Tlenek ołowiu(II)

Tlenek ołowiu(II)
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

PbO

Masa molowa

223,20 g/mol

Wygląd

czerwony lub żółty proszek

Minerały

litargit, masykot

Identyfikacja
Numer CAS

1317-36-8

PubChem

14827

Podobne związki
Podobne związki

PbO2, Pb3O4, PbS, PbPo

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Tlenek ołowiu(II), PbO – nieorganiczny związek chemiczny, tlenek ołowiu na II stopniu utlenienia.

Znane są dwie odmiany tlenku ołowiu[2][3][4]:

  • α-PbO (litargit, glejta ołowiana), czerwony, układ tetragonalny, trwały poniżej 489 °C
  • β-PbO (masykot, massicot), żółty, układ rombowy, trwały powyżej 489 °C

Otrzymywanie

Czerwoną odmianę tetragonalną można otrzymać przez wdmuchiwanie powietrza do roztopionego ołowiu, w temperaturze powyżej temperatury topnienia PbO, a następnie powolne ochłodzenie[5]:

2Pb + O2 → 2PbOtetr

Żółta odmiana rombowa powstaje jako produkt termicznego rozkładu azotanu lub węglanu ołowiu w temp. 300–350 °C. Nie następuje przejście w odmianę tetragonalną, gdyż szybkość przemiany w tej temperaturze jest zbyt niska[5]:

2Pb(NO3)2 → 2PbOromb + 4NO2↑ + O2
PbCO3 → PbOromb + CO2

PbO wraz z Pb3O4 są produktami rozkładu termicznego ditlenku ołowiu, PbO2 (temp. >344 °C)[6].

Właściwości

Związek ten nie rozpuszcza się w wodzie, ma właściwości amfoteryczne i roztwarza się w kwasach i alkaliach[4]:

PbO + 2H+ → Pb2+ + H2O
PbO + 2OH → [PbO2]2− + H2O

PbO dobrze rozpuszcza się w wodnych roztworach octanu ołowiu(II)[5]:

PbO + Pb(CH3COO)2 + H2O → 2 Pb(CH3COO)OH

albo:

PbO + Pb(CH3COO)2 + H2O → Pb(CH3COO)2·Pb(OH)2

Zastosowanie

Jest stosowany do produkcji szkła ołowiowego, jako surowiec barwiący do produkcji farb, a także do wyrobu kitu[3], oraz do otrzymywania innych związków chemicznych ołowiu.

Przypisy

  1. a b c d e Tlenek ołowiu(II) (nr 203610) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski. [dostęp 2022-09-18]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  2. CRC Handbook of Chemistry and Physics. Wyd. 83. Boca Raton: CRC Press, 2003, s. 4-36.
  3. a b ołowiu(II) tlenek, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2013-01-20].
  4. a b Encyklopedia techniki CHEMIA. Warszawa: WNT, 1965.
  5. a b c Adam Bielański: Podstawy chemii nieorganicznej. Wyd. 6. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 773, 782–783, 785. ISBN 978-83-01-16282-5.
  6. M. Baudler: Lead(II) oxide. W: Handbook of Preparative Inorganic Chemistry. Georg Brauer (red.). T. 1. New York • London: Academic Press, 1963, s. 758.

Media użyte na tej stronie

GHS-pictogram-silhouete.svg
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for substances hazardous to human health.
GHS-pictogram-pollu.svg
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for environmentally hazardous substances