Tadeusz Zipser

Tadeusz Zipser

Data i miejsce urodzenia	5 września 1930 Lwów
profesor nauk technicznych
Specjalność: metody ilościowe w planowaniu przestrzennym, planowanie przestrzenne
Alma Mater	Politechnika Wrocławska
Doktorat	1960
Habilitacja	1968
Profesura	5 lutego 1976
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Politechnika Wrocławska
rektor PWr
Odznaczenia

Tadeusz Maria Zipser (ur. 5 września 1930 we Lwowie) – polski architekt i urbanista współczesny, laureat Honorowej Nagrody SARP w 1986, profesor Politechniki Wrocławskiej, publicysta.

Życiorys

Syn profesora i rektora Politechniki Lwowskiej Kazimierza Zipsera. Po wysiedleniu ze Lwowa zamieszkał we Wrocławiu i ukończył w 1952 studia na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Pracując następnie na uczelni, zajmował się m.in. problemami planowania urbanistycznego i prognozowania ruchu ulicznego, zapoczątkowując w 1962 użycie komputerów w prognozowaniu obciążenia ulic. W 1960 otrzymał stopień naukowy doktora (praca Zasady ekspozycji w nowoczesnym ogrodzie zoologicznym^[1]), w 1968 doktora habilitowanego (praca Badanie struktury trójkątowo-łańcuchowej obszarów zurbanizowanych^[1]), zaś w 1976 został profesorem. W II połowie lat 70. zaangażowany w działalność opozycji demokratycznej, m.in. współpracował ze Studenckim Komitetem Solidarności, w styczniu 1978 podpisał deklarację założycielską Towarzystwa Kursów Naukowych. W 1979 wykładał i prowadził seminaria z zakresu planowania miast na Southern Illinois University^[1].

W PRL informacje na temat Tadeusza Zipsera podlegały cenzurze. W 1977 roku jego nazwisko znajdowało się na specjalnej liście osób pod szczególną kontrolą cenzury. Zalecenia cenzorskie dotyczące jego osoby zanotował Tomasz Strzyżewski, który w swojej książce o peerelowskiej cenzurze opublikował notkę informacyjną z 7 stycznia 1977 roku Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Wytyczne dla cenzorów wymieniały jego nazwisko z adnotacją: "Wszelkie próby popularyzowania w środkach masowego przekazu (prasa codzienna, radio, TV, tygodniki społeczno-polityczne) niżej wymienionych osób należy sygnalizować kierownictwu GUKPPiW". Zalecenia cenzorskie zezwalały jedynie na publikacje w prasie specjalistycznej, naukowej oraz skryptach itp^[2].

17 czerwca 1981 został wybrany na rektora Politechniki Wrocławskiej. Kadencję rozpoczął we wrześniu tegoż roku, lecz ze względu na aktywną działalność w „Solidarności” został po ogłoszeniu stanu wojennego 24 grudnia usunięty ze stanowiska^[3], a 4 stycznia 1982 internowany i osadzony we wrocławskim więzieniu przy ul. Kleczkowskiej.

W latach 90. współinicjator powstania kierunku studiów gospodarka przestrzenna na Politechnice Wrocławskiej i kierownik Katedry Planowania Przestrzennego. W tym okresie należał też do Rady dla Spraw Nauki przy prezydencie RP Lechu Wałęsie i kierował zespołem projektującym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia, przyjęte w 1997^[4].

Pod jego kierunkiem w 2000 stopień naukowy doktora uzyskała Izabela Mironowicz^[5].

Główne dzieła

• kościół św. Ducha we Wrocławiu (z Waldemarem Wawrzyniakiem i Jerzym Wojnarowiczem), 1972-1983
• kościół św. Józefa w Świeradowie-Zdroju (z Waldemarem Wawrzyniakiem), 1974-1979
• rekonstrukcja wieży kościoła św. Elżbiety Węgierskiej we Wrocławiu (z Maciejem Dobrowolskim), 1978-1980 – współczesny hełm o ażurowych formach
• kościół pw. Opatrzności Bożej we Wrocławiu na os.Nowy Dwór (1978 – ?)
• kaplica cmentarza pod wezwaniem św. Ducha we Wrocławiu
• kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Grajewie, 2000

W 1967 zaprojektował dla wrocławskiego Ogrodu Botanicznego specjalny niewielki zbiornik wodny do ekspozycji roślin wodnych. Ponadto zajmował się projektowaniem ogrodów zoologicznych.

Jest autorem poematu Respicjum: Symetryczna Komedia Symetryczna^[6].

W 2014 Muzeum Architektury we Wrocławiu zorganizowało wystawę indywidualną „Tadeusz M. Zipser. Zygzakiem przez symbole” i wydało jego książkę autorską^[7].

Odznaczenia

• 1986: Honorowa Nagroda SARP
• 2001: Pro Ecclesia et Pontifice
• 2005: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[8]

Galeria

Kościół św. Ducha we Wrocławiu

• 

  Fasada na kilka lat po otwarciu

• 

  Wnętrze

• 

  Makieta kaplicy cmentarnej, 1978-90, projekt wraz z M. Dobrowolski, R. Pustelnik, P. Szkoda

Ogród zoologiczny we Wrocławiu

• 

  Szkice koncepcyjne nowych pawilonów

Inne

• 

  Kościół św. Elżbiety Węgierskiej we Wrocławiu z wieżą zrekonstruowaną wg projektu prof. T. Zipsera i M. Dobrowolskiego

• 

  (c) Akir, CC-BY-SA-3.0

  Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Grajewie

• 

  Basen dla roślin wodnych w Ogrodzie Botanicznym we Wrocławiu

Przypisy

Bibliografia

• Tomasz Strzyżewski: Wielka księga cenzury PRL w dokumentach. Warszawa: Prohibita, 2015, s. 91. ISBN 978-83-61344-70-4.

Linki zewnętrzne

• Prof. dr hab. inż. Tadeusz Maria Zipser, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2011-03-18] .
• Forum Akademickie, Rody uczone – Zipserowie
• Sztuka Architektury, Tadeusz Maria Zipser
• Pryzmat, Kadencje rektorskie profesorów Kazimierza i Tadeusza Zipserów. pryzmat.pwr.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-20)].
• Ośrodek Kultury i Sztuki, Czwartek Literacki z udziałem Tadeusza Marii Zipsera. tin.okis.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].