Trakt św. Wojciecha

ulica Trakt św. Wojciecha

Śródmieście, Orunia, Lipce, Św. Wojciech
Widok na trakt św. Wojciecha
Państwo	Polska
Miejscowość	Gdańsk
Długość	8,1 km
Przebieg
↑ ul. Okopowa 91E75E77 0 Podwale Grodzkie / ul. Toruńska, ul. Okopowa 200 Wiadukt Biskupia Górka 280 ul. Zaroślak 530 ul. Zaroślak 1450 ul. Brzegi 1750 ul. Podmiejska 221 / ul. Sandomierska 2040 ul. Serbska 2120 ul. Rejtana 2600 ul. Raduńska / ul. Dworcowa 2700 ul. Gościnna 2900 ul. Nowiny / ul. Gościnna 4150 ul. Ukośna 4300 ul. Starogardzka 222 5200 ul. Nowiny / ul. Niegowska 5450 ul. Borkowska 5500 wjazd w kierunku Straszyna (Gdynia) 5550 Południowa obwodnica Gdańska S7E28E75E77 5600 wjazd w kierunku Koszwał (Elbląg) 6200 ul. Tomczaka 7750 ul. Stroma ↓ ul. Grunwaldzka (Pruszcz Gd.) 91
Położenie na mapie Gdańska ulica Trakt św. Wojciecha
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Trakt św. Wojciecha
Położenie na mapie województwa pomorskiego ulica Trakt św. Wojciecha
54°18′35,1″N 18°37′48,1″E/54,309760 18,630028

Trakt św. Wojciecha – ulica Gdańska należąca do ciągu drogi krajowej nr 91, rozpoczynająca się w Śródmieściu, biegnąca przez dzielnicę Orunia-Św. Wojciech-Lipce, aż do granicy z Pruszczem Gdańskim.

Stanowi wlot do Gdańska od południa. Piąta pod względem długości (7352 m) ulica Gdańska zarządzana przez ZDiZ^[1]. Łączy również Śródmieście z Obwodnicą Południową Gdańska.

Przebieg

Trakt Świętego Wojciecha jest przedłużeniem ulicy Okopowej wychodzącej z Węzła Unii Europejskiej w dzielnicy Śródmieście. Rozpoczyna się na Zaroślaku na zbudowanym na nowo w l. 2018-2021 Wiadukcie Biskupia Górka. Następnie biegnie przez całą dzielnicę Orunia-Św. Wojciech-Lipce, aż do granicy z Pruszczem Gdańskim.

Trakt przebiega kolejno przez Stare Szkoty, Orunię, gdzie łączy się z drogami wojewódzkimi: nr 221 Gdańsk – Kościerzyna w ciągu ulicy Podmiejskiej oraz nr 222 Gdańsk-Skórcz w ciągu ul. Starogardzkiej. Następnie Trakt Świętego Wojciecha biegnie przez przedmieście Lipce, w którym ulica łączy się z południową obwodnicą Gdańska (węzeł Lipce) będącą częścią drogi ekspresowej S7. Dalej Trakt biegnie przez Święty Wojciech, gdzie dzieli się na dwie części: historyczną, przechodzącą przez teren osiedla oraz szosę omijającą zabudowania, pełniącą funkcję małej obwodnicy. Ulica kończy się na granicy z Pruszczem Gdańskim w najdalej na południe wysuniętym rejonie miasta. Na całej długości Traktu, po jego zachodniej stronie płynie Kanał Raduni.

Historia

Ulica ta powstała prawdopodobnie w czasie budowy Kanału Raduni jako droga techniczna. Funkcję głównego wjazdu do Gdańska od południa, znajdującego się w ciągu dawnej drogi kupieckiej Via Mercatorum, pełniła wcześniej biegnąca brzegiem morskim (sięgającym do X w. tego rejonu miasta) ul. Żuławska, o czym świadczą liczne odkrycia archeologiczne (łodzie).

W latach 1656-1927 w miejscu gdzie dziś Trakt św. Wojciecha rozpoczyna się na Zaroślaku, była położona Brama Oruńska - jedna z dwóch bram drogowych prowadzących do Gdańska od południa.

W przeszłości Trakt św. Wojciecha dzielił się na kilka odcinków o różnych nazwach. Pierwszy odcinek, przebiegający przez Zaroślak nosił od 1922 nazwę: Südpromenade (niem. Południowa Promenada) i powstał z połączenia ulic Am Mennonitenkirchhof (do 1915 pod nazwą Am Petershagener Tor) oraz Zweite (II.) Petershagen do 1922 roku. W 1933 całą ulicę nazwano Günter – Schaffer – Wall. Drugi odcinek przebiegający przez Stare Szkoty nosił nazwę Altschottland (niem. Stare Szkoty). Trzeci odcinek biegnący przez teren dawnych Chmielników (niem. Hopfenbruch) nosił nazwę Stadtgebiet (niem. Teren Miasta)^[2]. Odcinki biegnące przez teren Oruni nazywały się Hauptstraße (niem. Główna) i Südstraße (niem. Południowa)^[2]. Po 1933 obydwie uzyskały nazwę Horst - Wessel - Straße. W latach 1945–1949 ulica składała się z trzech odcinków o nazwach Oruńska 1, Oruńska 2 i Oruńska 3. W latach 1949–1997 nosiła nazwę Jedności Robotniczej^[2].

W 2012 roku wyremontowano odcinek ulicy między Południową Obwodnicą Gdańska a granicą miasta (bez remontu drogi lokalnej przez centrum Św. Wojciecha), w 2013 odcinek między ul. Gościnną oraz Starogardzką, w 2014 fragment między ul. Starogardzką a Niegowską, w 2015 odcinek Gościnna – Sandomierska^[3], w 2016 odcinek na północ od ul. Sandomierskiej (do Zrembu), a w lipcu 2017 przystąpiono do remontu odcinka od Zrembu do ul. Zaroślak^[4], który zakończył się 29 września 2017 i pochłonął 2,7 mln zł^[5]. W grudniu 2012 roku otwarto węzeł Lipce, łączący Trakt z Południową Obwodnicą Gdańska. Jednocześnie, w latach 2012–2013, przebudowie uległ biegnący wzdłuż ulicy wał Kanału Raduni.

W I połowie sierpnia 2019 na fragmencie ulicy w południowej części miasta wytyczony został buspas w kierunku centrum Gdańska^[6]. 1 kwietnia 2021 wraz z nowym mostem nad kanałem Raduni, wiodącym do ul. Zaroślak, otwarto buspasy na Wiadukcie Biskupia Górka o łącznej długości 800 m, dzięki czemu łączna długość buspasów w Gdańsku osiągnęła wielkość 4685 m^[7].

Na przełomie 2021 i 2022 dokonano wyburzeń mało wartościowej zabudowy magazynowej po wschodniej stronie ulicy, w bezpośredniej bliskości wiaduktu Biskupia Górka^[8].

Zabudowa

Kościół św. Wojciecha

Drukarnia Oruńska

Dwór Ferberów

Lwi Dwór

Zabytkowy Kanał Raduni

Zabudowa pierzejowa na Oruni

Skrzyżowanie z ulicami: Sandomierską i Podmiejską

Trakt św. Wojciecha na Oruni

Wzdłuż ulicy znajdują się trzy zabytkowe zespoły. Pierwszym z nich jest układ urbanistyczny Oruni i Starych Szkotów z mieszaną zabudową mieszkalno-usługową, kształtowany był od XV do XX wieku. Drugim chronionym zespołem jest układ ruralistyczny Lipiec – dawna wieś ulicówka położona wzdłuż Traktu i Kanału Raduni. Zachowała się tu zabudowa z XIX wieku. Trzecim chronionym obszarem jest układ ruralistyczny Świętego Wojciecha z zabudową siedliskową z początku XX wieku^[9].

Zabytki

• Drukarnia Gdańska – historyzujący budynek na Oruni (nr 57), związany z Polonią w Wolnym Mieście Gdańsku ^[10].
• Park Ferberów i Dwór Ferberów – zespół dworsko-ogrodowy z pierwszej połowy XVIII wieku położony w Lipcach (nr 293), wpisany do rejestru zabytków pod nr 901 dn. 4 lutego 1984 (obecnie pod nr 1050)^[10].
• Lwi Dwór – dom podcieniowy z XVII wieku w Lipcach (nr 297)^[10].
• Zajazd „Pod Świńskimi Głowami” – dom mieszkalny na fundamentach dawnej karczmy z 1600 r., położony w Lipcach (nr 320)^[10].
• Dom mieszkalny w Świętym Wojciechu (nr 437)^[10].
• Kościół św. Wojciecha – kościół parafialny z XIV wieku, położony w Świętym Wojciechu (nr 440)^[10].
• Sanktuarium Świętego Wojciecha – miejsce pierwszego pochówku Świętego Wojciecha. Zabytkowa kaplica na wzgórzu objętym ochroną ekspozycji^[10].
• Kanał Raduni – przekop rzeki Raduni płynący od Pruszcza Gdańskiego do Starego Miasta w Gdańsku, wzdłuż całej długości ulicy. Zabytek średniowiecznej inżynierii, wykopany w połowie XIV wieku przez Krzyżaków. Pomiędzy Kanałem a Traktem Świętego Wojciecha znajduje się szeroki wał z aleją kasztanowców^[10].

Komunikacja miejska

Na Trakcie Św. Wojciecha kursują autobusy ZTM Gdańsk, PKS Gdańsk, PKS Starogard Gdański oraz innych przewoźników jadące w kierunku Kaszub i Kociewia. W latach 1896-1972 na odcinku od centrum do ul. Gościnnej ulicą kursował tramwaj elektryczny. Była to linia jednotorowa^[11].

Instytucje

• Sala Królestwa Świadków Jehowy^[12] (nr 71)
• KRUS – oddział Gdańsk (nr 137)^[13]
• Przedszkole nr 3 (nr 143)
• Urząd Dozoru Technicznego – oddział Gdańsk (nr 215b)
• Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza Nr 3 (nr 253)^[14]
• Wojskowa Komenda Uzupełnień Gdańsk (nr 253)^[15]
• Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska – oddział Gdańsk^[16] (nr 293c)
• Urząd pocztowy nr 19 (nr 434)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie ulicy w czasie powodzi w lipcu 2001