Tytus Czaki

Tytus Czaki

Data i miejsce urodzenia	4 stycznia 1888 Ciechocinek, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	24 stycznia 1944 Warszawa, Polska pod okupacją III Rzeszy
Prezydent Włocławka
Okres	od 1 kwietnia 1933 do 28 lutego 1934
Poprzednik	Stefan Pachnowski
Następca	Romuald Wojciechowski
Odznaczenia

Oficerowie Legionów, Zakopane 16 grudnia 1914. Od lewej Tytus Czaki, Wacław Sieroszewski, Józef Piłsudski, Tadeusz Kasprzycki, Walery Sławek

Tytus Wincenty Czaki (ur. 4 stycznia 1888 w Ciechocinku, zm. 24 stycznia^[1] 1944 w Warszawie) – polski działacz niepodległościowy, legionista, prezydent Brześcia nad Bugiem i Włocławka (jako komisarz rządowy), założyciel Unii Narodowo-Państwowej w 1922 roku^[2].

Życiorys

Urodził się w rodzinie Feliksa, dziennikarza, i Antoniny ze Śladowiczów^[3]. Ukończył szkołę średnią we Włocławku, po czym zdał egzamin do Korpusu Kadetów im. Suworowa w Warszawie. W 1905 wstąpił do PPS, działał w jej Organizacji Bojowej. Został aresztowany i skazany na dożywotnią katorgę na Syberii. W 1905 zbiegł z Kireńska do Krakowa^[4]. Później podejmował zadania bojowe na terenie Królestwa Polskiego. W 1913 roku został ranny w płuco. Leczył się Zakopanem, gdzie organizował Obwód Podhalański Związku Strzeleckiego^[4]. W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Był komendantem Placu w Zakopanem, gdzie popadł w konflikt z c. i k. żandarmerią^[4]. 28 stycznia 1915 roku zachorował i leczył się w Szpitalu Zmartwychwstanek w Kętach^[5]. Mianowany podporucznikiem w 1 pułku piechoty. 4 maja 1915 roku został ranny w pierś. Leczony w Szpitalu Czerwonego Krzyża Abacya^[6].

W latach 1916–1918 w Krakowie współpracował z redakcją Kultury Polskiej^[4]. W wolnej Polsce był redaktorem naczelnym „Ziemi Lubelskiej”, współzakładał również tygodnik „Polesie”. Sprawował funkcję prezydenta Brześcia nad Bugiem, a później Włocławka (jako komisarz rządowy).

Podczas II wojny światowej działał w konspiracji. 5 stycznia 1944 aresztowany przez Gestapo, przebywał na Pawiaku^[7], rozstrzelany w ruinach getta warszawskiego.

15 maja 1919 roku ożenił się z Jadwigą Dobrowolską^[4], z którą miał córkę Hannę (1922–1944).

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Niepodległości z Mieczami – 19 grudnia 1930 roku^[8]

Przypisy

Bibliografia

• Lista Chorych, Rannych, Zabitych i Zaginionych Legionistów do Kwietnia 1915 roku. Piotrków: Centralny Oddział Ewidencyjno-Werbunkowy Departamentu Wojskowego NKN, 1915-08-01.
• Lista strat Legionu Polskiego od 1 maja do 1 lipca 1915. Piotrków: Centralny Oddział Ewidencyjny Departamentu Wojskowego NKN, 1915-08-01.
• Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938.
• Przemysław Ziółkowski: Włocławek: kalendarium dziejów miasta. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 2003, s. 131. ISBN 83-88115-68-5.
• Marianna Gruszczyńska: Organizacja władz miejskich Włocławka w latach 1914–1939. W: Włocławek: dzieje miasta. pod red. Jacka Staszewskiego. T. 2: Lata 1918–1998. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 2001, s. 86–140. ISBN 83-88115-08-1.
• Tytus Czaki. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2017-11-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-08)].