Tramwaje w Stralsundzie

Ten artykuł od 2022-11 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Tramwaje w Stralsundzie

tramwaj
(c) Bundesarchiv, Bild 183-E0407-0004-001 / CC-BY-SA 3.0 Tramwaj przed ratuszem w 1966
Państwo	Niemcy
Lokalizacja	Stralsund
Operator	VEB Verkehrsbetriebe Stralsund
Liczba linii	3
Lata funkcjonowania	1900–1966
Infrastruktura
Długość sieci	6 km
Rozstaw szyn	1000 mm
Portal Transport szynowy

(c) Deutsche Fotothek‎, CC BY-SA 3.0 de

Tramwaj pod Kniepertor w Stralsundzie w 1963

Pozostałość linii tramwajowej na Frankendamm w 2006

Tramwaje w Stralsundzie – zlikwidowany system komunikacji tramwajowej w niemieckim mieście Stralsund, działający w latach 1900–1966.

Historia

Do 1914

30 czerwca 1898 złożono wniosek o budowę linii nr 1 na trasie:

• Knieperdamm/Teichstraße – Tribseer Damm – Bahnhofstraße – Hauptbahnhof

3 lipca 1899 rozpoczęto pierwsze prace budowlane. Do budowy linii wykorzystano rowkowe szyny typu „Phoenix”. Rozstaw szyn wynosił 1000 mm. Sieć trakcyjną była wykonana z drutu miedzianego o przekroju 53 mm. Otwarcie linii zaplanowano na 1 października, jednak z powodu nieukończenia linii tramwajowej otwarcie przesunięto. 29 grudnia 1899 zakończono budowę zajezdni tramwajowej. Oficjalne otwarcie sieci nastąpiło 24 marca 1900. Dzień później tramwaje wyjechały na trzy linie:

• 1: Hauptbahnhof – Mönchstraße – Heilgeiststraße – Frankendamm – Hafenbahnhof
• 2: Hafenbahnhof – Frankendamm – Frankenfriedhof
• 3: Heilgeiststraße – Mönchstraße – Schillstraße – Knieperdamm – Kirchhofstraße (Hainholzstraße)

Niedługo potem tramwaje na linii nr 2 kursowały na innej trasie:

• Heilgeiststraße – Frankenfriedhof

Łączna długość tras wynosiła około 6 km. Do obsługi trzech linii posiadano 7 wagonów silnikowych i 4 wagony doczepne. Początkowo w mieście nie było żadnych przystanków pośrednich. Jeszcze w tym samym roku utworzono 23 przystanki stałe. 14 lipca 1903 przeniesiono torowisko linii nr 1 z Mönchstraße na Ossenreyerstraße oraz linii nr 3 na Ossenreyerstraße, dzięki temu zlikwidowano torowiska na Mönchstraße i Mühlenstraße. Następnie wprowadzono nowy układ linii:

• 1: Hauptbahnhof – Neuer Markt – Heilgeiststraße Frankendamm – Hafenbahnhof / Frankenfriedhof
• 2: Heilgeiststraße – Ossenreyerstraße – Knieperdamm – Große Parower Straße

W pierwszej połowie planowano przenieść końcowy fragment linii nr 1 w pobliżu dworca kolejowego. 17 listopada 1904 na linii do Knieperdamm zwiększono kursowanie tramwajów do taktu 10-minutowego. 29 maja 1905 otwarto nową końcówkę przy dworcu kolejowym. Od 27 lutego 1908 wprowadzono na próbę na linii nr 1 do dworca kolejowego także kursy nocne. Opłata za przejazd nocnym tramwajem wynosiła 20 fenigów. W 1908 planowano wybudować linię do Rostocker/Richtenberger Chaussee. Linii tej jednak nie zbudowano, ponieważ kolej nie zgadzała się na skrzyżowanie torów tramwajowych i kolejowych w jednym poziomie. 5 stycznia 1911 złożono projekt budowy linii tramwajowej na trasie:

• Hauptbahnhof – Jungfernstieg – Heinzelmann´s Garten – Teichstraße – Knieperdamm (połączenie z istniejącą linią)

Długość planowanej linii miała wynieść około 1,2 km. 24 stycznia projekt ten odrzucono, argumentując to między innymi złym stanem dróg i koniecznością budowy mostu.

1915−1939

12 listopada 1920 ze względu na trudną sytuację finansową przedsiębiorstwa wprowadzono 20-minutowy takt na obu liniach oraz zlikwidowano trzy przystanki. 15 września 1922 na linii do dworca kolejowego wprowadzono 10-minutowy takt, a na drugiej linii wprowadzono takt 40-minutowy. Cena biletu wynosiła 6 marek. 16 października 1922 złożono wniosek o likwidację tramwajów. 20 listopada 1922 zawieszono kursowanie tramwajów na obu liniach. 7 lipca 1924 rozpoczęto negocjację w sprawie ponownego uruchomienia tramwajów. Tramwaje na trasie Hauptbahnhof – Ossenreyerstraße miały kursować co 10 minut, natomiast na pozostałych odcinkach tramwaje miały kursować co 20 minut. Wznowienie kursowania tramwajów nastąpiło 4 sierpnia. Opłata za przejazd w ciągu dnia wynosiła 15 fenigów, wieczorem i wcześnie rano – 50 fenigów. 26 marca 1930 na linii nr 1 wprowadzono próbnie takt 7,5 minuty. 15 czerwca 1930 ostatni raz wykorzystywano w ruchu liniowym wagony doczepne, od tej pory wagony doczepne wykorzystywano sporadycznie. W październiku 1936 zlikwidowano kursy tramwajów na odcinku Frankendamm – Hafenbahnhof. Linia na pewnej długości była nadal wykorzystywana przy zjazdach i wyjazdach tramwajów z zajezdni. Wówczas układ linii był następujący:

• 1: Hauptbahnhof – Frankenfriedhof
• 2: Heilgeiststraße – Ossenreyerstraße – Knieperdamm – Große Parower Straße

W 1939 posiadano łącznie 14 tramwajów w tym:

• 13 wagonów silnikowych
• 1 wagon techniczny

po 1940

6 października 1944 z powodu bombardowań wstrzymano kursowanie tramwajów. Część wagonów została użyta jako barykady na ulicach, natomiast 5 wagonów zostało zniszczonych w czasie bombardowań. We wrześniu 1946 odbyły się pierwsze jazdy testowe. W latach 1946–1947 w zajezdni wyremontowano 4 tramwaje. 23 grudnia 1947 wznowiono kursowanie tramwajów na obu liniach:

• 1: Hauptbahnhof – Neuer Markt – Heilgeiststraße – Frankendamm – Frankenfriedhof
• 2: Heilgeiststraße – Ossenreyerstraße – Knieperdamm

W 1949 operator tramwajów stał się własnością miasta. Wówczas w mieście było 9 tramwajów. Do 1 stycznia 1950 elektrownia i tramwaje były zarządzane przez jedno przedsiębiorstwo. W 1951 wprowadzono do eksploatacji pierwsze po wojnie fabrycznie nowe tramwaje wyprodukowane przez 'VEB LOWA Waggonfabrik Werdau. W 1952 nieznacznie skrócono trasę linii nr 2 z dotychczasowej końcówki przy Großen Parower Straße do nowej Knieperdamm/Ecke Hainholzstraße. Wówczas także planowano budowę okólnej linii tramwajowej:

• Bahnhof –Bahnhofstraße – Werftstraße – Reiferbahn – Hafen – Fischmarkt – Seestraße – Knieperdamm – Friedrich-Engels-Straße – Jungfernstieg – Hauptbahnhof

Także w tym roku planowano budowę linii od dworca do Tribseer Damm/Einmündung Rostocker Chaussee. Jednak obu linii nie zbudowano. Od 1 kwietnia 1957 tramwajami zarządzał przewoźnik VEB Verkehrsbetriebe Stralsund. W 1957 wprowadzono do eksploatacji pierwszy tramwaj typu Gotha T57, któremu nadano nr 14. W 1959 wprowadzono drugi wagon tego typu (nr 15), był to ostatni nowy tramwaj w Stralsundzie. W 1959 przewieziono 1,4 mln pasażerów. 31 lipca 1960 zlikwidowano linię Ossenreyerstraße – Hauptbahnhof. 2 sierpnia oficjalnie zamknięto linię do dworca kolejowego oraz wprowadzono nowy układ linii:

• l: Heilgeiststraße – Frankendamm – Frankenfriedhof
• 2: Heilgeiststraße – Ossenreyerstraße – Knieperdamm

30 marca 1961 zlikwidowano linię l i 2, a w ich miejsce uruchomiono linię nr 1. Od tej pory jedyna linia w mieście miała długość 3,5 km:

• Knieperdamm – Alter Markt – Ossenreyerstraße – Heilgeiststraße – Wasserstraße – Frankendamm – Frankenfriedhof

W latach 1964–1965 rozważano zamknięcie ostatniej linii tramwajowej i zastąpienie jej komunikacją autobusową, co ostatecznie nastąpiło 7 kwietnia 1966. Wagony po zamknięciu linii zezłomowano, a tramwaje typów: ET 50, ET 54, ET 57 w latach 1966–1967 wysłano do Gery.

Bibliografia

• Geschichte der Stralsunder Straßenbahn. [dostęp 2012-08-06]. (niem.).