Ulica 1 Maja w Katowicach

ulica 1 Maja
	Zawodzie
	; ulica 1 Maja w Zawodziu
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Długość	2570 m
Przebieg
	Położenie na mapie Katowic ulica 1 Maja
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica 1 Maja
	Położenie na mapie województwa śląskiego ulica 1 Maja
	50°15′30,8″N 19°02′57,4″E/50,258560 19,049278

Zabytkowa willa przy ul. 1 Maja

Ulica 1 Maja w 2005

Rektorat Uniwersytetu Ekonomicznego

Budynki Uniwersytetu Ekonomicznego

(c) kodens79 / fotopolska.eu, CC BY-SA 2.0

Budynek firmy Kamsoft

Ulica 1 Maja w Katowicach − jedna z ważniejszych ulic Katowic, łącząca Śródmieście z dzielnicami wschodnimi (Zawodzie, Szopienice-Burowiec) oraz jedna z głównych ulic Zawodzia.

Przebieg

Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ul. Graniczną i ul. Jerzego Dudy-Gracza (zmienia nazwę z ulicy Warszawskiej). Dalej biegnie obok Hotelu Senator, ulicy Ignacego Paderewskiego, Uniwersytetu Ekonomicznego^[1], nad ul. Murckowską (DK 86), krzyżuje się z ul. Bohaterów Monte Cassino. Za węzłem z ul. Bagienną, obok Zajezdni Tramwajowej, kończy swój bieg, krzyżując się z ul. Krakowską i ul. Obrońców Westerplatte (do Szopienic).

Historia

W okresie Rzeszy Niemieckiej (do 1922)^[2] ulica nosiła nazwę Kaiser Wilhelm Straße^[3], w latach międzywojennych 1922−1939 ulica Krakowska, w latach niemieckiej okupacji Polski (1939−1945) Krakauerstraße^[4], w latach 1945−1946 ulica Krakowska, od 11 października 1946 ulica 1 Maja^[5].

Pod numerem 12/14 w 1874 założono Fabrykę Pieców Kaflowych Pieckafel (urządzenia do wyrobu kafli zdemontowano w 1937), a pod numerem 9 w 1889 − fabrykę urządzeń higienicznych Higiena Spółka z o.o.^[6]. W latach trzydziestych XX wieku pod numerem 80 istniała Szkoła Handlowa Miejska. Od 1936 pod numerem 11 funkcjonowała Górnośląska Fabryka Żarówek. W latach międzywojennych przy ulicy istniały^[6]^[7]: kawiarnia/cukiernia, której właścicielem był Witt Urban (ul. Krakowska 57)^[8], drukarnia Stella (pod numerem 46), Budowa Pieców Kaflowych braci Chwieralskich (firma założona w 1937 przy ul. Krakowskiej 2), Górnośląska Fabryka Kabli i Rur Izolacyjnych (pod numerem 4), skład starego żelaza i szmat spółki Grajcar (ul. Krakowska 20), Herman Berger i Ska − zakład naprawczy maszyn elektrycznych (pod numerem 2), Almeco Company (ul. Krakowska 2), zakład tokarsko-samochodowy Ludwika Stachuły (pod numerem 12), warsztat mechaniczny Metro-Wolt (ul. Krakowska 8). W latach 1867−1871 bracia Robert i Maurycy Ollendorf założyli Zakład Urządzeń Technicznych "Elewator". Około 1923 zakład uzyskał siedzibę przy ul. Krakowskiej 31. Po 1945 fabryka wznowiła działalność przy ul. 1 Maja 31^[9]. W czasie II wojny światowej przy ówczesnej Krakauerstraße znajdowała się siedziba grupy gospodarczej budownictwa maszyn Elevator Maschinenfabrik und Eisenkonstruktion^[4].

W dwudziestoleciu międzywojennym przy ul. Krakowskiej 81 działalność prowadziło przedszkole^[10].

Obiekty zabytkowe

Przy ulicy 1 Maja znajdują się następujące historyczne obiekty:

historyczne warsztaty (ul. 1 Maja 2), nie są objęte ochroną ze względu na brak wartości architektonicznych^[11];
dawna willa (ul. 1 Maja 2a), wzniesiona w latach siedemdziesiątych XIX wieku w stylu klasycyzmu^[12];
dawne laboratorium "Cefarmu" (ul. 1 Maja 4), nie objęte ochroną ze względu na utratę cech zabytkowych wskutek przeróbek^[11];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 5/7)^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 6)^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 8)^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 9)^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 10)^[12];
dawna willa (ul. 1 Maja 11), wybudowana na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIX wieku w stylu klasycyzmu^[12]; budynek powstał dla I. Trautmanna, będącego właścicielem zawodziańskiego młyna^[13];
zespół dawnej Śląskiej Fabryki Lamp Żarowych Helios (ul. 1 Maja 11−13), nie objęty ochroną ze względu na utratę cech zabytkowych wskutek przeróbek^[11];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 18)^[12];
narożna kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 22, ul. I. Paderewskiego 2)^[12];
narożna kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 24, ul. I. Paderewskiego 1)^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 23)^[12];
kamienica mieszkalna z oficynami (ul. 1 Maja 26, 26a)^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 28)^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 30, 32, ul. Floriana 1)^[12];
zespół dawnej fabryki "Elewator" (ul. 1 Maja 31)^[11];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 36)^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 38)^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 44)^[12];
budynek szkolny PLSP (ul. 1 Maja 45), wzniesiony w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu/późnego modernizmu^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 46)^[12];
budynek szkolny − obecnie należy do Uniwersytetu Ekonomicznego (ul. 1 Maja 47), wzniesiony w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 48)^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 49)^[12];
rektorat Uniwersytetu Ekonomicznego - dawny ratusz gminy Bogucice (ul. 1 Maja 50); został wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: A/1234/78 z 19 sierpnia 1978^[14]^[15], nr rej.: A/679/2020 z 23 lipca 2020^[16]); wzniesiono go w latach 1911−1913 według projektu Arnolda Hartmanna^[17] z Berlina−Schoeneberg, zrealizowanego przez Juliusa Litsche (mistrza murarskiego z Zawodzia); budynek utrzymano w formach geometryzującej secesji i wczesnego modernizmu; w fasadzie istnieją terakotowe figury chłopa, górnika i hutnika; na fasadzie budynku umieszczono pamiątkową tablicę osobom, poległym w latach 1939−1945 w walce o obronę Śląska i Zagłębia^[7]; w dwudziestoleciu międzywojennym w budynku mieścił się Urząd Pośrednictwa Pracy^[18] i Komisariat Policji Zawodzie^[19];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 51)^[12];
Kościół Opatrzności Bożej (ul. 1 Maja 52); wzniesiony w 1931 według projektu Tadeusza Łobosa^[20] w stylu funkcjonalizmu^[12]; obiekt wpisano do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego 29 maja 2019 (nr rej. A/515/2019);
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 53)^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 59), wzniesiona na początku XX wieku w stylu modernizmu^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 61), wzniesiona na początku XX wieku w stylu modernizmu^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 92), wzniesiona na początku XX wieku w stylu modernizmu^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 96), wzniesiona na początku XX wieku w stylu modernizmu/secesji^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 98), wzniesiona na początku XX wieku w stylu modernizmu^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 102)^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 104), wzniesiona na początku XX wieku w stylu historyzmu^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 106)^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 117), wzniesiona na początku XX wieku w stylu modernizmu/historyzmu^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 130), wzniesiona w 1904 w stylu historyzmu/secesji^[12];
kamienica mieszkalna (ul. 1 Maja 132), wzniesiona na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu^[12].

Opis

Swoją siedzibę przy tej ulicy mają: firma komputerowa Kamsoft^[21], pub Poziom 3, Sala Zabaw dla Dzieci Figlarnia^[22], Ośrodek Sportowy Słowian, Budoprojekt, zajezdnia tramwajowa RK-2 Zawodzie i autobusowa, Hotel Senator, Polskie Wyższe Zgromadzenie Ezoteryczne.

Ulicą 1 Maja kursują autobusy i tramwaje KZK GOP.

Zobacz też

Zmiany nazw ulic i placów w Katowicach

Przypisy

↑ Strona Akademii Ekonomicznej w Katowicach. www.ae.katowice.pl. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).
↑ J. Lipońska-Sajdak, Katowice wczoraj. Kattowiz gestern, Gliwice 1995, s. 5.
↑ Alle Straßen bzw. Straßennamen von Kattowitz Deutsch – Polnisch. www.grytzka-genealogie.de. [dostęp 2011-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-19)]. (niem.).
↑ ^a ^b Katowice. W 141. rocznicę uzyskania praw miejskich, red. Antoni Barciak, Instytut Górnośląski, Urząd Miasta Katowice, Muzeum Historii Katowic, Katowice 2007, ISBN 978-83-86053-64-3, s. 166.
↑ Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice - Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 383. ISBN 83-85831-35-5.
↑ ^a ^b Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 119. ISBN 83-913341-0-4.
↑ ^a ^b Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 118. ISBN 83-913341-0-4.
↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 96. ISBN 978-83-7729-021-7.
↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 120. ISBN 83-913341-0-4.
↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 117. ISBN 978-83-7729-021-7.
↑ ^a ^b ^c ^d Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 2011-09-08]
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).
↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 29. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2011-09-08] .
↑ Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).
↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 27 lipca 2020 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-03)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2020-07-27]
↑ Duma Bogucic odzyska blask (pol.) www.katowice.gazeta.pl [dostęp 2011-09-08]
↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 17. ISBN 978-83-7729-021-7.
↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 67. ISBN 978-83-7729-021-7.
↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 33. ISBN 978-83-7729-021-7.
↑ Kamsoft. www.kamsoft.pl. [dostęp 2011-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-10)]. (pol.).
↑ Figlarnia. www.czasdzieci.pl. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).

Bibliografia

Lech Szaraniec: Osady i Osiedla Katowic, Oficyna "Artur", Katowice 1996, ISBN 83-905115-0-9.
Jacek Broszkiewicz; Katowice - reflektorem po mieście, wydawca: Urząd Miejski w Katowicach, ISBN 83-901884-0-6, s. 69.
Katowice - Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 22.
K. Szaraniec, L. Szaraniec, K. Szarowski, Katowice i Górnośląski Okręg Przemysłowy, Katowickie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Katowice 1980, ss. 46, 47, 48.
Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
Katowice 1865−1945. Zarys rozwoju miasta. Red. J. Szaflarski, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, Wydawnictwo "Śląsk", Katowice 1978, s. 76.

[1] Strona Akademii Ekonomicznej w Katowicach. www.ae.katowice.pl. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).

[2] J. Lipońska-Sajdak, Katowice wczoraj. Kattowiz gestern, Gliwice 1995, s. 5.

[3] Alle Straßen bzw. Straßennamen von Kattowitz Deutsch – Polnisch. www.grytzka-genealogie.de. [dostęp 2011-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-19)]. (niem.).

[krak-4] Katowice. W 141. rocznicę uzyskania praw miejskich, red. Antoni Barciak, Instytut Górnośląski, Urząd Miasta Katowice, Muzeum Historii Katowic, Katowice 2007, ISBN 978-83-86053-64-3, s. 166.

[5] Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice - Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 383. ISBN 83-85831-35-5.

[stodziewietnascie-6] Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 119. ISBN 83-913341-0-4.

[stojedenosiem-7] Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 118. ISBN 83-913341-0-4.

[8] Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 96. ISBN 978-83-7729-021-7.

[stodwa-9] Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 120. ISBN 83-913341-0-4.

[10] Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 117. ISBN 978-83-7729-021-7.

[siema-11] Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 2011-09-08]

[mega-12] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).

[uliceiplace-13] Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 29. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).

[zabytkkkowy-14] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2011-09-08] .

[15] Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).

[16] Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 27 lipca 2020 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-03)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2020-07-27]

[17] Duma Bogucic odzyska blask (pol.) www.katowice.gazeta.pl [dostęp 2011-09-08]

[18] Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 17. ISBN 978-83-7729-021-7.

[19] Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 67. ISBN 978-83-7729-021-7.

[20] Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 33. ISBN 978-83-7729-021-7.

[21] Kamsoft. www.kamsoft.pl. [dostęp 2011-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-10)]. (pol.).

[22] Figlarnia. www.czasdzieci.pl. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne