Theta Ophiuchi

Theta Ophiuchi
θ Oph
Ilustracja
Położenie w gwiazdozbiorze
Dane obserwacyjne (J2000)
GwiazdozbiórWężownik
Rektascensja17h 22m 00,579s[1]
Deklinacja−24° 59′ 58,37″[1]
Paralaksa (π)0,00748 ± 0,00017[1]
Odległość436 ± 10 ly
133,7 ± 3,1 pc
Wielkość obserwowana3,26[1]m
Ruch własny (RA)−7,37 ± 0,18[1] mas/rok
Ruch własny (DEC)−23,94 ± 0,10[1] mas/rok
Prędkość radialna7,48 ± 0,17[1] km/s
Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdypodolbrzym
Typ widmowyB2 IV[2]
Masa9–10 M[2]
Promień7,3 R[2]
Jasność11 500[2] L
Okres obrotu<11 doba
Prędkość obrotu31[2] km/s
Wiek25 mln lat[2]
Temperatura22 500[2] K
Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 42 Oph
2MASS: J17220058-2459580
Cordoba Durchmusterung: CD−24°13292
Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 644
Boss General Catalogue: GC 23451
Katalog Henry’ego Drapera: HD 157056
Katalog Hipparcosa: HIP 84970
Katalog jasnych gwiazd: HR 6453
SAO Star Catalog: SAO 185320
CPD−24°5876

Theta Ophiuchi (θ Oph) – gwiazda w gwiazdozbiorze Wężownika, znajdująca się w odległości około 106 lat świetlnych od Słońca.

Nazwa

Gwiazda nie ma obecnie używanej nazwy własnej. Dla Babilończyków wskazywała ona 25. konstelację ekliptyczną, o nazwie Kash-shud Sha‑ka-tar‑pa. W Sogdianie wraz z sąsiednią Ksi Ophiuchi była znana jako Wajrik, „magik”, w Chorezmie jako Markhashik, „ukąszony przez węża”. Koptyjskie nazwy Tshiō, „wąż” i Aggia, „magik” odnosiły się do asteryzmu tworzonego przez Theta, Ksi i Eta Ophiuchi, podobnie jak perska nazwa Garafsa[3].

Charakterystyka

Jest to błękitny podolbrzym należący do typu widmowego B2. Jest to gorąca gwiazda, o temperaturze 22 500 K, o 11,5 tysiąca razy większej od Słońca jasności i 7,3 razy większym promieniu. Masa gwiazdy jest równa około 9–10 mas Słońca. Mając tak dużą masę, zaczęła zmieniać się w czerwonego olbrzyma, choć istnieje od zaledwie 25 milionów lat. Jest to gwiazda zmienna typu Beta Cephei, pulsująca z wieloma okresami, z których główny zmienia jej jasność o 0,04m co około 3 godziny 22 minuty. Nie jest pewne, czy wybuchnie jako supernowa, czy zakończy życie spokojniej, jako masywny biały karzeł[2].

Obserwacje podczas zakrycia gwiazdy przez Księżyc ujawniły jej towarzysza, który w trakcie tego zjawiska był oddalony zaledwie o 0,03 milisekundy kątowej (0,005 au), słabszego o 2m – prawdopodobnie również gwiazdę typu B, o masie około 7 M. Na podstawie innych obserwacji wiadomo było, że Theta Ophiuchi to gwiazda spektroskopowo podwójna, której składniki okrążają wspólny środek masy co 11,44 doby. Zaobserwowany obiekt może być tym samym co wykryty spektroskopowo – gwiazdy poruszają się po orbitach wokół środka masy – a średnio dzieliłoby je około 0,25 au. W tym układzie gwiezdnym może także znajdować się więcej składników[2].

Niedaleko tej gwiazdy znajduje się Mgławica Fajka[2]. Także w jej pobliżu w 1604 roku asystent Keplera, Jan Brunowski zaobserwował supernową, którą Kepler później opisał[3].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d e f g Theta Ophiuchi w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d e f g h i j Jim Kaler: Theta Ophiuchi (ang.). STARS. [dostęp 2017-07-27].
  3. a b Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 300–303. ISBN 0-486-21079-0. (ang.)

Media użyte na tej stronie

Ophiuchus constellation PP3 map PL.svg
Autor: Szczureq, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gwiazdozbiór Wężownika. Mapa została stworzona przy pomocy programu PP3 autorstwa Torstena Brongera. Wersję wektorową stworzył Szczureq według wzoru z wersji rastrowej, której autorem jest BlueShade.