Tomáš Uhorčík

Tomáš Uhorčík
Gajdošík, Martin Mravec
Ilustracja
Janko Alexy: Uhorčík, witraż z 1957 r.,
Park Kultury i Wypoczynku (Park kultúry a oddychu) w Bratysławie
Data i miejsce śmierci

1713
Liptowski Mikułasz

Narodowość

Słowak

Tomáš Uhorčík, znany także jako Martin Mravec[1] (zm. 1713 w Liptowskim Mikułaszu) – karpacki zbójnik słowackiego pochodzenia żyjący na przełomie XVII i XVIII wieku, towarzysz Juraja Jánošíka[2][3][4]. Ze względu na to że słynął z gry na gajdach był często nazywany jako: Gajdoš Uhorčík lub Gajdošík. Jego nazwisko często tłumaczy się na język polski niepoprawnie jako: Tomasz Uhorczyk, Uhorczik, Uchorczyk bądź Uchorczik. Zajmował się zbójnictwem w latach 1702–1711. Gdy harnasiem zbójów kuszyckich został Juraj Jánošík, Uhorčík porzucił życie zbójnika, zmienił imię na Martin Mravec i osiedlił się we wsi Klenovec[5], gdzie został hajdukiem. Wiosną 1713 roku Jánošík został pojmany w jego domu[6]. Po śmierci Jánošíka, Uhorčík został zdemaskowany. Poddany torturom wyjawił swoje prawdziwe nazwisko. 19 kwietnia został osadzony w sądzie żupnym, a 22 kwietnia zgładzony przez łamanie kołem. Oskarżono go o obrabowanie kaszteli, nakłonienie Jánošíka do zbójowania oraz zagrożenie spokoju publicznego[7].

O Uhorčíku wspominają niektóre legendy. Niektóre z nich, nawiązując do zdrady Judasza, przypisują mu zdradę Jánošíka[1].

Uhorčík w filmie

Przypisy

  1. ↑ a b kebisek.blog.sme.sk: Z gajdosa Uhorcika urobil lud omylom zradneho Gajdosika (słow.). [dostęp 2012-06-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 października 2013)].
  2. ↑ Kto to bol Tomáš Uhorčík? („Kim był Tomáš Uhorčík?”) (słow.). W: Turistika. E-Kysuce [on-line]. [dostęp 2009-09-25].
  3. ↑ Miloš Ferko: Jánošík – pravda alebo legenda? („Jánošík – prawda albo legenda?”) (słow.). W: Historická revue. Vedecko-populárny časopis o histórii a archeológii [on-line]. SAHI – Slovenský archeologický a historický inštitút. [dostęp 2009-09-25].
  4. ↑ Peter Bárdy: 320. výročie narodenia Juraja Jánošíka – slávneho terchovského zbojníka („320. rocznica urodzin Juraja Jánošíka – sławnego zbójnika tierchowskiego”.) (słow.). W: Žilinský večerník [on-line]. Žilinský večerník, a.s., 28.01.2008. [dostęp 2009-09-25].
  5. ↑ História obce (słow.). W: Oficiálna web stránka obce Klenovec [on-line]. [dostęp 2010-03-02].
  6. ↑ História mesta. Svätý Mikuláš ako stoličné sídlo a miesto súdu s Jurajom Jánošíkom (słow.). W: Liptovský Mikuláš [on-line]. [dostęp 2010-03-02].
  7. ↑ Międzynarodowa konferencja naukowa „Mity i rzeczywistość zbójnictwa na pograniczu polsko-słowackim w historii, literaturze i kulturze”. W: Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu [on-line]. [dostęp 2010-09-19].

Media użyte na tej stronie

Bratislava PKO Uhorcik.jpg
Autorom vitráže v interiéri PKO v Bratislave v roku 1957 bol národný umelec Janko Alexy