Tiele-Wincklerowie

Herb Tiele-Wincklerów

Tiele, Tiele-Wincklerowie – śląsko-meklemburski ród szlachecki, wywodzący się z Kurlandii. Zaliczany do tzw. szlachty śląskiej^[1].

Dzieje

Założycielem rodu był Chrystian Gottlieb von Tiele (1751–1811), urzędnik na dworze księcia Kurlandii, a następnie na dworze cesarskim w Petersburgu. Jego dwaj wnukowie, Hubert i Waldemar, stali się założycielami dwóch głównych linii rodu: starszej, Tiele-Wincklerów i młodszej, Tiele. Obydwie w 1905 r. uzyskały dziedziczne, pruskie tytuły baronów.

Tiele-Wincklerowie

Hubert von Tiele-Winckler w mundurze podporucznika wojsk pruskich

Ewa von Tiele-Winckler – Matka Ewa

Założycielem tej linii był Hubert (1823–1893), który poprzez małżeństwo z Waleską von Winckler (1829-1880), przejął fortunę zgromadzoną przez jej ojca Franza von Wincklera (1803–1851). Na mocy przywileju księcia meklemburskiego mógł połączyć herby i nazwiska swoje oraz żony. Nazwiska von Tiele-Winckler używają także jego potomkowie z drugiego małżeństwa z hrabianką Różą von Schulenburg. W 1905 r. wdowa Róża (1847–1930) oraz dzieci uzyskały dziedziczny tytuł pruskich baronów.

Na Górnym Śląsku szeroką działalność społeczną rozwinęła była córka Huberta i Waleski, Ewa (1866–1930), znana jako „Matka Ewa”, założycielka zgromadzenia diakonis „Ostoja Pokoju”.

Zięciem Huberta był pierwszy starosta katowicki Hans Hermann von Berlepsch.

Główną śląską rezydencją był pałac w Mosznej. Dobra Tiele-Wincklerów obejmowały terytorium okolic Mysłowic, Katowic, Bytomia, Pszczyny, Rybnika, Prudnika i Olesna. W 1892 powstał rodowy fideikomis, na który składały się kompleksy^[2]:

• Moszna koło Prudnika, w skład którego wchodziły: Kujawy, Racławiczki, Pulów, Wawrzyńcowice, Zawada, Krobusz, Żabnik, Czartowice, Moszna, Nowa Wieś Prudnicka, Gostomia i Ściborowice.
• Woszczyce koło Rybnika, w skład którego wchodziły: Orzesze, Jaśkowice, Zawada, Woszczyce i Palowice.
• Radzowice koło Oleśnicy, w skład którego wchodziły: Radzowice, Gołębice, Miłowice.

Majątki wokół Mysłowic oraz Katowic miały status nieograniczonej własności. Były to: Katowice, Mysłowice, Brynów, Bogucice, Brzezinka, Roździeń, Szopienice, Brzęczkowice, Dąbrówka Mała, Dziećkowice, Miechowice, Rokitnica i Gosławiec.

Od synów Huberta von Tiele-Wincklera wywodzą się trzy linie:

• górnośląska, panów Katowic, Mysłowic, Miechowic i Mosznej – potomkowie hrabiego Franza Huberta von Tiele-Wincklera (1857–1922). Linia wygasła w 1938 r., a jej dobra przeszły na potomków Hansa Wernera (1865–1914).
• meklemburska, panów na Rothenmoor, potem także Volratthsruhe, od 1938 panów dóbr na Górnym Śląsku – potomkowie barona Hansa Wernera von Tiele-Wincklera (1865–1914).
• meklemburska, panów na Schorrsow, Lebbin-Blücher – potomkowie barona Rabana von Tiele-Wincklera (1887–1936).

W 1895 r. Franz Hubert uzyskał pruski tytuł hrabiego, dziedziczny na zasadzie primogenitury. Po śmierci jego syna Clausa-Huberta w 1938 r. tytuł przeszedł na Hansa Wernera (1895–1957) z młodszej linii z Rothenmoor.

Hrabiowie von Tiele-Winckler:

• 1895-1922 – Franz Hubert (1857–1922)
• 1922-1938 – Claus-Hubert (1892–1938)
• 1938-1957 – Hans Werner (1895–1957)
• 1957-2008 – Hubert (1934–2008)
• 2008-2011 – Claus-Peter (1940–2011)
• od 2011 – Lothar (ur. 1970)

Tiele

Założycielem linii był Waldemar (1843-1903), młodszy brat Huberta von Tiele-Wincklera. W 1905 jego potomkowie uzyskali pruski tytuł baronów. Linia wygasła w 1965 wraz ze śmiercią barona Helmuta (1891–1965), syna Waldemara. Ostatnią z rodu była Róża-Maria (1922–1986), dwukrotnie zamężna, po raz pierwszy z hr. Henrykiem-Jobstem von Wintzingerodem (zginął w 1945), a następnie z Albrechtem von Alvensleben (zm. 1990).

Zobacz też

• Pałac Wincklerów
• Zamek Tiele-Wincklerów w Katowicach
• Parafia Ewangelicko-Augsburska w Katowicach
• Plac Tiele-Wincklerów w Katowicach

Przypisy

Literatura

• A. Kuzio-Podrucki, Tiele-Wincklerowie. Arystokracja węgla i stali, Bytom 2006, ISBN 83-923733-0-8 (wyd. I), Tarnowskie Góry 2009 (wyd. II), Tarnowskie Góry 2017 (wyd. III, ISBN 978-83-923733-6-0) – opis dziejów rodu od połowy XVIII w. do czasów współczesnych, obszerna genealogia.

Linki zewnętrzne

• Śląska szlachta i arystokracja
• K. Szendzielorz, Pogrzeb hrabiego von Tiele Winckler – właściciela Katowic= w: Dziennik Zachodni