Tunel pod Bełtem Fehmarn

Tunel pod Bełtem Fehmarn
Ilustracja
Mapa przedstawiająca planowany przebieg tunelu
Państwo

 Niemcy

Państwo

 Dania

Oficjalna nazwa

duń. Femern Bælt-forbindelsen
niem. Feste Fehmarnbeltquerung
ang. Femernbælt Link

Przeszkoda

cieśnina

Rodzaj

drogowo-kolejowy

Długość

17 600 m

Data otwarcia

2029

Budowa
Data budowy

październik 2020 – 2029

Koszty budowy

7,4 mld EUR

Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Tunel pod Bełtem Fehmarn”
Położenie na mapie Danii
Mapa konturowa Danii, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Tunel pod Bełtem Fehmarn”
Ziemia54°34′40″N 11°17′50″E/54,577778 11,297222
Strona internetowa

Tunel pod Bełtem Fehmarn (Fehmarnbelttunnel) – planowany tunel drogowo-kolejowy pod cieśniną Bełt Fehmarn, który ma połączyć Danię z Niemcami. Decyzja o jego budowie została podjęta zamiast budowy mostu nad cieśniną. Początkowo prace miały rozpocząć się w 2015, jednak ze względu na opóźnienia w fazie projektowej rozpoczęły się w październiku 2020 i mają potrwać do 2029[1]. Szacunkowe koszty budowy to 7,4–9 mld EUR[2].

Historia

Cieśnina Bełt Fehmarn jest najkrótszym połączeniem pomiędzy niemiecką wyspą Fehmarn a duńską wyspą Lolland. Już podczas II wojny światowej po zajęciu Danii przez III Rzeszę planowana była budowa mostu drogowo-kolejowego na tym odcinku. Plany nie zostały zrealizowane. W 1963 most połączył wyspę Fehrmarn z lądem stałym, ale nie planowano budowy dalszej przeprawy do Danii. Uruchomiono jedynie kolejową przeprawę promową obsługiwaną przez Scandlines AG – spółkę założoną przez Deutsche Bahn oraz Ministerstwo Transportu Danii. Czas przeprawy wynosi ok. 45 minut. W 2010 przeprawiono tą trasą 11,3 mln ton towarów[3].

Od początku lat 90. rządy Danii oraz Szwecji zabiegały o połączenie mostem lub tunelem na tym odcinku. Wykonywano różnego rodzaju ekspertyzy. W 1994 Komisja Europejska uznała przeprawę przez Bełt Fehmarn za priorytetową dla sieci transeuropejskiej. W 2010 podjęto decyzję, że most kolejowy będzie niewystarczający dla rosnącego ruchu, a przeprawa powinna być częścią trasy europejskiej E22. W 2011 parlament Danii podjął decyzję o budowie przeprawy. Finansowanie mostu ma pochodzić głównie z budżetu Danii przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej. Koszt ma zostać zwrócony dzięki opłatom pobieranym za przejazd. Wydatek ma się zamortyzować w ciągu 39 lat[4]. W tym samym roku powołano spółkę Femern A/S, która ma być odpowiedzialna za całą inwestycję[5].

W kolejnych latach inwestycję blokowały liczne protesty, głównie okolicznych mieszkańców, organizacji ekologicznych oraz armatorów promowych[6]. Pojawił się także problem niewystarczającej przepustowości mostu łączącego wyspę Fehmarn z lądem stałym. W 2015 Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Rozwoju Miast zatwierdziło projekt rozbudowy istniejącego mostu[7]. Równolegle na terenie Danii wykonano modernizację linii kolejowej z Kopenhagi na wyspę Lolland, w ramach której oddano do użytku dodatkowy tor[8]. W tym samym roku duński parlament przyjął projekt budowy tunelu[9].

W 2016 przedsiębiorstwo Femern A/S ponownie złożyło wniosek o pozwolenie na realizację projektu[10]. W grudniu 2018 władze kraju związkowego Szlezwik-Holsztyn wydały pozytywną decyzję w sprawie budowy tunelu[11]. W 2020 Komisja Europejska zaopiniowała, że finansowanie budowy tunelu nie narusza zasad pomocy państwowej obowiązujących w UE. Wiceprzewodnicząca KE tak skomentowała wydaną decyzję[12]:

Po dogłębnej analizie projektu stwierdziliśmy, że podjęte przez Danię środki do finansowania tej – będącej przedmiotem ogólnoeuropejskiego zainteresowania – inwestycji, są zgodne z przepisami Unii Europejskiej. Pozytywne efekty inwestycji wyraźnie przeważają nad wszelkimi potencjalnymi zakłóceniami konkurencji.

Planowano rozpoczęcie budowy na rok 2020 lub 2021, z planowanym otwarciem nie wcześniej niż w 2029[1][13].

Projekt

Decyzję o budowie tunelu zamiast mostu podjęto ze względu na mniejsze oddziaływanie tunelu na środowisko oraz mniejszą podatność na warunki pogodowe, głównie wiatr. Tunel Fehmarn ma zostać wykonany poprzez zanurzenie w wodzie betonowych elementów, umieszczeniu ich na fundamencie i przykryciu kilkumetrową warstwą ochronną ze żwiru i piasku. Łącznie tunel będzie miał długość 17,6 km. Maksymalna głębokość cieśniny Bełt Fehmarn wynosi 35 m, a wysokość zewnętrzna tunelu to około 9–10 m, stąd w najgłębszym miejscu wykop będzie musiał sięgać ponad 45 m pod lustrem wody. Prefabrykowane betonowe elementy będą miały prostokątny przekrój o szerokości 42 m i wysokości 9 m, oraz długość 217 m. Pojedynczy element będzie ważył 73 tysiące ton. W tunelu znajdą się dwa tory kolejowe, dwie dwupasmowe jezdnie, a także korytarz awaryjny[14][15][16].

Po ukończeniu będzie to najdłuższy tunel drogowo-kolejowy na świecie, najdłuższy tunel drogowy pod wodą na świecie, najgłębszy tunel drogowo-kolejowy na świecie oraz drugi najgłębiej zakopany tunel betonowy na świecie[17].

Przypisy

  1. a b Rekordowy podwodny tunel na dnie Bałtyku, Onet Podróże, 21 października 2020 [dostęp 2020-12-29] (pol.).
  2. Aleksandra Fedorska: Fedorska: Tunel między Danią a Niemcami. Kto zarobi, a kto straci?. 2021-12-13. [dostęp 2021-12-13].
  3. Fehmarn Belt tunnel preferred, [w:] Railway Gazette [online], 2011 [dostęp 2018-08-27] (ang.).
  4. Klart flertal for en Femern-tunnel, www.dr.dk, 21 stycznia 2011 [zarchiwizowane z adresu 2011-01-24] (duń.).
  5. Femern Bælt-projektet tildeles EU-støtte på næsten 1 mia. kr. – Transportministeriet, www.trm.dk [dostęp 2018-08-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-05] (duń.).
  6. Hamburger TT-Line gegen feste Fehmarn-Belt-Querung – WELT, www.welt.de [dostęp 2018-08-27].
  7. Wird die Fehmarnsundbrücke zum Nadelöhr?, www.schleswig-holstein.de [zarchiwizowane z adresu 2014-07-22] (niem.).
  8. Beltquerung: Die Dänen legen los, www.ln-online.de, 3 września 2014 [dostęp 2018-08-27] (niem.).
  9. What is the status of Femern A/S’ work on the tunnel under the Fehmarnbelt?. Femern A/S, 2015-03-02. [dostęp 2018-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-16)]. (ang.).
  10. Peter Kleinort, 2.600 Einwendungen abgearbeitet · Planungsgesellschaft Femern A/S übergibt Antworten an zuständige Behörden in Schleswig-Holstein, „Täglicher Hafenbericht”, 16 lutego 2017, s. 2.
  11. Leonard Dolecki, Niemcy dają „zielone światło” dla budowy tunelu pod cieśniną Fehmarn, rynekinfrastruktury.pl, 2 stycznia 2019 [dostęp 2020-05-25] (pol.).
  12. Magdalena Romanowska, Finansowanie budowy tunelu między Danią a Niemcami zgodne z przepisami UE, rynekinfrastruktury.pl, 1 maja 2020 [dostęp 2020-05-25] (pol.).
  13. Deutsche Langsamkeit verzögert Fehmarnbelt-Tunnel, www.welt.de, 25 sierpnia 2015 [dostęp 2018-08-27] (niem.).
  14. Facts on the tunnel, femern.com.
  15. Fehmarn Belt tunnel preferred, RailwayGazette.com, 2011.
  16. Facts about the Fehmarnbelt Tunnel, Femern.com.
  17. Innovations for the Fehmarnbelt tunnel option, TunnelTalk.com [dostęp 2018-08-27].

Media użyte na tej stronie

Germany location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Germany (Wp article: en:Germany)
Gnome globe current event.svg
Autor: David Vignoni (globe, clock face/ring), Anomie (clock hands), David Göthberg (making the clock red, shadows). Anomie and David G (putting all the parts together)., Licencja: LGPL
Globe with clock to represent a "current event"
Fehmarnbeltbrücke.svg
Autor:

File:Fehmarn-bridge.svg: Bowzer

, Licencja: CC BY-SA 3.0
Map showing the route of the Fehmarn Belt bridge