Ukraina Prawobrzeżna

Przybliżone położenie Ukrainy Prawobrzeżnej na mapie dzisiejszej Ukrainy.

Ukraina Prawobrzeżna (Prawobrzeże)[1] (ukr. Правобережна Україна) – kraina historyczna, część Ukrainy Naddnieprzańskiej położona na prawym (zachodnim) brzegu Dniepru.

Ukraina Prawobrzeżna graniczy z Wołyniem i Podolem na zachodzie, Polesiem na północy, Ukrainą Lewobrzeżną na wschodzie i Zaporożem na południu.

Wraz z Ukrainą Lewobrzeżną i Zaporożem współtworzy historyczny region Ukrainy.

Historia

Termin Ukraina Prawobrzeżna pojawił się w dokumentach Rzeczypospolitej w II poł. XVII wieku. Po rozejmie andruszowskim 1667 Prawobrzeże (z wyjątkiem Kijowa i okolic, który miał wrócić do Rzeczypospolitej w roku 1669 – Rosja nie wykonała postanowień rozejmu w tym zakresie) pozostało przy Rzeczypospolitej, co zostało potwierdzone traktatem Grzymułtowskiego w 1686, w którym ostatecznie Rzeczpospolita scedowała na rzecz Carstwa Rosyjskiego Kijów z okręgiem.

Wskutek pokoju w Buczaczu Prawobrzeże zostało podzielone na dwie części: województwo bracławskie i południowa część województwa kijowskiego znajdowały się pod władzą hetmana Ukrainy Prawobrzeżnej Petra Doroszenki, jako wasala Imperium Osmańskiego, północna część pozostała przy Koronie.

Po traktacie w Bachczysaraju (1681) granica pomiędzy Carstwem Rosyjskim a Imperium Osmańskim została ustalona na Dnieprze (z tym że Kijów pozostawał we władaniu Rosji), a województwo bracławskie, południowa część województwa kijowskiego i województwo podolskie przeszły pod władanie Turcji.

Po wojnie polsko tureckiej i traktacie karłowickim (1699) turecka część Prawobrzeża powróciła w granice Rzeczypospolitej do II rozbioru (1793), kiedy to całe przeszło pod panowanie Imperium Rosyjskiego, pozostając w jego składzie do obalenia caratu.

Polonica

Przypisy

  1. W okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów Ukraina Prawobrzeżna była określana (zamiennie z innymi terminami) także mianem polskiej Ukrainy, w odróżnieniu od Ukrainy rosyjskiej.

Bibliografia, literatura

Media użyte na tej stronie

Joanna Żubrowa.jpg
Joanna Żubrowa (1782-1852)
Ukraine-Pravoberezzhya.png
Autor: Alex Tora, Licencja: CC BY-SA 3.0
Правобережжя
Дендропарк Олександрія, Руїни.jpg
Autor: Ростислав Маленков, Licencja: CC BY-SA 3.0
This is a photo of a natural heritage site in Ukraine, id: 32-103-5001
Yman 116.jpg
Autor: Anna Picasso, Licencja: CC BY-SA 4.0
To jest zdjęcie miejsca lub budynku wpisanego do Państwowego Rejestru Zabytków Nieruchomych Ukrainy pod numerem: 71-108-9001
18-252-0083 Verhivnya.jpg
Autor: Wadco2, Licencja: CC BY-SA 4.0
To jest zdjęcie miejsca lub budynku wpisanego do Państwowego Rejestru Zabytków Nieruchomych Ukrainy pod numerem: 18-252-0083
Антонини.jpg
Autor: Aniskov, Licencja: CC BY-SA 4.0
To jest zdjęcie miejsca lub budynku wpisanego do Państwowego Rejestru Zabytków Nieruchomych Ukrainy pod numerem: 68-227-0070
Karol Szymanowski.jpg
Polish pianist and composer Karol Szymanowski (1882-1937) on board RMS Olympic
Korsuno-002.jpg
(c) Sergiy Klymenko, CC BY-SA 3.0
Korsun-Shevchenkivskyi (Ukraine)
Juliusz Zarebski Polish composer.jpg
Juliusz Zarębski, Polish composer, 1854-1885
Padurra Tumko.jpg
Autor: Walery Przyborowsky, Licencja: CC BY-SA 4.0
Last picture (photo) Tomasza Padurry
Садиба Хоєцьких.jpg
Autor: SNCH, Licencja: CC BY-SA 4.0
To jest zdjęcie miejsca lub budynku wpisanego do Państwowego Rejestru Zabytków Nieruchomych Ukrainy pod numerem: 32-249-0006