Tojeść

Tojeść
Ilustracja
© Hans Hillewaert, CC BY-SA 3.0

Tojeść pospolita
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

wrzosowce

Rodzina

pierwiosnkowate

Rodzaj

tojeść

Nazwa systematyczna
Lysimachia L.
Sp. Pl. 146. 1753
Typ nomenklatoryczny

Lysimachia vulgaris L.[3]

Tojeść kropkowana
Tojeść bukietowa

Tojeść (Lysimachia L.) – rodzaj roślin z rodziny pierwiosnkowatych. W tradycyjnym, wąskim ujęciu taksonomicznym należy tu ok. 150[5]–160[6] gatunków, ale w szerokim ujęciu zaliczanych jest tu 266 gatunków[4]. Niezależnie od ujęcia rośliny te spotykane są niemal wszędzie, przy czym najbardziej zróżnicowane są w strefie umiarkowanej na półkuli północnej. Rosną w różnych siedliskach, często wilgotnych lub na brzegach wód, ale też w formacjach trawiastych i leśnych oraz na terenach skalistych[7]. Kwiaty zawierają elajofory wabiące owady zapylające, głównie pszczoły[8].

Niektóre gatunki uprawia się jako ozdobne, do popularnych należą: tojeść pospolita L. vulgaris, tojeść orszelinowa L. clethroides, tojeść kropkowana L. punctata, tojeść rozesłana L. nummularia[8][6]. Napary, pijane podobnie jak herbata, sporządza się z tojeści rozesłanej i L. quadrifolia[7]. Niektóre gatunki wykorzystywane były jako lecznicze[8].

Rozmieszczenie geograficzne

Tojeść rozesłana
Tojeść gajowa

Rodzaj nawet w wąskim ujęciu jest niemal kosmopolityczny[5] – rośliny te występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. Centrum zróżnicowania znajduje się w strefie umiarkowanej na półkuli północnej, w Azji[6], z obszarem występowania największej liczby gatunków w rejonie Himalajów[8] (tylko w Chinach rośnie co najmniej 138 gatunków)[9]. Pojedyncze gatunki rosną w Afryce, Australii i Ameryce Południowej[9]. W Ameryce Północnej obecnych jest 20 gatunków (w wąskim ujęciu rodzaju)[6], a w Europie – 14 (także w wąskim ujęciu)[8]. W Polsce w wąskim ujęciu rodzaju rośnie 5 gatunków rodzimych i jeden zadomowiony antropofit, a w szerokim ujęciu – jeszcze trzy kolejne gatunki rodzime i dwa zadomowione obce[10].

Gatunki flory Polski (w wąskim ujęciu taksonomicznym)[10]
Gatunki flory Polski włączane tu w szerokim ujęciu rodzaju

Pierwsza nazwa naukowa według listy krajowej[10], druga – obowiązująca według bazy taksonomicznej Plants of the World online[4]

  • kurzyślad błękitny Anagallis foemina Mill. ≡ Lysimachia foemina (Mill.) U.Manns & Anderb. – antropofit zadomowiony
  • kurzyślad maleńki, niedośpiałek maleńki Centunculus minimus L. ≡ Lysimachia minima (L.) U.Manns & Anderb.
  • kurzyślad polny Anagallis arvensis L. ≡ Lysimachia arvensis (L.) U.Manns & Anderb. – antropofit zadomowiony
  • kurzyślad wątły Anagallis tenella (L.) J.A.Murray ≡ Lysimachia tenella L. – efemerofit
  • mlecznik nadmorski Glaux maritima L. ≡ Lysimachia maritima (L.) Galasso, Banfi & Soldano
  • siódmaczek leśny Trientalis europea L. ≡ Lysimachia europaea (L.) U.Manns & Anderb.

Morfologia

Tojeść orszelinowa
Pokrój
Byliny, rośliny dwuletnie i roczne, rzadziej krzewy[5]. Zwykle o pędach wzniesionych, osiągających do 1,6 m wysokości, rzadziej płożących[7], pojedynczych lub rozgałęzionych, nagich lub owłosionych, także gruczołowato[6]. Zwykle z kłączem i korzeniami tworzącymi system wiązkowy[6].
Liście
Całobrzegie (rzadko płytko piłkowane[6]), skrętoległe, naprzeciwległe lub okółkowe[5]. Siedzące lub ogonkowe, często o nasadzie blaszki zbiegającej po ogonku lub także po łodydze. Kształt blaszki zróżnicowany od równowąskiego, przez lancetowaty, eliptyczny, jajowaty, po zaokrąglony lub trójkątny[6].
Kwiaty
Wyrastają pojedynczo w kątach liści lub w szczytowych gronach albo wiechach, czasem gęstych. Kwiaty są szypułkowe, rzadko siedzące (L. maritima), pięciokrotne. Działki kielicha zwykle w liczbie 5 (rzadziej w większej – do 9), tylko u nasady są zrośnięte, mają kształt lancetowaty, jajowaty lub trójkątny, są zielone, rzadziej białawe lub różowe. Płatki w takiej liczbie jak działki kielicha, podobnie zrośnięte tylko w dole, z łatkami dłuższymi od rurki. Przeważnie żółte lub białe, często z ciemniejszymi, różnej barwy wzorami[6], rzadziej kwiaty są różowe, fioletowe lub czerwone[5]. Pręcików jest 5, z nitkami w dole zrośniętymi lub wolnymi[6]. Zalążnia górna, jednokomorowa z pojedynczą szyjką[7], zwieńczoną nieco główkowatym lub skośnym znamieniem[5].
Owoce
Kulistawe torebki otwierające się klapami lub rozpadające się nieregularnie[5]. Nasiona liczne[7], z łupiną siateczkowatą, brodawkowatą, czasem oskrzydlone lub gąbczaste[5].

Systematyka

Kurzyślad polny
Kurzyślad maleńki
Lysimachia monelli
Siódmaczek leśny
Pozycja systematyczna

W systemach APG rodzaj zaliczany jest do podrodziny borowicowych (myrsinowych) Myrsinoideae, rodziny pierwiosnkowatych Primulaceae[2][11]. W niektórych ujęciach systematycznych podrodzina ta podnoszona jest do rangi rodziny Myrsinaceae[5].

W XX wieku rodzaj był na podstawie cech morfologicznych dzielony na 5 podrodzajów i obejmował około 160 gatunków[6]. Analizy filogenetyczne oparte na badaniach molekularnych wskazały na początku XXI wieku na wzajemne zagnieżdżenie rodzajów tojeść Lysimachia, kurzyślad Anagallis, niedośpiałek Centunculus, mlecznik Glaux, siódmaczek Trientalis, Asterolinon i Pelletiera[12][13][14]. W tradycyjnym ujęciu wszystkie te rodzaje mają charakter parafiletyczny lub polifiletyczny. Klad bazalny w całej grupie stanowi rodzaj Trientalis wraz z częścią gatunków z rodzaju Lysimachia[15]. W efekcie zarekomendowano połączenie wszystkich tych taksonów w jeden rodzaj Lysimachia. Takie rozwiązanie przyjęte zostało m.in. w bazie taksonomicznej Plants of the World online publikowanej przez Kew Gardens[4] oraz w bazie The World Flora Online[16].

Alternatywne rozwiązanie zachowujące drobne rodzaje wymagałoby dla uzyskania taksonów monofiletycznych daleko idących zmian w stosunku do tradycyjnych ich ujęć. Przykładowo do rodzaju kurzyślad Anagallis włączone musiałyby zostać rodzaje Asterolinon i Pelletiera, ale też niektóre gatunki z rodzaju tojeść (Lysimachia nemorum i L. serpyllifolia)[17].

Wykaz gatunków[4][18][10]
  • Lysimachia acroadenia Maxim.
  • Lysimachia acuminata (Welw. ex Schinz) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia adoensis (Kunze) Klatt
  • Lysimachia albescens Franch.
  • Lysimachia alfredi Hance
  • Lysimachia alpestris Champ. ex Benth.
  • Lysimachia alternifolia Wall.
  • Lysimachia andina Sandwith
  • Lysimachia angustiloba (Engl.) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia ardisioides Masam.
  • Lysimachia arvensis (L.) U.Manns & Anderb. – kurzyślad polny
  • Lysimachia aspera Hand.-Mazz.
  • Lysimachia asperulifolia Poir.
  • Lysimachia assamica C.M.Hu
  • Lysimachia atropurpurea L. – tojeść purpurowa
  • Lysimachia auriculata Hemsl.
  • Lysimachia azorica Hook.
  • Lysimachia baoxingensis (F.H.Chen & C.M.Hu) C.M.Hu
  • Lysimachia barbata (P.Taylor) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia barystachys Bunge – tojeść zwartokwiatowa
  • Lysimachia baviensis C.M.Hu
  • Lysimachia biflora C.Y.Wu
  • Lysimachia borealis (Raf.) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia brachyandra F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia breviflora C.M.Hu
  • Lysimachia brevipes (P.Taylor) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia brittenii R.Knuth
  • Lysimachia buxifolia Molina
  • Lysimachia caloneura G.Hao, X.L.Yu & A.Liu
  • Lysimachia candida Lindl.
  • Lysimachia capillipes Hemsl.
  • Lysimachia carinata Y.I.Fang & C.Z.Cheng
  • Lysimachia cauliflora C.Y.Wu
  • Lysimachia chapaensis Merr.
  • Lysimachia chekiangensis C.C.Wu
  • Lysimachia chenii C.M.Hu
  • Lysimachia chenopodioides Watt ex Hook.f.
  • Lysimachia chingshuiensis C.I Peng & C.M.Hu
  • Lysimachia christinae Hance
  • Lysimachia chungdienensis C.Y.Wu
  • Lysimachia ciliata L. – tojeść orzęsiona
  • Lysimachia circaeoides Hemsl.
  • Lysimachia clethroides Duby – tojeść orszelinowa
  • Lysimachia × commixta Fernald
  • Lysimachia congestiflora Hemsl. – tojeść gęstokwiatowa
  • Lysimachia cordifolia Hand.-Mazz.
  • Lysimachia cousiniana Coss.
  • Lysimachia crassifolia C.Z.Gao & D.Fang
  • Lysimachia crispidens (Hance) Hemsl.
  • Lysimachia crista-galli Pamp. ex Hand.-Mazz.
  • Lysimachia cubangensis U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia dabieshanensis Kun Liu & S.B.Zhou
  • Lysimachia daphnoides (A.Gray) Hillebr.
  • Lysimachia daqiaoensis G.D.Tang & R.Z.Huang
  • Lysimachia davurica Ledeb.
  • Lysimachia debilis Wall.
  • Lysimachia decurrens G.Forst.
  • Lysimachia delavayi Franch.
  • Lysimachia deltoidea Wight
  • Lysimachia dextrorsiflora X.P.Zhang, X.H.Guo & J.W.Shao
  • Lysimachia djalonis (A.Chev.) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia drynarifolia Franch.
  • Lysimachia dubia Aiton
  • Lysimachia dushanensis F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia elegantula (P.Taylor) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia engleri R.Knuth
  • Lysimachia ephemerum L. – tojeść nietrwała
  • Lysimachia erosipetala F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia esquirolii Bonati
  • Lysimachia europaea (L.) U.Manns & Anderb. – siódmaczek leśny
  • Lysimachia evalvis Wall.
  • Lysimachia excisa Hand.-Mazz.
  • Lysimachia fanii Y.Feng Huang, W.B.Xu & L.N.Dong
  • Lysimachia filifolia C.N.Forbes & Lydgate
  • Lysimachia filiformis (Cham. & Schltdl.) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia filipes C.Z.Gao & D.Fang
  • Lysimachia fistulosa Hand.-Mazz.
  • Lysimachia fletcheri C.M.Hu & Bennell
  • Lysimachia foemina (Mill.) U.Manns & Anderb. – kurzyślad błękitny
  • Lysimachia foenum-graecum Hance
  • Lysimachia fooningensis C.Y.Wu
  • Lysimachia forbesii Rock
  • Lysimachia fordiana Oliv.
  • Lysimachia fortunei Maxim.
  • Lysimachia fraseri Duby
  • Lysimachia fukienensis Hand.-Mazz.
  • Lysimachia glanduliflora Hanelt
  • Lysimachia glaucina Franch.
  • Lysimachia glutinosa Rock
  • Lysimachia gracilipes (P.Taylor) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia graminea (Greene) Hand.-Mazz.
  • Lysimachia grammica Hance
  • Lysimachia hemsleyana Maxim. ex Oliv.
  • Lysimachia hemsleyi Franch.
  • Lysimachia henryi Hemsl.
  • Lysimachia heterobotrys F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia heterogenea Klatt
  • Lysimachia hexamera (P.Taylor) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia hillebrandii Hook.f. ex A.Gray
  • Lysimachia huangsangensis J.J.Zhou, X.L.Yu & Y.F.Deng
  • Lysimachia huchimingii G.Hao & H.F.Yan
  • Lysimachia huitsunae S.S.Chien
  • Lysimachia huttonii (Harv.) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia hybrida Michx.
  • Lysimachia hypericoides Hemsl.
  • Lysimachia inaperta C.M.Hu & F.N.Wei
  • Lysimachia iniki K.L.Marr
  • Lysimachia insignis Hemsl.
  • Lysimachia interjacens C.M.Hu & Bennell
  • Lysimachia × intermedia (Giraudias) B.Bock
  • Lysimachia japonica Thunb. – tojeść japońska
  • Lysimachia jiangxiensis C.M.Hu
  • Lysimachia jingdongensis F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia jinzhaiensis S.B.Zhou & Kun Liu
  • Lysimachia kalalauensis Skottsb.
  • Lysimachia kingaensis (Engl.) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia klattiana Hance
  • Lysimachia kochii (H.E.Hess) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia kraduengensis Julius, Naiki & Tagane
  • Lysimachia kwangtungensis (Hand.-Mazz.) C.M.Hu
  • Lysimachia lanceolata Walter
  • Lysimachia lancifolia Craib
  • Lysimachia latifolia (Hook.) Cholewa
  • Lysimachia laxa Baudo
  • Lysimachia leschenaultii Duby
  • Lysimachia leucantha Miq.
  • Lysimachia lewisii D.Estes, J.T.Shaw & Maus.-Moon.
  • Lysimachia lichiangensis Forrest – tojeść lichiangeńska
  • Lysimachia linearifolia Griff. ex Kurz
  • Lysimachia linguiensis C.Z.Gao
  • Lysimachia linum-stellatum L.
  • Lysimachia liui S.S.Chien
  • Lysimachia liujiangensis W.B.Xu, Z.C.Lu & L.N.Dong
  • Lysimachia liukiuensis Hatus.
  • Lysimachia lobelioides Wall.
  • Lysimachia longipes Hemsl.
  • Lysimachia longshengensis G.Z.Li & S.C.Tang
  • Lysimachia loomisii Torr.
  • Lysimachia lychnoides F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia lydgatei Hillebr.
  • Lysimachia maritima (L.) Galasso, Banfi & Soldano – mlecznik nadmorski
  • Lysimachia mauritiana Lam.
  • Lysimachia medogensis F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia melampyroides R.Knuth
  • Lysimachia mexicana R.Knuth
  • Lysimachia microcarpa Hand.-Mazz. ex C.Y.Wu
  • Lysimachia millietii (H.Lév.) Hand.-Mazz.
  • Lysimachia minima (L.) U.Manns & Anderb. – kurzyślad maleńki
  • Lysimachia minoricensis J.J.Rodr.
  • Lysimachia miyiensis Y.I.Fang & C.Z.Cheng
  • Lysimachia monelli (L.) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia montana (Reinw.) Bakh.f.
  • Lysimachia nanchuanensis C.Y.Wu
  • Lysimachia nanpingensis F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia navillei Hand.-Mazz.
  • Lysimachia nemorum L. – tojeść gajowa
  • Lysimachia nummularia L. – tojeść rozesłana
  • Lysimachia nummulariifolia (Baker) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia nutans Nees ex Duby
  • Lysimachia nutantiflora F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia ohsumiensis H.Hara
  • Lysimachia oligantha (P.Taylor) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia omeiensis Hemsl.
  • Lysimachia ophelioides Hemsl.
  • Lysimachia oppositifolia H.R.Fletcher
  • Lysimachia orbicularis F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia otophora C.Y.Wu
  • Lysimachia ovalis (Ruiz & Pav.) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia ovatifolia W.L.Sha
  • Lysimachia pacifica F.Muell.
  • Lysimachia paridiformis Franch.
  • Lysimachia parvifolia Hemsl.
  • Lysimachia patungensis Hand.-Mazz.
  • Lysimachia peduncularis Wall. ex Kurz
  • Lysimachia pendens K.L.Marr
  • Lysimachia pentapetala Bunge
  • Lysimachia peploides (Baker) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia perfoliata Hand.-Mazz.
  • Lysimachia petelotii Merr.
  • Lysimachia phyllocephala Hand.-Mazz.
  • Lysimachia physaloides C.Y.Wu & C.Chen
  • Lysimachia × pilophora (Honda) Honda
  • Lysimachia pilosa H.R.Fletcher
  • Lysimachia pittosporoides C.Y.Wu
  • Lysimachia platypetala Franch.
  • Lysimachia porcatisepala S.R.Yi
  • Lysimachia × producta (A.Gray) Fernald
  • Lysimachia prolifera Klatt
  • Lysimachia pseudohenryi Pamp.
  • Lysimachia pseudotrichopoda Hand.-Mazz.
  • Lysimachia pterantha Hemsl.
  • Lysimachia pteranthoides Bonati
  • Lysimachia pumila (Baudo) Franch.
  • Lysimachia punctata L. – tojeść kropkowana
  • Lysimachia punctatilimba C.Y.Wu
  • Lysimachia pyramidalis Wall.
  • Lysimachia qimenensis X.H.Guo, X.P.Zhang & J.W.Shao
  • Lysimachia quadriflora Sims
  • Lysimachia quadrifolia L.
  • Lysimachia racemiflora Bonati
  • Lysimachia × radfordii H.E.Ahles
  • Lysimachia radicans Hook.
  • Lysimachia rapensis F.Br.
  • Lysimachia reflexiloba Hand.-Mazz.
  • Lysimachia remota Petitm.
  • Lysimachia remotiflora C.M.Hu
  • Lysimachia remyi Hillebr.
  • Lysimachia rhodesica (R.E.Fr.) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia robusta Hand.-Mazz.
  • Lysimachia roseola F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia rubiginosa Hemsl.
  • Lysimachia rubinervis F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia rubricaulis (Duby) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia ruhmeriana Vatke
  • Lysimachia rupestris F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia santapaui Subba Rao & Halim
  • Lysimachia savranii Başköse & A.Keskin
  • Lysimachia saxicola Chun & F.Chun
  • Lysimachia scapiflora C.M.Hu, Z.R.Xu & F.P.Chen
  • Lysimachia schliebenii (R.Knuth & Mildbr.) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia sciadantha C.Y.Wu
  • Lysimachia sciadophylla F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia scopulensis K.L.Marr
  • Lysimachia septemfida Ze H.Wang & E.D.Liu
  • Lysimachia serpens (Hochst. ex Duby) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia serpyllifolia Schreb.
  • Lysimachia sertulata Baudo
  • Lysimachia shimianensis F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia siamensis Bonati
  • Lysimachia sikokiana Miq.
  • Lysimachia silvestrii (Pamp.) Hand.-Mazz.
  • Lysimachia sinopilosa C.M.Hu & G.Hao
  • Lysimachia stellarioides Hand.-Mazz.
  • Lysimachia stenosepala Hemsl.
  • Lysimachia steyermarkii Standl.
  • Lysimachia stigmatosa F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia subverticillata C.Y.Wu
  • Lysimachia sumatranica C.M.Hu
  • Lysimachia talaverae L.Sáez & Aymerich
  • Lysimachia taliensis Bonati
  • Lysimachia tashiroi Makino
  • Lysimachia tenella L. – kurzyślad wątły
  • Lysimachia tengyuehensis Hand.-Mazz.
  • Lysimachia tenuicaulis (Baker) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia terrestris (L.) Britton, Sterns & Poggenb.
  • Lysimachia thyrsiflora L. – tojeść bukietowa
  • Lysimachia tianmaensis Kun Liu, S.B.Zhou & Ying Wang
  • Lysimachia tianyangensis D.Fang & C.Z.Gao
  • Lysimachia tienmushanensis Migo
  • Lysimachia tonsa (Alph.Wood) R.Knuth
  • Lysimachia trichopoda Franch.
  • Lysimachia trifida Aver.
  • Lysimachia tsaii C.M.Hu
  • Lysimachia tsaratananae (M.Peltier) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia tsarongensis Hand.-Mazz.
  • Lysimachia tyrrhenia U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia venosa (Wawra) H.St.John
  • Lysimachia verbascifolia C.M.Hu & L.K.Phan
  • Lysimachia verna (A.St.-Hil.) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia verticiliaris Biehler
  • Lysimachia vietnamensis L.K.Phan & C.M.Hu
  • Lysimachia violascens Franch.
  • Lysimachia vittiformis F.H.Chen & C.M.Hu
  • Lysimachia volkensii Engl.
  • Lysimachia volkovae Prob.
  • Lysimachia vulgaris L. – tojeść pospolita
  • Lysimachia wildpretii (Valdés) U.Manns & Anderb.
  • Lysimachia wilsonii Hemsl.
  • Lysimachia xiangxiensis D.G.Zhang, C.Mou & Y.Wu
  • Lysimachia xuyongensis X.F.Gao & W.B.Ju
  • Lysimachia yingdeensis F.H.Chen & C.M.Hu

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-12] (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].
  4. ↑ a b c d e Lysimachia Tourn. ex L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-10-25].
  5. ↑ a b c d e f g h i B. Stahl, A.A. Anderberg, Myrsinaceae, [w:] K. Kubitzki (red.), The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. VI. Flowering Plants Dicotyledons, Springer, 2004, s. 272-273, ISBN 978-3-642-05714-4.
  6. ↑ a b c d e f g h i j k Anita F. Cholewa: Lysimachia Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org.
  7. ↑ a b c d e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 204. ISBN 0-333-74890-5.
  8. ↑ a b c d e David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 547. ISBN 978-1-107-11502-6.
  9. ↑ a b Lysimachia Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-10-25].
  10. ↑ a b c d Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 112-113, ISBN 978-83-62975-45-7.
  11. ↑ Genus Lysimachia L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-10-25].
  12. ↑ Gang Hao, Yong-Ming Yuan, Chi-Ming Hu, Xue-Jun Ge, Nan-Xian Zhao. Molecular phylogeny of Lysimachia (Myrsinaceae) based on chloroplast trnL–F and nuclear ribosomal ITS sequences. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 31, 1, s. 323–339, 2004. 
  13. ↑ Ulrika Manns, Anderberg A. A.. New combinations and names in Lysimachia (Myrsinaceae) for species of Anagallis, Pelletiera and Trientalis. „Willdenowia”, s. 49–54, 2009. 39. DOI: 10.3372/wi.39.39103. 
  14. ↑ Ulrika Manns, Arne A. Anderberg. Molecular Phylogeny of Anagallis (Myrsinaceae) Based on ITS, trnL‐F, and ndhF Sequence Data. „Int J Plant Sci”. 166, 6, 2005. 
  15. ↑ Anderberg, A. A., Manns, U. & Källersjö, M.. Phylogeny and floral evolution of the Lysimachieae (Ericales, Myrsinaceae): evidence from ndhF sequence data. „Willdenowia”. 37, s. 407–421, 2007. DOI: 10.3372/wi.37.37202. 
  16. ↑ Lysimachia L.. [w:] The World Flora Online [on-line]. [dostęp 2022-10-25].
  17. ↑ Källersjö et al.. Generic realignment in primuloid families of the Ericales s. l.: a phylogenetic analysis based on DNA sequences from three chloroplast genes and morphology. „American Journal of Botany”. Nr 87, s. ss. 1325–1341, 2000. 
  18. ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych: łacińsko-polski. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 120. ISBN 978-83-925110-5-2.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Lysimachia nemorum PID1638-1.jpg
Autor: Benjamin Zwittnig, Licencja: CC BY 2.5 si
Podlesna pijavčnica na Veliki planini.
Klaffer - Kräutergarten - Schnee-Felberich (Lysimachia clethroides) - 3.jpg
Autor: Haeferl, Licencja: CC BY-SA 4.0
Schnee-Felberich im Heilkräutergarten in Klaffer am Hochficht, Bezirk Rohrbach
Anagallis linifolia L.jpg
Autor: Ximenex, Licencja: CC BY-SA 2.1 es
Lysimachia monelli subsp. linifolia (sin. Anagallis linifolia). Foto tomada en la costa de Cádiz (España)
Lysimachia thyrsiflora kz.jpg
Autor: Krzysztof Ziarnek, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Lysimachia thyrsiflora. Rozwarowo, NW Poland
Lysimachia vulgaris (flower).jpg
© Hans Hillewaert, CC BY-SA 3.0
Yellow Loosestrife at Kampenhout, Belgium
A. arvensis-flor-1.JPG
Autor: Philmarin, Licencja: CC BY-SA 3.0
Anagallis arvensis (Pimpinella escarlata) : Flor de la forma roja - Circa Los Ojales, San Isidro de Albatera (Alicante, España).
Centunculus minimus kz01.jpg
Autor: Krzysztof Ziarnek, Kenraiz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Centunculus minimus in Karczewie near Płoty, NW Poland
Dotted Loosestrife (Lysimachia punctata) - Oslo, Norway 2020-09-02 (01).jpg
Autor: Ryan Hodnett, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dotted Loosestrife (Lysimachia punctata) in Oslo, Norway.
Lysimachia nummularia 138484656.jpg
Autor: Denis Otkydach, Licencja: CC BY 4.0
creeping Jenny (Lysimachia nummularia)