Turiazaury

Turiazaury
Turiasauria
Royo-Torres i inni, 2006
ilustracja
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwozwierzęta
Typstrunowce
Podtypkręgowce
Gromadazauropsydy
Podgromadadiapsydy
Infragromadaarchozauromorfy
(bez rangi)archozaury
(bez rangi)Ornithodira
Nadrząddinozaury
Rząddinozaury gadziomiedniczne
Podrządzauropodomorfy
Infrarządzauropody
(bez rangi)turiazaury

Turiazaury (Turiasauria) – grupa dinozaurów z infrarzędu zauropodów.

Wyróżnienie tej grupy jest rezultatem analizy kladystycznej przeprowadzonej w 2006 r. przez Rafaela Royo-Torres, Alberto Cobosa i Luisa Alcalá. Analiza ta wykazała, że trzy rodzaje dużych (długość ciała 16-37 m) zauropodów żyjących na przełomie późnej jury i wczesnej kredy (ok. 152-140 mln lat temu) na terenie obecnej Hiszpanii - Turiasaurus, Losillasaurus i Galveosaurus - tworzyły klad siostrzany do neozauropodów[1]. Nie jest pewne, jaki był zasięg występowania tej grupy; wiadomo jednak, że Turiasaurus w późnej jurze występował też na obszarze dzisiejszej Portugalii[2], a dodatkowo do turiazaurów mogły należeć opisane na podstawie zębów rodzaje Neosodon i Cardiodon z Francji i Wielkiej Brytanii[1]. Skamieniałości, które mogły należeć do żyjących w późnej jurze zauropodów podobnych do turiazaura i losillazaura, odkryto też w Tendaguru w Tanzanii; może to dowodzić, że przynajmniej w późnej jurze turiazaury żyły nie tylko w zachodniej Laurazji, ale i na Gondwanie[3]. Mannion i współpracownicy (2019) zaliczyli do Turiasauria znany z Tendaguru gatunek Tendaguria tanzaniensis[4]. Mateus, Mannion i Upchurch (2014) dodatkowo zaliczyli do turiazaurów późnojurajski gatunek Zby atlanticus znany ze skamieniałości odkrytych w Portugalii[5], a Royo-Torres i współpracownicy (2017) zaliczyli do Turiasauria wczesnokredowe gatunki Mierasaurus bobyoungi i Moabosaurus utahensis, znane ze skamieniałości odkrytych na obszarze Stanów Zjednoczonych (Utah)[6].

Nie jest pewne, czy turiazaury są grupą monofiletyczną. Przeczy temu analiza kladystyczna przeprowadzona przez José Barco w 2009 r; wynika z niej, że turiazaur był siostrzany do neozauropodów, a losillazaur - siostrzany do kladu tworzonego przez turiazaura i neozauropody. Natomiast galweozaur był według Barco neozauropodem, a ściślej - bazalnym przedstawicielem kladu Macronaria blisko spokrewnionym z rodzajami Phuwiangosaurus, Aragosaurus, Tastavinsaurus, Venenosaurus i Cedarosaurus, razem z którymi tworzył klad siostrzany do kladu Titanosauriformes[7][8]. Natomiast analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Royo-Torresa i współpracowników (2017) potwierdza istnieje siostrzanego do neozauropodów kladu obejmującego rodzaje Turiasaurus, Zby, Losillasaurus, Mierasaurus i Moabosaurus; jednocześnie jednak z analizy tej wynika przynależność Galveosaurus do Macronaria[6].

Przypisy

  1. ↑ a b Rafael Royo-Torres, Alberto Cobos, Luis Alcalá. A Giant European Dinosaur and a New Sauropod Clade. „Science”. 314 (5807), s. 1925-1927, 2006. DOI: 10.1126/science.1132885 (ang.). 
  2. ↑ Octávio Mateus. The sauropod dinosaur Turiasaurus riodevensis in the Late Jurassic of Portugal. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 29 (Suppl.), s. 144A, 2009 (ang.). 
  3. ↑ Rafael Royo-Torres, Alberto Cobos. Turiasaur sauropods in the Tendaguru beds of Tanzania. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 29 (Suppl.), s. 173A, 2009 (ang.). 
  4. ↑ Philip D. Mannion, Paul Upchurch, Daniela Schwarz i Oliver Wings. Taxonomic affinities of the putative titanosaurs from the Late Jurassic Tendaguru Formation of Tanzania: phylogenetic and biogeographic implications for eusauropod dinosaur evolution. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 185 (3), s. 784–909, 2019. DOI: 10.1093/zoolinnean/zly068 (ang.). 
  5. ↑ Octávio Mateus, Philip D. Mannion i Paul Upchurch. Zby atlanticus, a new turiasaurian sauropod (Dinosauria, Eusauropoda) from the Late Jurassic of Portugal. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 34 (3), s. 618–634, 2014. DOI: 10.1080/02724634.2013.822875 (ang.). 
  6. ↑ a b Rafael Royo-Torres, Paul Upchurch, James I. Kirkland, Donald D. DeBlieux, John R. Foster, Alberto Cobos i Luis Alcalá. Descendants of the Jurassic turiasaurs from Iberia found refuge in the Early Cretaceous of western USA. „Scientific Reports”. 7, Numer artykułu: 14311, 2017. DOI: 10.1038/s41598-017-14677-2 (ang.). 
  7. ↑ José Luis Barco Rodríguez Sistemática e implicaciones filogenéticas y paleobiogeográficas del saurópodo Galvesaurus herreroi (Formación Villar del Arzobispo, Galve, España) Dysertacja doktorska, Uniwersytet w Saragossie 2009
  8. ↑ José Barco, José Ignacio Canudo, Gloria Cuenca-Bescós. New data on the phylogenetic position of the sauropod Galvesaurus (Tithonian-Berriasian, Spain). „Journal of Vertebrate Paleontology”. 29 (Suppl.), s. 58A, 2009 (ang.). 
Zauropody
Barapasaurus1.jpg

Media użyte na tej stronie

Turiasaurus skeleton.jpg
Autor: ★Kumiko★ from Tokyo, Japan, Licencja: CC BY-SA 2.0

ヨーロッパ最大の恐竜トゥリアサウルス。

これの発見でディプロドクス類やティタノサウルス形類などの新竜脚類だけではなく、新竜脚類以外においても体サイズの巨大化が起きている事が示されたんだって。
Spinosaurus BW2.png
Autor: , Licencja: CC BY 2.5
Spinosaurus aegyptiacus, a spinosaurid from the Middle Cretaceous of Egypt
Barapasaurus1.jpg
Autor: Ghedo, Licencja: CC BY 2.5
Barapasaurus tagorei, an early sauropod