Uczep owłosiony

Uczep owłosiony
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządastropodobne
Rządastrowce
Rodzinaastrowate
Rodzajuczep
Gatunekuczep owłosiony
Nazwa systematyczna
Bidens pilosa L.
Sp. Pl. 2: 832. 1753[3][4]

Uczep owłosiony (Bidens pilosa L.) – gatunek rośliny jednorocznej z rodziny astrowatych. Pochodzi z Ameryki Południowej i Północnej, gdzie pierwotnie rósł po Meksyk i Kalifornię na północy. Został szeroko rozprzestrzeniony na wszystkich kontynentach w strefie międzyzwrotnikowej i umiarkowanej ciepłej, gdzie rośnie jako gatunek inwazyjny. W Europie występuje już zadomowiony w południowej i zachodniej części kontynentu, natomiast w środkowej pojawia się zawlekany przejściowo[5]. W Polsce rzadko i dawniej tylko obserwowany[6].

Morfologia

Pokrój
Roślina zielna o wysokości zwykle w przedziale od 30 do 60 cm, ale zdarzają się rośliny osiągające ledwie 10 cm i bardzo okazałe, sięgające 250 cm wysokości[3]. Łodyga w górnej części jest owłosiona[4].
Liście
Pojedynczo pierzastodzielne, na ogonkach długości 3–7 cm[3][7].
Kwiaty
Zebrane w pojedyncze koszyczki, rzadziej powstające w luźnych baldachogronach[3]. Koszyczki o średnicy ok. 1 cm[6]. Brzeżne kwiaty języczkowe zwykle w liczbie 5–8, ale bywa ich mniej (czasem brak całkiem) lub więcej. Mają barwę białą do różowawej, czasem żółtawą[3].
Owoce
Rozłupki silnie wydłużone (od 4 do 16 mm długości) przy szerokości poniżej 1 mm. Zakończone ośćmi do 4 mm długości lub bez ości[7].

  • Owłosiona łodyga.

  • Koszyczek.

  • Koszyczek.

  • Owoce.

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna, czasem też rośnie jako wieloletnia[3]. W odpowiednich warunkach klimatycznych może kwitnąć przez cały rok[3]. Preferuje miejsca wilgotne, rośnie na przydrożach, polach, różnych siedliskach ruderalnych[3][4].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-10-23] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g h Bidens pilosa Linnaeus. W: Flora of North America [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-10-23].
  4. ↑ a b c Bidens pilosa Linnaeus. W: Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-10-23].
  5. ↑ Taxon: Bidens pilosa L.. W: Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-10-23].
  6. ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2004, s. 470. ISBN 83-01-14342-8.
  7. ↑ a b Bogumił Pawłowski, Jasiewicz Adam (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XII. Warszawa, Kraków: PAN, PWN, 1971, s. 208.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Bidens pilosa - Asteraceae.jpg
Autor: Juan Carlos Fonseca Mata, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bidens pilosa (Familiaː Asteraceae). Nombres comunesː chipaca, amor seco, masiquía, sillcao, cadillo, mozote, romerillo, acahuale blanco, aceitillo, mulito, rosilla, saetilla, té de milpa, mozotillo, mozote negro, aceitilla, cadillo, amor seco, picón, saetilla, aceitilla grande, shoto, chichik-kul, k'an-mul, matsab-kitam, quelem, acocotli, kutsumu.
Bidens pilosa head10 (14975898027).jpg
Autor: Harry Rose from South West Rocks, Australia, Licencja: CC BY 2.0
Introduced, yearlong-green to warm-season, annual to short-lived perennial, hairless to densely hairy herb to 1 m tall. Leaves are opposite, 6-12 cm long, 3-5 lobed and toothed. Flowerheads are in loose cymes or heads are solitary. Heads are 5-15 mm wide, with yellow central florets; white ray florets may be present. Fruit are 6-12 mm long, dark and linear; with 2-3 barbs at the tip. Flowering is year-round, but mainly from summer to autumn. A native of tropical America, it is a weed of disturbed areas, such as roadsides, pastures, maize, and sorghum. Sometimes incorrectly referred to as fleabane. An indicator of disturbance or low ground cover. Potentially toxic to sheep and cattle when plants accumulate high levels of nitrate (more likely on fertile sites). The risk to goats is low. Plants with normal nitrate levels are palatable and safe to graze. Burrs are a nuisance as they readily attached to clothing and fur. Aromatic oil in the plant has an offensive smell and can taint milk. Plants can be controlled by healthy vigorous pastures, grazing (goats preferred), chipping or hand pulling, slashing and herbicides.
Bidens pilosa stem (11972863736).jpg
Autor: Harry Rose from South West Rocks, Australia, Licencja: CC BY 2.0
Bidens pilosa stem
Bidens pilosa-yercaud-salem-India.JPG
Autor: Yercaud-elango, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mukkutthi,common weed on fields,aggressive colonizer,white flowers.
Bidens pilosa fruit4 (11972061985).jpg
Autor: Harry Rose from South West Rocks, Australia, Licencja: CC BY 2.0
Fruit are 6-12 mm long, dark and linear; with 2-3 barbs at the tip.