Tomasz Becket

Święty
Tomasz
Thomas
arcybiskup
męczennik
Ilustracja
Jedno z najstarszych przedstawień męczeństwa Tomasza Becketa z 1175–1225 roku
Data i miejsce urodzenia

ok. 1118
Londyn

Data i miejsce śmierci

29 grudnia 1170
Canterbury

Czczony przez

Kościół katolicki

Kanonizacja

1173
przez Aleksandra III

Wspomnienie

29 grudnia

Atrybuty

model kościoła, krzyż, miecz, palma

Patron

Anglii, duchownych

Szczególne miejsca kultu

Exeter College na Uniwersytecie Oksfordzkim; Portsmouth; Arbroath Abbey w Arbroath

Sukcesja apostolska
Data konsekracji

3 czerwca 1162

Konsekrator

Henryk z Blois

Współkonsekratorzy

Nigel
Robert
Jocelin de Bohun
William de Turbe
Hilary
Richard Peche
Bartłomiej z Exeter
Robert de Chesney
Walter
Nicolas ap Gurgant
David FitzGerald
Gilbert Foliot

Relikwiarz św. Tomasza Becketa z początku XIII wieku.

Tomasz Becket, ang. Thomas Becket, Tomasz Kantauryjski (ur. ok. 1118 w Londynie, zm. 29 grudnia 1170 w Canterbury) – męczennik, święty Kościoła katolickiego, arcybiskup Canterbury (1162–1170) i kanclerz Anglii.

Życiorys

Tomasz Becket studiował w Paryżu, a po przyjęciu święceń kapłańskich kontynuował studia prawnicze w Bolonii. Tomasz był przyjacielem króla Henryka II, który w nadziei uzyskania większego wpływu na Kościół mianował go arcybiskupem Canterbury. Jednakże wkrótce ich drogi rozeszły się.

W roku 1164 Henryk wydał tzw. konstytucje clarendońskie, w których zabraniał stawiania osób świeckich przed sądami kościelnymi, nakazywał odpowiedzialność karną duchownych przed sądami świeckimi, umacniał wpływ króla na elekcje biskupów i zabraniał apelacji do Rzymu bez zgody monarchy[1].

Tomasz Becket sprzeciwił się tym ustawom, gdyż zwiększały rolę państwa w życiu Kościoła. Król skazał go na wygnanie. Arcybiskup udał się w 1162 roku do Francji. Dzięki mediacji papieża Aleksandra III zawarto kompromis pomiędzy królem a arcybiskupem i Becket powrócił do Anglii. Wkrótce jednak znowu popadł w konflikt z monarchą i ponownie znalazł się na wygnaniu. Wrócił w 1170 roku, lecz dalej działał wbrew woli króla (np. sprzeciwił się koronacji następcy Henryka). Pewnego razu podczas uczty Henryk miał wykrzyknąć Któż uwolni mnie od tego mącicielskiego klechy? Czterech rycerzy (Reginald Fitzurse, Hugh de Moreville, Wilhelm de Tracy i Richard le Breton), licząc na nagrodę, 29 grudnia 1170 roku zamordowało arcybiskupa przed ołtarzem katedry w Canterbury[2].

Kult

Henryk II został obłożony ekskomuniką, natomiast Becketa papież Aleksander III kanonizował w 1173. Wspomnienie liturgiczne obchodzone jest 29 grudnia.

Św. Tomasz Becket jest obok św. Jerzego drugim patronem Anglii; jest także patronem duchownych.

W ikonografii św. Tomasz przedstawiany jest w stroju biskupim. Jego atrybutami są: model kościoła, krzyż, miecz, palma męczeńska[3].

Święty w literaturze

Z pielgrzymką do Canterbury udają się m.in. bohaterowie XIV-wiecznych Opowieści kanterberyjskich (Canterbury Tales) Geoffreya Chaucera. Sztuka T.S. Eliota z 1935 r. Morderstwo w katedrze (Murder in the Cathedral) opisuje zabójstwo T. Becketa. Opis sporu Becketa z Henrykiem II i jego zabójstwo opisane są w książce Filary ziemi Kena Folletta.

Zobacz też

kult świętych

Przypisy

  1. Tadeusz Manteuffel: Historia powszechna: Średniowiecze, Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa 1999, s. 205.
  2. Jan Baszkiewicz: Historia Francji. Warszawa: Ossolineum, 1978, s. 97. ISBN 83-04-04963-5.
  3. Święty Tomasz Becket, biskup i męczennik na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 06.12.2009].

Linki zewnętrzne

Tomasz Becket w bazie catholic-hierarchy.org (ang.)

Media użyte na tej stronie

Flag of England.svg
Flag of England. Saint George's cross (a red cross on a white background), used as the Flag of England, the Italian city of Genoa and various other places.
Reliquary Thomas Becket MNMA Cl22596 n2.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Reliquary of St. Thomas Becket. Champlevé copper, engraved, chased, enameled and gilt. Limoges, first quarter of the 13th century.
Thomas Becket Murder.JPG
Morderstwo Tomasza Becketa, najwcześniejsze znane przedstawienie z XIII w.