogniomistrz Jerzy Baumiller ps. „George”. Z tyłu pluton ppor. Tadeusza Nowickiego ps. „Orlik”

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – dwukrotnie, 15 stycznia 1945 roku i 18 maja 1946 roku
• Krzyż Walecznych – 17 stycznia 1946 roku.

Życie rodzinne

Był synem Andrzeja, właściciela garbarni, i Ewy z domu Gembczyk. Ożenił się w 1942 roku z Aliną Mazurkiewicz (ur. 1923), z którą miał dwóch synów: Andrzeja (ur. 1950) i Marka (ur. 1953).

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 1. Oleśnica: Firma „Kasperowicz – Meble”, 1994, s. 42–43. ISBN 83-902499-0-1.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 312. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 108.
• Paweł Rybak (oprac.): Kompania Lotnicza AK por. Tadeusza Gaworskiego ps. „Lawa”. [dostęp 2013-10-19].