Tomas Tranströmer

Tomas Tranströmer
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia15 kwietnia 1931
Sztokholm
Data i miejsce śmierci26 marca 2015
Sztokholm
Narodowośćszwedzka
Dziedzina sztukiliteratura
Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie literatury

Strona internetowa

Tomas Gösta Tranströmer (wym. [ˈtʊːmas ˈjœsˈta ˈtrɑːnˈstrœmər]) (ur. 15 kwietnia 1931 w Sztokholmie; zm. 26 marca 2015) – szwedzki poeta, pisarz i tłumacz. Laureat Literackiej Nagrody Nobla za rok 2011[1]. Jego twórczość została przetłumaczona i wydana w ponad 60 językach[2].

Życiorys

W 1950 rozpoczął studia na kierunkach historii literatury i religii, a także psychologii w sztokholmskiej szkole wyższej. W 1957 został asystentem w Instytucie Psychometrii na tej samej uczelni[3]. W latach 1960–1966 pracował jako psycholog w zakładzie poprawczym w pobliżu Linköping. W 1980 otrzymał zatrudnienie w instytucie rynku pracy w Västerås[4].

W 1990 przeżył udar mózgu[4]. Częściowo sparaliżowany w następstwie choroby, poświęcił się odtąd twórczości poetyckiej jako głównemu zajęciu. Mimo niedowładów oraz (częściowej) utraty mowy nie zaprzestał prowadzenia aktywnego trybu życia i spotykania się z czytelnikami. Jego rzecznikiem była żona Monika, która towarzyszyła mu w podróżach i spotkaniach publicznych[2].

Poezję Tranströmera cechuje duża zwięzłość. Pisał o doznaniach religijnych, jego wiersze ujawniają inspiracje muzyczne (poeta grał na fortepianie i organach), poruszają problemy zagubienia człowieka we współczesnym świecie. Język poezji Tranströmera jest wyciszony, jednocześnie w utworach spotyka się obrazy pełne paradoksów.

W 1990 za För levande och döda otrzymał Nagrodę literacką Rady Nordyckiej. 21 września 1990 został uhonorowany tytułem doktora honoris causa uniwersytetu w Sztokholmie[5]. W 1996 otrzymał nagrodę im. Augusta Strindberga za Sorgegondolen[6][7]. W 2011 otrzymał tytuł profesora[4]. W tym samym roku został laureatem literackiej Nagrody Nobla, za zwięzłe, przejrzyste obrazy, które dają nam świeży dostęp do rzeczywistości[8].

Zmarł 26 marca 2015 po krótkiej chorobie[9].

Twórczość (wybory poezji w języku polskim)

  • Dziki Rynek i Żywym i umarłym, Kraków: „Miniatura”, 1989.
  • Moja przedmowa do ciszy, Kraków: Oficyna Literacka, 1992.
  • Muzeum motyli, Kraków: Oficyna Literacka, 1994.
  • Gondola żałobna, Kraków: Oficyna Literacka 1996.
  • Późnojesienny labirynt, Kraków: Oficyna Literacka, 1997.
  • Niebieski dom, Warszawa: „IBiS”, 2000.
  • Podsłuchany horyzont, Lublin: „Gaudium”, 2005.
  • Wiersze i proza 1954-2004, Kraków, Wydawnictwo a5, maj 2012, tłum. Leonard Neuger i Magdalena Wasilewska-Chmura, ISBN 978-83-61298-40-3.

Przypisy

  1. ↑ The Nobel Prize in Literature 2011 – Press Release (ang.). Nobelprize.org, 2011-10-06. [dostęp 2011-10-08].
  2. ↑ a b Tranströmer får Nobelpriset i litteratur 2011 (szw.). Dagens Nyheter, 2011-10-06. [dostęp 2011-10-08].
  3. ↑ Nota biograficzna na stronie Uniwersytetu w Sztokholmie (szw.). [dostęp 2014-10-17].
  4. ↑ a b c Nota biograficzna na stronie Akademii Szwedzkiej (szw.). [dostęp 2011-10-08].
  5. ↑ Nobelpristagare i litteratur hedersdoktor och alumn vid Stockholms universitet (szw.). [dostęp 2014-10-17].
  6. ↑ Vinnarna genom tiderna (szw.). Augustpriset (archive). [dostęp 2014-10-17].
  7. ↑ Sorgegondolen (szw.). Augustpriset. [dostęp 2014-10-17].
  8. ↑ Literacki Nobel dla szwedzkiego poety Tomasa Tranströmera. „Długoletni faworyt”. Gazeta.pl, 2011-10-06. [dostęp 2011-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-08)].
  9. ↑ Joachim Sundell, Jakob Runevad Kjellmer, Cecilia Tiberg: Tomas Tranströmer är död (szw.). svt.se, 2015-03-27. [dostęp 2015-03-27].

Linki zewnętrzne

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
XX wiek
XXI wiek

Nobel

Media użyte na tej stronie

NobelP2.png
Alfred Nobel from public domain photo, in circle. (Photo taken 1896 or earlier).