Ulica Dębowa w Katowicach

ulica Dębowa
Dąb
Ilustracja
zabytkowe kamienice (ul. Dębowa 73)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Długość

1037 m[1]

Przebieg
Ikona ulica skrzyżowanie.svgświatła0mul. Bukowa, ul. Agnieszki, ul. Krzyżowa
Ikona ulica z prawej.svg320mul. Wiejska
skwer Augustyna Pająka[2]
Ikona ulica z prawej.svg392mul. Szpitalna
Ikona ulica skrzyżowanie.svg476mul. Studzienna
Ikona ulica z lewej.svg566mdo ul. Johna Baildona
Ikona ulica z lewej.svg618mul. Źródlana
Ikona ulica skrzyżowanie.svg660mul. Sportowa
Ikona ulica z lewej.svg775mul. Węglowa
Ikona ulica z prawej.svg906mul. Lipowa
Ikona ulica koniec T.svgświatła1037mul. Chorzowska (DTŚ) 79
Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „ulica Dębowa”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Dębowa”
Ziemia50°16′28,1″N 18°59′59,5″E/50,274480 18,999864
Zabytkowe zabudowania przy ulicy Dębowej
Zabytkowa kapliczka Matki Bożej na rogu ul. Dębowej i ul. Źródlanej

Ulica Dębowa w Katowicach (niem. Eichenstraße) – jedna z głównych ulic katowickiej dzielnicy Dąb.

Przebieg

Ulica posiada południkowy przebieg. Rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ulicą Chorzowską (DK 79/DTŚ), przy skwerze porucznika Henryka Kalemby[3]. Następnie krzyżuje się z ul. Lipową, ul. Węglową, ul. Sportową, ul. Źródlaną (do ul. Johna Baildona i Silesia City Center). Za skrzyżowaniem z ul. Studzienną prowadzi obok ul. Szpitalnej i ul. Wiejskiej. Kończy swój bieg przy skrzyżowaniu z ul. Bukową (do Parku Śląskiego), ul. Agnieszki i ul. Krzyżową.

Historia

W drugiej połowie XIX wieku pod numerem 1 istniała siedziba zarządu gminy Dąb oraz urząd pocztowy[4] (od 1907 także siedziba apteki „Pod Aniołem”[5][6] Emila Mappesa[7]). Przy Eichenstraße 68 znajdowała się gospoda Roberta Libona, w której w 1882 odbyło się spotkanie założycielskie katolickiego Dębskiego Stowarzyszenia Robotniczego[8]. Po pożarze w maju 1884 w jednym z domów (właścicielem był gospodarz Petlik), który objął ogniem 20 chałup, przy drodze wzniesiono nowe, kamienne oraz ceglane budynki[9]. Przed 1922 i w latach 1939–1945 ulica nosiła nazwę Eichenstraße, w latach 1922–1939 i od 1945 ul. Dębowa[10]. W latach międzywojennych pod numerem 47, 48 znajdował się zakład ogrodniczy Ernesta Szklorza[11], pod numerem 14 kino „Dębina”[12], a pod numerem 92 – ognisko młodzieżowe[13] i świetlica Miejskiego Komitetu Lokalnego Funduszu Pracy[14]. Na początku lat dwudziestych ulicę wybrukowano, w 1926 – poszerzono, a w 1930 położono wzdłuż niej linię kanalizacyjną[15]. W latach 1925–1926 pod numerami 6 i 8 wzniesiono budynki mieszkalne dla pracowników kopalni „Eminencja”[16]. W dwudziestoleciu międzywojennym pod numerem 2 funkcjonowała Biblioteka TCL[17].

W związku z przebudową ul. Chorzowskiej w latach 1999–2001, wyburzeniu uległy obiekty z początkowego biegu ul. Dębowej[18].

Opis

Ulicą kursuje autobus Zarządu Transportu Metropolitalnego linii 110[19]. Przy ul. Chorzowskiej znajduje się torowisko tramwajowe. 30 września 2009 zakończono budowę nowego osiedla mieszkaniowego w rejonie ul. Dębowej i ul. Sportowej[20] (dwa z nich w 2011 zostały docenione przez na World Architecture News[21]). Dnia 3 sierpnia 2010 ulicą prowadziła trasa trzeciego etapu wyścigu kolarskiego Tour de Pologne 2010.

Obiekty i instytucje

Przy ulicy Dębowej znajdują się następujące historyczne obiekty[22][23]:

  • dom mieszkalny (ul. Dębowa 5);
  • dawny dom urzędników kopalnianych (ul. Dębowa 6/8), wybudowany w 1924 w stylu historyzującym według projektu K. Korthalsa[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Dębowa 10);
  • zabytkowa kaplica Matki Bożej z 1893 (róg ul. Dębowej i ul. Źródlanej), wpisana do rejestru zabytków 9 marca 2021 roku (nr rej. A/772/2021)[25];
  • dom mieszkalny (ul. Dębowa 12);
  • dom mieszkalny – dawna restauracja/hala dawnego kina (ul. Dębowa 14), wybudowany na początku XX wieku w stylu historyzmu;
  • kamienica mieszkalna (ul. Dębowa 16), wzniesiona w 1919 w stylu secesyjnym;
  • kamienice mieszkalne (ul. Dębowa 21, 23, 25);
  • willa z oficyną (ul. Dębowa 22), wybudowana na początku XX wieku w stylu modernistycznym;
  • kamienica mieszkalna – dawna restauracja (ul. Dębowa 27), wzniesiona pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu;
  • budynki mieszkalne (ul. Dębowa 28, 32, 42, 44)[22];
  • jednopiętrowe budynki mieszkalne (ul. Dębowa 39b, 43, 45), wzniesione w latach sześćdziesiątych XIX wieku dla pracowników kopalni „Waterloo”[26];
  • dawne domy pracowników kopalni (ul. Dębowa 51, 53), wybudowane na początku XX wieku w stylu modernizmu;
  • kamienica mieszkalna (ul. Dębowa 57), wzniesiona w 1916 w stylu historyzmu;
  • budynki mieszkalne (ul. Dębowa 60–62); będące pozostałością dawnej zabudowy wiejskiej, pochodzącej z XIX wieku[26];
  • dom mieszkalny (ul. Dębowa 65);
  • dawny dom pracowników kopalni (ul. Dębowa 67), wzniesiony w 1900 w stylu modernizmu, przebudowany w dwudziestoleciu międzywojennym;
  • kamienice mieszkalne (ul. Dębowa 70, 72, 80, 82);
  • dawne domy pracowników kopalni (ul. Dębowa 73, 77), wybudowane na początku XX wieku w stylu modernistycznym;
  • dawny dom pracowników kopalni (ul. Dębowa 93), wzniesiony w dwudziestoleciu międzywojennym w stylu funkcjonalizmu;
  • dom mieszkalny (willa) prawdopodobnie z okresu międzywojennego (ul. Dębowa 105), wyburzony pod koniec kwietnia 2017.

Przy drodze znajduje się pomnik ku czci Powstańców Śląskich, poległych w walce o wolność narodową i społeczną – tablica z listą nazwisk[27]. Plac, na którym istnieje pomnik, uchwałą Rady Miasta Katowice z 31 maja 2010 uzyskał nazwę skwer księdza Franciszka Macherskego; uchwała weszła w życie 6 sierpnia 2010[28].

Przy ulicy Dębowej swoją siedzibę mają: Miejskie Przedszkole nr 23, Wydawnictwo Barsen, Centrum dentystyczne[29], Caritas Archidiecezji Katowickiej – Ośrodek św. Jacka[30], Urząd Pocztowy Katowice 5[31].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  2. ↑ Urząd Miasta Katowice: skwer Augustyna Pająka (pol.) www.katowice.eu [dostęp 2012-03-02]
  3. ↑ Uchwała Rady Miasta Katowice w sprawie nadania placowi położonemu na terenie miasta Katowice nazwy "Skwer porucznika Henryka Kalemby" (pol.) bip.katowice.eu [dostęp 2018-12-23]
  4. ↑ Archiwum Urzędu Miejskiego w Katowicach, 1/283, Akta budowlane budynku przy ul. Dębowej 1.
  5. ↑ Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 45. ISBN 83-87727-30-X.
  6. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 73. ISBN 978-83-7729-021-7.
  7. ↑ Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 46. ISBN 83-87727-30-X.
  8. ↑ Archiwum Państwowe w Katowicach, L Kat 305, Akta dotyczące Dębskiego Stowarzyszenia Robotniczego.
  9. ↑ Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 43. ISBN 83-87727-30-X.
  10. ↑ Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 90 i 91 (wkładka między stronami). ISBN 83-87727-30-X.
  11. ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 88. ISBN 83-905115-0-9.
  12. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 92. ISBN 978-83-7729-021-7.
  13. ↑ Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 62. ISBN 83-87727-30-X.
  14. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 120. ISBN 978-83-7729-021-7.
  15. ↑ Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 60. ISBN 83-87727-30-X.
  16. ↑ Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 59. ISBN 83-87727-30-X.
  17. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 114. ISBN 978-83-7729-021-7.
  18. ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 25, ISBN 978-83-7729-502-1.
  19. ↑ Kursy dla przystanku Katowice Dąb Szkoła. www.rozklady.kzkgop.pl. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  20. ↑ Otwarcie osiedla mieszkaniowego przy ul. Dębowej. www.katowice.eu. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  21. ↑ Międzynarodowe jury stawia katowickie budynki za wzór. www.katowice.gazeta.pl. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  22. ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Uchwała nr XVI/314/07 Rady Miasta Katowice z dnia 24.09.2007 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru dzielnicy Dąb - Wełnowiec w Katowicach. www.bip.katowice.eu. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  23. ↑ Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  24. ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 57. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
  25. ↑ WPIS DO REJESTRU ZABYTKÓW (A/772/2021) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2021-03-11]
  26. ↑ a b Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 44. ISBN 83-87727-30-X.
  27. ↑ Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice. www.katowice.uw.gov.pl. [dostęp 2012-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-10)]. (pol.).
  28. ↑ Skwer księdza Franciszka Macherskego. www.katowice.eu. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  29. ↑ Centrum Dentystyczne Katowice Dębowa ZOZ. www.rynekmedyczny.pl. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  30. ↑ Statut organizacji. www.osj.caritas.pl. [dostęp 2012-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-30)]. (pol.).
  31. ↑ Urząd Pocztowy Katowice 5. www.pora.pl. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).

Bibliografia

  • Szaraniec Lech: Osady i Osiedla Katowic, Oficyna „Artur”, Katowice 1996, ISBN 83-905115-0-9.
  • Broszkiewicz Jacek; Katowice - reflektorem po mieście, wydawca: Urząd Miejski w Katowicach, ISBN 83-901884-0-6, s. 13.
  • Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
Wybrane ulice i place Dębu w Katowicach
Ulice

Katowice-Dąb.svg

Media użyte na tej stronie

Katowice location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Katowice. Punkty graniczne mapy:
  • N: 50.30 N
  • S: 50.125 N
  • W: 18.885 E
  • E: 19.125 E
Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Ikona ulica skrzyżowanie.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona skrzyżowania
Traffic lights icon.svg
Ikonka świateł na skrzyżowaniu
Ikona ulica z prawej.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy z prawej
Ikona ulica z lewej.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy z lewej
Ikona ulica koniec T.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - zakończenie skrzyżowaniem
Diamond road sign junction across major road.svg
Crossroads with a major road ahead.
Katowice - ul. Dębowa 73.JPG
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Zabytkowe zabudowania przy ulicy Dębowej w Katowicach.
Katowice - Dąb - Kapliczka.JPG
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Zabytkowa kapliczka przy ulicy Źródlanej na Dębie w Katowicach.
Katowice - ul. Dębowa.jpg
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Zabytkowe zabudowania przy ulicy Dębowej w Katowicach.
Katowice-Dąb.svg
Autor: odder (talk), Licencja: CC BY 3.0
Dąb na planie Katowic.