Uleksyt
 Patrząc pod kątem widać światłowodowe własności uleksytu. „Wyświetlanie” obrazy spod spodu na wierzchu minerału | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny | |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa | 2,0–2,5 |
| Przełam | nierówny |
| Łupliwość | doskonała |
| Układ krystalograficzny | trójskośny |
| Gęstość minerału | 1,65–1,96 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa | biały, bezbarwny |
| Rysa | biała |
| Połysk | jedwabisty |
| Dodatkowe dane | |
| Klasyfikacja Strunza | 06.EA.25 |
Uleksyt (ulexyt) też: boranatrokalcyt, tiza, tinkalcyt – minerał z gromady boranów. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich.
Nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego chemika Georga L. Ulexa (1811-1883).
Charakterystyka
Właściwości
Bardzo rzadko tworzy kryształy o pokroju tabliczkowym, listewkowym. Występuje w skupieniach włóknistych, promienistych, nerkowatych, bulwiastych. Tworzy naskorupienia. Jest kruchy i przezroczysty. Jest minerałem (niektóre odmiany) występującym pod postacią długich przezroczystych włókien. Włókna te działają jak światłowody, czyniąc nawet grube próbki minerału przezroczystymi, gdy patrzy się w kierunku włókien. Ze względu na tę właściwość, uleksyt bywa nazywany kamieniem telewizyjnym.
Występowanie
Występuje tylko w skałach osadowych, jest produktem ewaporacji wód słonych jezior boranowych. Tworzy się w klimacie gorącym i suchym (najczęściej na pustyniach). Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: halit, boraks rodzimy.
Miejsca występowania: USA – pustynia Mojave i Dolina Śmierci w Kalifornii, Nevada, Utah, Oregon, Teksas, Chile – pustynia Atakama, Peru, Kazachstan, Włochy.
Zastosowanie
- źródło boru (przemysł chemiczny),
- ma znaczenie naukowe,
- ceniony przez kolekcjonerów,
- czasami stosowany w jubilerstwie.
Zobacz też
Bibliografia
- J.Parafiniuk: Minerały systematyczny katalog 2004, TG "Spirifer" Warszawa 2005
- A. Bolewski: Mineralogia szczegółowa, Wyd. Geologiczne Warszawa 1965
- W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd. "Alma – Press" 2003
Linki zewnętrzne
- artykuł o uleksycie na stronie Webmineral.com (ang.)
- artykuł o uleksycie na stronie Mindat.org (ang.)
Media użyte na tej stronie
Photograph of mineral ulexite from California, USA, displaying its characteristic optic property.
Photographed by Andres Boni.(c) Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0
Ulexite
- Locality: Boron, Kramer District, Kern County, California, USA (Locality at mindat.org)
- Size: 4.7 x 4.5 x 3.1 cm.
- The borate deposits of California have produced some really beautiful/unusual mineral specimens. Few are as unusual as ulexite, also called "TV rock" for its fiber-optic-like optical properties. This particular specimen is composed of white, knobby masses of parallel-growth fibers. Ex. Jim Minette Collection.