Terapsydy

Terapsydy
Therapsida
Biarmosuchus tener
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	synapsydy
Rząd	terapsydy

Terapsydy, gady ssakokształtne (Therapsida) – rząd synapsydów, który pojawił się we wczesnym permie i stał się dominującą grupą kręgowców lądowych w połowie tego okresu. Zgodnie z zasadami kladystyki do terapsydów, aby były taksonem monofiletycznym, należy również zaliczyć wywodzącą się z cynodontów gromadę ssaków.

Do rzędu należą zarówno formy roślinożerne (Anomodontia) jak i drapieżne (Theriodontia) w wielkiej różnorodności form i przystosowań. W ich czaszce nastąpiła zmiana układu kości szczęki, gdzie rozrastająca się kość żuchwy przesunęła trzy kości szczęki w górę, które tam zmalały i przekształciły się w kostki słuchowe w uchu wewnętrznym, co zdecydowanie wyostrzyło słuch. Kończyny były w różnym stopniu wyprostowane i ustawione pod ciałem zwierzęcia. Podejrzewa się, że niektóre z nich osiągnęły stałocieplność i pokryte były sierścią. Drapieżne teriodonty (dokładnie: ich podrząd cynodonty), u których nastąpiło zróżnicowanie uzębienia dały początek prymitywnym ssakom.

Większość niessaczych terapsydów wymarła w triasie, chociaż niektóre przetrwały co najmniej do późnej jury^[1][2][3].

Główne grupy terapsydów to:

• Biarmosuchia
• Dinocephalia
• Anomodontia
• Theriodontia

Systematyka według BioLib^[4]

• Rząd: Therapsida †
  • Podrząd: Eotitanosuchia
    • Rodzina: Biarmosuchidae
    • Rodzina: Eotitanosuchidae
    • Rodzina: Phthinosuchidae
    • Rodzina: Phthinosauridae
  • Podrząd: Dinocephalia
    • Infrarząd: Titanosuchia
    • Infrarząd: Tapinocephalia
  • Podrząd: Anomodontia
    • Infrarząd: Venyukoviamorpha
    • Infrarząd: Dromasauria
    • Infrarząd: Eodicynodontia
    • Infrarząd: Endothiodontia
    • Infrarząd: Pristerodontia
    • Infrarząd: Diictodontia
    • Infrarząd: Kingoriamorpha
    • Infrarząd: Dicynodontia
  • Podrząd: Theriodontia
    • Infrarząd: Gorgonopsia
    • Infrarząd: Therocephalia
  • Podrząd: Cynodontia
    • Infrarząd: Procynosuchia
    • Infrarząd: Eucynodontia

Przypisy