Teriantropia

Teriantropia – mitologiczna zdolność człowieka do przeobrażenia się w zwierzę. Możliwe, że malowidła znalezione w Les Trois Frére we Francji, przedstawiają koncepcję takich przemian. Najbardziej znana forma teriantropii to likantropia.

Etymologia

Termin "teriantropia" pochodzi od greckiego theríon [θηρίον], co oznacza "dzikie zwierzę" lub "bestia" i anthrōpos [ἄνθρωπος], czyli "człowiek". Jeszcze w 1901 roku termin ten używany był w odniesieniu do występujących w folklorze europejskim przemian ludzi w zwierzęta[1] (zamiennie z zoantropią)[2]. W 1915 w japońskiej publikacji "Historia japońskiego narodu od czasów starożytnych do końca ery Meiji."[3] pierwszy raz użyto słowa "teriantropia" w stosunku do duchowego aspektu przemian człowieka w dzikie zwierzę. Inne źródło, "The Human Predator" rozszerza definicję tego słowa, podając przykłady procesów toczonych w XVI wieku przeciwko osobom oskarżanym o likantropię[4].

Przeobrażenie człowieka w zwierzę

Żaba zamienia się w księżniczkę w filmie Księżniczka żaba. Autor: Wiktor Wasnecow.

Przeobrażenie w folklorze, mitologii i antropologii, zazwyczaj odnosi się do zmiany fizycznego wyglądu przez człowieka na inny (najczęściej wygląd innego gatunku). Likantropia, czyli przemiana człowieka w wilka lub wilkołaka, a za nią kynantropia (przemiana w psa) i ailurantropia (przemiana w kota) to prawdopodobnie najbardziej znane formy teriantropii[5]. Werehyenas (hienołaki) są obecne w mitach kilku afrykańskich i eurazjatyckich kultur. Dawne tureckie legendy z Azji wspominają szamanów znanych jako kurtadams, czyli "człowiek wilk".  Starożytni Grecy pisali o kynantropii, od greckiego κύων kyōn[6] czyli "pies", nawiązując do mitologicznych stworzeń, które mogły zmieniać swoje ciała między psią a ludzką formą, lub które łączyły cechy obu tych gatunków.

Skinwalkerzy i naguale

Niektóre indiańskie legendy opowiadają o tak zwanych skinwalkerach obdarzonych nadprzyrodzoną zdolnością przemiany w dowolne zwierzę według własnego uznania. Aby to zrobić, najpierw jednak musieli odziać się w skórę wybranego stworzenia. W ludowej religii Mezoameryki, nagual to człowiek posiadający magiczną umiejętność przemiany w proste formy zwierzęce, najczęściej osły, indyki i psy, lub bardziej zaawansowane takie jak jaguary i pumy.

Aspekty psychiatryczne i społeczne

Wśród wielu wyselekcjonowanych pacjentów szpitali psychiatrycznych, likantropia kliniczna lub inaczej wilczy obłęd zazwyczaj związany jest z ciężką psychozą, ale nie zawsze z jakimś konkretnym rozpoznaniem psychiatrycznym lub objawami neurologicznymi[7]. Niektórzy przypisują tego rodzaju objawy jako skutki zaburzeń poczucia własnej osobowości, mających swe podłoże w schorzeniach afektywnych i schizofrenicznych, lub jako objaw innych zaburzeń psychicznych[8].

Teriantropia we współczesnym społeczeństwie

Dziś terianami często nazywają się osoby identyfikujące się z danym zwierzęciem (teriotypem[9][10]) w sensie duchowym[11][12]. Inni wskazują na związek psychologiczny lub neurobiologiczny. Jedni i drudzy często posługują się zwrotem dysforia gatunkowa opisując swoje odczucia.

Dzisiejsi terianie dużą wagę przykładają do medytacji i mentalnych wizualizacji swoich teriotypów (tzw. shiftingu)[13].

Przypisy

  1. ↑ De Groot, J.J.M. (1901).
  2. ↑ Guiley, R.E. (2005).
  3. ↑ Brinkley, Frank; Dairoku Kikuchi (1915).
  4. ↑ Ramsland, Katherine (2005).
  5. ↑ Greene, R. (2000).
  6. ↑ kynanthropy; Woodhouse's English-Greek Dictionary; (1910)
  7. ↑ Keck PE, Pope HG, Hudson JI, McElroy SL, Kulick AR (February 1988).
  8. ↑ Garlipp, P; Godecke-Koch T; Dietrich DE; Haltenhof H. (January 2004).
  9. ↑ Theriotype – WikiFur, the furry encyclopedia, en.wikifur.com [dostęp 2016-09-19].
  10. ↑ Teriotypy [dostęp 2016-09-19].
  11. ↑ "We Are Spirits of Another Sort".
  12. ↑ Cohen, D. (1996).
  13. ↑ Przemiany – definicje [dostęp 2016-09-19].

Media użyte na tej stronie

Vasnetsov Frog Princess.jpg
C. Vasnetsov. Frog princess. She is a frog. 1918