Ulica Gliniana we Wrocławiu

Ulica Gliniana

Huby
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Długość	1003 m
Poprzednie nazwy	Lehmgrubenstrasse
Przebieg
ul. Studzienna ul. Ślężna ul. Dyrekcyjna Zieleniec przy ul. Borowskiej – Ślężnej promenada ul. Borowska ul. Joannitów, ul. Ciepła ul. Gliniana, ul. Łódzka ul. Gajowa sięgacz ul. Hubska
Położenie na mapie Wrocławia Ulica Gliniana
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ulica Gliniana
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Ulica Gliniana
51°05′34,745″N 17°02′17,113″E/51,092985 17,038087

Skrzyżowanie z ul. Łódzką około 1917 r.

Kościół pw. św. Henryka

Pomnik Jana Pawła II przed kościołem

Szpital św. Anny

Ul. Gliniana 38

Ulica Gliniana – ulica położona we Wrocławiu na osiedlu Huby, w dawnej dzielnicy Krzyki^[1][2][3][4]. Ulica ma 1003 m długości w ramach kategorii dróg gminnych. Oprócz tego obejmuje działki o statusie drogi wewnętrznej^[1]. Biegnie od skrzyżowania z ulicą Ślężną i Dyrekcyjną, do ulicy Hubskiej^[1][2][3]. Ulica przebiega przez obszar wpisany do gminnej ewidencji zabytków pod pozycją Huby i Glinianki, którego historyczny układ urbanistyczny podlega ochronie (z wyjątkiem odcinka od ulicy Ślężnej do ulicy Borowskiej)^[5]. Ponadto przy ulicy i w najbliższym otoczeniu znajdują się obiekty wpisane do gminnej ewidencji zabytków oraz ujęty w rejestrze zabytków kościół św. Henryka z ogrodzeniem frontowym^[6].

Historia

Historia ulicy wiąże się z lokacją wsi Glinianki dokonaną przez radę Wrocławia w 1346 r. na terenach dawnych pastwisk komunalnych. Założona wieś stanowiła własność miasta i reprezentowała typ podmiejskich osad zagrodowo-warzywniczych (warzywniczo-sadowniczych). Początkowo stosowano do niej nazwę Nowa Wieś (Neudorf) koło Glinianek, którą następnie zmieniono na Glinianki (Lehmgruben). Nazwa ta używana była już w 1353 r. W 1562 r. wieś liczyła 25 zagród, w 1825 r. było tu 61 zagród, a przed włączeniem do miasta było 95 zagród. Wieś miała wówczas 2343 mieszkańców i 5 działek o charakterze wiejskim, a 27 miejskim. Droga prowadząca przez wieś miała kręty przebieg i nigdy nie była publicznym gościńcem. Początkowo zabudowa istniała tylko po jej stronie południowej, a nieregularny przebieg wynikał z narastania na wygonie od połowy XVI wieku nowych gospodarstw zagrodniczych i chałupniczych, zajmujących ulicę poza głównym rzędem zabudowań. Istniejące tu domy długo miały półwiejski charakter. Częściowa regulacja przebiegu ulicy oraz stopniowa zmiana charakteru osady następowała po włączeniu tego obszaru w granice miasta, co miało miejsce w 1868 r.^[2][7][8] Na bazie drogi przebiegającej przez opisaną wieś powstała ulica o charakterystycznym, krętym przebiegu^[7][9][10], uregulowanym tylko częściowo^[10].

Teren pomiędzy ulicą Glinianą a Suchą, Borowską i Gajową nazywany był Polami Stawowymi (Teichäcker). Nazwa ta pochodziła od stawu rybnego istniejącego jeszcze w XVI wieku^[11][12]. Przed włączeniem do miasta tego obszaru wytyczono ulice: Dyrekcyjną, Joannitów i Jana Władysława Dawida, zgodnie z planem Alfreda von Scholtza z 1859 r.^[9][12] Po wspomnianym wyżej włączeniu Glinianek do miasta w 1868 r. rozpoczął się od lat 90. XIX wieku proces powstawania przy ulicy zabudowy o charakterze miejskim^[7][9]. Nieco wcześniej powstawała już zabudowa na terenie wspomnianych Pól Stawowych w rejonie wymienionych ulic, kształtująca pierzeję północą ulicy Glinianej na omawianym odcinku^[2]. I tak w 1883 r. zbudowano katolicki kościół pw. św. Henryka, w 1890 r. szkołę elementarną, w 1892 r. szpital dziecięcy św. Anny^{[2][6][9][12][13][14]}, a w 1901 r. otwarto pierwsze miejskie ogródki działkowe^[2][9][15]. Natomiast po stronie południowej i po obu stronach ulicy na odcinku za Polami Stawowymi powstała pierzejowa zabudowa ciągła z kamienicami^{[6][7][16][17]}. Gęsta zabudowa kamienicowa powstała również w rejonie ulic Ślężnej i Borowskiej^[9][17]. Opisana zabudowa powstawała sukcesywnie. I tak pierwsza zabudowa miejska przy ulicy Glinianej powstała przed 1871 r. przy wschodnim krańcu ulicy, gdzie zbudowanych było 11 domów, przy ulicy Borowskiej od Glinianej do Wesołej – 17 domów, oraz pojedyncze domy przy ulicy Glinianej. W latach 1871–1880 przy tej ulicy zbudowano kolejne 4 kamienice, a w latach następnych kolejne 8 budynki. W latach 1900–1910 natomiast powstało przy tej ulicy kolejnych 31 kamienic^[18].

W roku 1889 przy ulicy Glinianej 47/49 otwarty został dom wychowawczy dla osieroconych dzieci imienia Maryi Wspomożycielki (Mariahilf). Placówka powstała z inicjatywy i fundacji hrabiny Eleonory Stolberg. Zakupiono tu działkę i zbudowano dom z przylegającym niewielkim kościółkiem pod tym samym wezwaniem. Patronat nad domem sprawował wrocławski biskup Georg Kopp. Współcześnie budynek nie istnieje^[19].

Innym historycznym już obiektem przy ulicy Glinianej był budynek, stanowiący własność Katedry Wrocławskiej, w którym mieściła się szkoła prac ręcznych i zabaw. W 1918 r. budynek przeznaczono na ochronkę i sierociniec prowadzony przez siostry od św. Wincentego, a od lat 30. XX wieku działający już jako państwowy. Ten budynek również nie istnieje^[20].

Zachował się natomiast budynek przy ulicy Glinianej 22. Został on zbudowany w 1890 r. z fundacji hrabiny Anny von Saurma-Jeltsch, a przeznaczono go na szpital dziecięcy imienia św. Anny prowadzony i utrzymywany przez Śląskie Stowarzyszenie Rycerzy Maltańskich. Po zakończeniu I wojny światowej placówkę przekształcono na szpital ogólny, a po II wojnie światowej do lat 70. XX wieku prowadzono tu szpital kobiecy^[20].

W latach 1890–1893 zbudowano, według projektu z 1889 r. Josepha Ebersa, w tej części miasta pierwszy katolicki kościół pod wezwaniem św. Henryka. Z inicjatywą jego budowy wystąpił biskup Heinrich Förster, a uzasadnieniem potrzeby budowy świątyni był gwałtowny wzrost liczby mieszkańców nowo powstającego osiedla. Nowa parafia została zatwierdzona 9 września 1893 r. Sama świątynia uzyskała neogotycką formę. Obok kościoła powstała, również w neogotyckim stylu plebania, która nie przetrwała do dziś^[20][21][22].

Już przed II wojną światową ulicą Glinianą przebiegały linie tramwajowe. Pod koniec lat 30. XX wieku przebiegała tędy linia 6, w ramach której tramwaje kursowały z Tarnogaju w kierunku ulicy Hugona Kołłątaja i dalej ulicą Lotniczą do Pilczyc^[23].

W rejonie osiedla Huby pod koniec II wojny światowej, podczas oblężenia Wrocławia w 1945 r., prowadzone były działania wojenne^[2][24][25]. Pierwsze pociski w rejonie kościoła św. Henryka spadły już 28 stycznia 1945 r., 19 lutego zniszczeniu uległy witraże, 21 lutego uszkodzeniu uległy wieże kościoła, a 23 marca zniszczeniu uległo prezbiterium, zakrystia i plebania^[26]. Pod koniec lutego 1945 r. wysiedlono z tych okolic mieszkańców oraz spalono część zabudowy^[27]. Front dotarł do ulicy Przestrzennej (Goethego), równoległej i położonej na południe od ulicy Glinianej, około 25–26 marca 1945 r.^[25] W wyniku tych działań znaczna część zabudowy uległa zniszczeniu^{[2][12][24][28][29]}, choć niektórzy autorzy publikacji wskazują, że w tym rejonie miasta bardzo dużo zniszczeń było wynikiem podpaleń dokonanych przez żołnierzy Armii Radzieckiej dokonanych po zdobyciu tego obszaru, w szczególności przy ulicy Glinianej wzniecono pożar trwający od 11 maja 1945 r.^[26] Zniszczeniu uległa także szkoła, która istniała u zbiegu ulicy Glinianej i Wapiennej^[30].

Odbudowę i nową zabudowę w tej części miasta rozpoczęto w latach 50. XX wieku i kontynuowano w latach 60. XX wieku. Na północ od ulicy Kamiennej, gdzie część zabudowy została zachowana, w ramach budowy osiedla Huby, oprócz typowych bloków wolnostojących z prefabrykatów, budowano także budynki w zabudowie plombowej^{[24][28][31][32][33]}. W 1960 r. oddano pierwszych 488 mieszkań przy ulicach Glinianej, Borowskiej i Łódzkiej^[28]. Od 1948 r. aż do lat 60. XX wieku sukcesywnie trwały prace nad obudową kościoła św. Henryka, który wyszedł z działań wojennych zniszczony w około 60 procentach. Później od początku lat 70. XX wieku prowadzono budowę nowej plebanii przy kościele św. Henryka, którą zakończono w 1975 r.^[34] Zabudowę ulicy uzupełniają budynki współczesne z lat 90. XX wieku i późniejszych^[33]. Między innymi przy skrzyżowaniu z ulicą Ślężną po stronie południowej ulicy Glinianej od 2011 r. do maja 2012 r., na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę z 2009 r., prowadzono inwestycję polegającą na budowie Hoteli Premiere Class i Campanile. Dla tej budowy inwestorem była firma Warimpex Finanz- und Beteiligungs AG, za projekt architektoniczny odpowiadało biuro Impressio z Wrocławia, a aranżację wnętrz hotelowych przygotował Patrick Jouin, znany francuski designer i architekt wnętrz^[35][36]. Natomiast przy skrzyżowaniu z ulicą Borowską po stronie północnej ulicy Glinianej w grudniu 2017 r. rozpoczęto budowę budynku Starter III, którą zakończono w styczniu 2020 r. Inwestorem była firma Dolnośląskie Inwestycje, a projekt opracowało biuro AP Szczepaniak^[37]. Budowa realizowana była na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę z 2017 r.^[38] W czerwcu 2006 r. rozpoczęto program przebudowy pomieszczeń w budynku przy ulicy Glinianej 20-22 z przeznaczeniem na utworzenie Powiatowego Urzędu Pracy, który zakończył się w grudniu 2015 r.^[39] Ponadto od listopada 2008 do stycznia 2010 r. zrealizowano, w ramach programu rewitalizacji wrocławskich kamienic "100 Kamienic", rewitalizację budynku przy ulicy Glinianej 38^[40] i Gajowej 25^[41], w październiku i listopadzie 2011 r. przebudowano siedzibę Rady Osiedla Huby przy ulicy Glinianej 55/2-3^[42].

Nowa zabudowa powojenna zmieniała także część powiązań drogowych. Przykładowo powiązanie z ulicą Glinianą straciła ulica Wapienna, której północny odcinek został zlikwidowany. Także budowa bloków mieszkalnych przy ulicy Wesołej i Przestrzennej spowodowały przerwanie biegu ulicy Ciepłej zrywając z wymienionymi ulicami połączenie drogowe ulicy Glinianej poprzez tę ulicę^[30].

Również sama ulica w XXI wieku została zmodernizowana i przebudowana, także w połączeniu z powiązanymi drogami. Między innymi zrewitalizowano torowiska tramwajowe w ulicy Hubskiej (lata 2009–2011)^[43] oraz zbudowano nowe w tej ulicy w kierunku północnym, zmieniając układ powiązań komunikacyjnych z ulicą Glinianą (lata 2016–2020)^[44][45].

Nazwy

W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:

• Lehmgrubenstrasse, do 1945 r.^{[2][10][46][47]}
• Gliniana, od 1945 r.^{[1][2][10][46][48]}

Niemiecka nazwa ulicy Lehmgrubenstrasse nawiązywała do nazwy osiedla Lehmgruben, dziś Glinianki, powstałego w miejscu dawnej wsi, włączonego do miasta w 1868 r.^[2][7][46] Obie nazwy, niemiecka i polska, nawiązują do miejsca, w którym wydobywano glinę. W tłumaczeniu niemieckiej nazwy Lehm oznacza glinę, a Lehmgruben oznacza dół glinny (miejsce wydobywania giny)^[10]. Współczesna nazwa ulicy została nadana przez Zarząd Wrocławia i ogłoszona w okólniku nr 97 z 31.12.1945 r.^[a][1]

Układ drogowy

Do ulicy Glinianej przypisana jest droga gminna o długości 1003 m (numer drogi 105821D, numer ewidencyjny drogi G1058210264011), a oprócz tego działki o statusie drogi wewnętrznej – odpowiednio działka 13 m i sięgacz 52 m^[1][49]. Biegnie od skrzyżowania z ulicą Ślężną i Dyrekcyjną, do ulicy Hubskiej^[1][3]. Ulica ma charakterystyczny, kręty przebieg^[7] i obejmuje odgałęzienia jezdni do ulicy Gajowej i Łódzkiej^[1][50].

Ulica łączy się z następującymi drogami kołowymi:

Drogi powiązane

Powiązanie	kierunek	Droga	Fotografia	Opis
skrzyżowanie sygnalizacja świetlna[51]	↑ kontynuacja deptak, dalej sięgacz	ulica Studzienna[52][53]		brak połączenia drogowego
	← →	ulica Ślężna[1][54][55] w kierunku południowym: torowisko tramwajowe[56][57] klasy głównej[58] do 31.12.2019 r.: DK 98[49][59][60][61] w kierunku północnym (zakaz wjazdu): klasy zbiorczej[62]		ul. Ślężna, w lewo ul. Gliniana
	→	ulica Dyrekcyjna[63][64][65] torowisko tramwajowe[56][66][67] do 31.12.2019 r.: DK 98[49][59][60][61]		na pierwszym planie ul. Dyrekcyjna, w lewo przed hotelem ul. Gliniana
skrzyżowanie sygnalizacja świetlna[68]	← →	ulica Borowska[69][70] w kierunku północnym: torowisko tramwajowe[56][71] klasy zbiorczej[62][72] ulica śródmiejska[73]		autobus na ul. Glinianej, tramwaj skręcający z ul. Borowskiej
skrzyżowanie	→	ulica Joannitów[74][75][65] klasy dojazdowej[76]		w prawo
	←	ulica Ciepła[77][78][30]		w lewo
skrzyżowanie	→	ulica Gliniana (odnoga do ulicy Gajowej w ramach działki nr 33/2, AM-18, obręb Południe)[1][50]		na wprost (widok z ul. Łódzkiej)
	←	ulica Łódzka[79][80]		na wprost (widok z odnogi ul. Glinianej)
skrzyżowanie	← →	ulica Gajowa[81][82]		ul. Gajowa na wprost ul. Gliniana po lewej i po prawej
włączenie do drogi publicznej	←	sięgacz ulicy Glinianej[1] droga wewnętrzna[1]		widok z sięgacza
skrzyżowanie sygnalizacja świetlna	← →	ulica Hubska[1][83][84] torowisko tramwajowe[56][85][86] do 1.10.2018 r. (2019 r.): DW 395[49][87][88][89]		widok z ul. Glinianej, poprzeczna: ul. Hubska

Odnoga ul. Glinianej do ul. Gajowej

Drogi przypisane do ulicy

Ulica położona jest na działkach ewidencyjnych o łącznej powierzchni 27 275 m², w tym drogi gminne to 26 711 m², a drogi wewnętrzne zajmują 564 m^{2[b][90][91][92]}. Odcinek ulicy od skrzyżowania z ulicą Ślężną i Dyrekcyjną do skrzyżowania z ulicą Borowską stanowi ulicę jednokierunkową, bez torowiska tramwajowego. Ten odcinek posiada nawierzchnię z granitowej kostki kamiennej. Dalej droga jest jednojezdniowa, dwukierunkowa, z dwoma torami tramwajowymi w środku jezdni. Jezdnie ulicy na całej długości tego odcinka posiadają nawierzchnie z masy bitumicznej, z wyłączeniem pewnych odcinków, np. przy przystankach tramwajowych, na których wykonano nawierzchnię betonową, oraz nawierzchnię betonową w obrębie torowiska tramwajowego. Łącznik (odnoga) ulicy położony na wprost ulicy Łódzkiej, do ulicy Gajowej, posiada nawierzchnię z granitowej kostki brukowej. Natomiast sięgacz stanowiący drogę wewnętrzną posiada nawierzchnię betonową^[93][94].

Drogi i działki ewidencyjne

Droga, status, inne	Działka	Powierzchnia[b]	Fotografia
od ulicy Ślężnej do ulicy Borowskiej droga gminna	nr 6/2 AM-17 obręb Południe[1][95]	2 195 m2[95]	(c) Neo[EZN] / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
od ulicy Borowskiej do ulic: Joannitów i Ciepłej droga gminna torowisko tramwajowe	nr 39 AM-17 obręb Południe[1][96]	5 473 m2[96]
od ulic: Joannitów i Ciepłej do ulicy Gajowej droga gminna torowisko tramwajowe oprócz jezdni głównej obejmuje łącznik do ulicy Gajowej i łączniki do ulicy Łódzkiej	33/2 AM-18 obręb Południe[1][50]	11 582 m2[97]
	69/3 AM-18 obręb Południe[1][98]	4 m2[98]
	47/10 AM-18 obręb Południe[1][99]	126 m2[99]
	30/3 AM-18 obręb Południe[1][100]	372 m2[100]
	32/3 AM-18 obręb Południe[1][101]	141 m2[101]
	razem	12 225 m2
od ulicy Gajowej do ulicy Hubskiej droga gminna torowisko tramwajowe	16/2 AM-19 obręb Południe[1][102]	6 545 m2[102]
	31/3 AM-19 obręb Południe[1][103]	99 m2[103]
	32/1 AM-19 obręb Południe[1][104]	174 m2[104]
	razem	6 818 m2
sięgacz droga wewnętrzna	30/2 AM-19 obręb Południe[1][105]	435 m2[105]
działka przy skrzyżowaniu z ulicą Hubską droga wewnętrzna	12/1 AM-19 obręb Południe[1][106]	129 m2[105]
Razem drogi gminne: 26 711 m2 Razem drogi wewnętrzne: 564 m2 Rezem: 27 275 m2

Komunikacja i transport

Przystanki

"Dyrekcyjna"

"Joannitów"

"Joannitów"

"Gajowa"

Autobusy i tramwaje

Autobus podjeżdżający do przystanku "Dyrekcyjna"

Autobus na ul. Glinianej oraz tramwaj skręcający z ul. Borowskiej na ul. Glinianą

Tramwaj na odcinku między ul. Łódzką a ul. Gajową

Tramwaj na przystanku "Gajowa"

Tramwaj przed skętem w ul. Hubską

Ul. Gliniana, po lewej Starter III

Budynki powojenne

Ul. Gliniana 23

Ul. Gliniana 25-31

Ul. Gliniana 49-55

Ul. Gliniana 71-83 (po lewej)

Ul. Gliniana 46-54

Ul. Gliniana 62-64

Ul. Gliniana 40 i 42-44

Ulicą Glinianą, w ramach komunikacji miejskiej, przebiegają linie autobusowe i tramwajowe. Dzienne autobusy miejskie kursują krótkim odcinkiem ulicy, od ulicy Ślężnej do ulicy Borowskiej, w jednym, wskazanym kierunku. W stronę przeciwną autobusy przebiegających tu linii jadą ulicą Borowską. Przy tym odcinku położony jest przystanek autobusowy o nazwie "Dyrekcyjna". Z kolei tramwaje miejskie kursują ulicą Glinianą na odcinku od ulicy Borowskiej do ulicy Hubskiej w obu kierunkach. Przy położonym w ulicy torowisku tramwajowym urządzono dwa przystanki: jeden w rejonie ulicy Joannitów i Ciepłej, o nazwie "Joannitów", a drugi przy skrzyżowaniu z ulicą Gajową, o nazwie "Gajowa". Na całej długości ulicy natomiast wyznaczono przejazdy nocnej komunikacji autobusowej z uwzględnieniem opisanych przystanków^[56][66].

Przy ulicy Glinianej nie ma wyznaczonych dróg rowerowych. Takie drogi urządzono przy łączących się z nią ulicach: Ślężną, Borowską i Hubską. Ponadto dla ruchu rowerowego wskazano łączące się z ulicą Glinianą ulice objęte strefą ograniczenia prędkości 30 km/h: Joannitów, Ciepłą, Łódzką i Gajową. Przy skrzyżowaniu z ulicą Gajową znajduje się stacja roweru miejskiego^{[56][66][107]}.

Znaczenie ulicy i powiązań

Odcinek ulicy Glinianej od ulicy Ślężnej do Borowskiej przebiega przez obszar o charakterze ogólnomiejskim^[108][109], w ramach wielofunkcyjnego obszaru centrum miasta^[110] oraz stanowiącym ważną przestrzeń publiczną placu lub skrzyżowania, pełniącą między innymi rolę punktu rozpoznawalności i orientacji w przestrzeni^[111], także w powiązaniu z budynkiem Wroclavia^[c][112] i szkoły (Technikum nr 18 przy ulicy Ślężnej 2-24)^[113][114], z ofertą usług podstawowych oraz miejsca spotkań i integracji^[111]. Dalszy odcinek ulicy określany jest jako przestrzeń lokalna, przy czym odcinek przy skrzyżowaniu z ulicą Gajową, oraz odcinkiem tej drugiej ulicy do ulicy Kamiennej stanowi lokalne centrum osiedla. Ulica łączy się na końcu z ulicą Hubską, która również ma charakter ogólnomiejski^[108]. Sama ulica ma dla osiedla charakter zbiorczy oraz stanowi główny korytarz tramwajowy^[115].

Zabudowa i zagospodarowanie

Pierwszy odcinek ulicy, od ulicy Ślężnej do ulicy Borowskiej przebiega przez teren, który po północnej stronie ulicy obejmuje zieleniec^[116][117], a po stronie południowej teren i zabudowę Hoteli Campanile (Campanile Wrocław Centrum***) i Premiere Classe (Premiere Classe Wrocław Centrum*)^[35][118]. Budynki mają 5 kondygnacji, obejmują 288 pokoi hotelowych. Znajduje się to 130 miejsc parkingowych^[35]. Całość położona jest na działkach o łącznej powierzchni 14 740 m^2[119].

Dalej ulica przebiega przez obszar zabudowy śródmiejskiej^[120][121]. Odcinek ulicy od ulicy Borowskiej do ulicy Joannitów i Ciepłej przebiega pośród zabudowy osiedla Huby o charakterze blokowym^{[122][120][123]}. Po stronie północnej zabudowę tę rozpoczyna budynek Starter III^[37] przylegający do położonego przy ulicy Dyrekcyjnej 5–7 budynku Angel Care^[124]. Jest to średniowysoki budynek handlowo-usługowy, o siedmiu kondygnacjach nadziemnych, z 255 lokalami mieszkalnymi, tzw. mikroapartamentami, o powierzchniach od kilkunastu do prawie trzydziestu metrów kwadratowych, położonymi od pierwszego piętra w górę. Natomiast na parterach znajdują się lokale handlowo-usługowe. Łączna powierzchnia użytkowa wynosi 6500 m²^[37]. Kolejnym obiektem w tej pierzei jest dwukondygnacyjny budynek domu parafialnego^[49], w którym mieści się między innymi Poradnia Rodzinna przy Parafii św. Henryka^[125] i dalej ogrodzony teren z kościołem pw. św. Henryka^[49][126], o powierzchni 10 144 m²^[127]. Tu położony jest pomnik papieża Jana Pawła II z 1999/2000 r.^[128] Dalej do ulicy Joannitów rozciąga się teren z zabudowaniami dawnego szpitala św. Anny, obecnie użytkowanymi przez Powiatowy Urząd Pracy we Wrocławiu^[129][130] (pięciokondygnacyjny biurowiec^[49]) i przez Narodowy Fundusz Zdrowia^[6] (budynek o 3 kondygnacjach^[49]). Południowa strona ulicy na tym odcinku zagospodarowana jest przez osiedle mieszkaniowe Huby. Przy ulicy Glinianej położony jest dwunastokondygnacyjny punktowiec (typu Punktowiec przy ulicy Jastrzębiej), a dalej dwa czteroklatkowe domy wielorodzinne o pięciu kondygnacjach nadziemnych^[28][49].

Dalej za ulicą Joannitów po stronie północnej rozpościera się teren szkoły z odrębnym budynkiem sali sportowej i budynkiem głównym^[49][131], o powierzchni 6638 m²^[132] oraz teren z przychodnią^[133][134] o powierzchni 4958 m²^[135]. Za tą zabudową przy jezdni głównej ulicy i po rozwidleniu przy jezdni biegnącej do ulicy Gajowej położone są Rodzinne Ogrody Działkowe Gaje^[116]. Natomiast kwartał zabudowy otoczony z trzech stron ulicą Glinianą, a po stronie wschodniej ulicą Gajową, zabudowany jest pierzejowo po obwodzie kamienicami i współczesnymi budynkami mieszkalno-usługowymi od 4 do 6 kondygnacji nadziemnych. Natomiast po stronie południowej między ulicą Ciepłą a Łódzką, położona jest zachowana kamienica i pierzejowa zabudowa wzdłuż wschodniej strony ulicy Ciepłej, a dalej wolnostojące, pięciokondygnacyjne bloki mieszkalne^[6][49], za którymi we wnętrzu kwartału położone są Rodzinne Ogrody Działkowej Bajki^[116]. Za ulicą Łódzką zmienia się nieco charakter zabudowy. Tu rozpoczyna się obszar, na którym dominuje ciągła zabudowa pierzejowa wzdłuż ulic, na którą składają się zachowane kamienice, powojenne bloki plombowe i późniejsza zabudowa uzupełniającą. Taki charakter zabudowy kontynuowany jest po obu stronach ulicy także na odcinku od ulicy Gajowej do ulicy Hubskiej, o wysokości od pięciu do siedmiu kondygnacji^{[6][49][122][120]}. Na tym ostatnim odcinku po stronie północnej za pierwszą linią zabudowy we wnętrzu międzyblokowym położony jest żłobek przy ulicy Hubskiej 39^[136], a po stronie południowej analogicznie za pierwszą linią zabudowy przy łączniku ulicy Glinianej położone są: kamienica i współczesny budynek mieszkalny^[6][49], oraz przedszkole nr 136 Mały Sportowiec^[137], na działce o powierzchni 4074 m²^[138].

Ulica przebiega przez teren o wysokości bezwzględnej od 119,0 do 119,8 m n.p.m.^[93][139]

Punkty adresowe

W lipcu 2021 r. przy ulicy znajdowały się następujące punkty adresowe^[140]:

• strona północna – numery parzyste:
  • ulica Gliniana 14^[141], funkcja: pozostałe^[142][143]: Starter III^[37]
  • ulica Gliniana 16^[144], funkcja: pozostałe^[142][143], dom parafialny, 2 kondygnacje^[49]: Poradnia Rodzinna przy Parafii św. Henryka^[125]
  • ulica Gliniana 18^[145], funkcja: kultu religijnego^[142][143]: Kościół pw. św. Henryka^[6][49][126]
  • ulica Gliniana 20-22^[146][147], funkcja: pozostałe^[142][143], biurowa, 5 kondygnacji^[49]: Powiatowy Urząd Pracy we Wrocławiu^[129][130]
  • ulica Gliniana 24-26^[148], funkcja: szpitale i zakłady opieki medycznej^[142][143], biurowa, 3 kondygnacje^[49]: budynki NFZ w zespole dawnego szpitala św. Anny^[6][149]
  • ulica Gliniana 30^[150], funkcja: szkoła^{[49][142][143]}, 4 kondygnacje^[49]: Szkoła Podstawowa nr 73 Generała Władysława Andersa^[49][131] (i inne^[150])
  • ulica Gliniana 32-34^[151], funkcja: szpitale i zakłady opieki medycznej^{[142][143][49]}, 4 kondygnacje^[49]: NZOZ Praktyka Lekarzy Rodzinnych^[133][134]
  • ulica Gliniana 36^[152]: ROD Gaje^[116]
  • ulica Gliniana 38^[153], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 5 kondygnacji^[49]: kamienica^[6]
  • ulica Gliniana 40^[154], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 6 kondygnacji^[49]
  • ulica Gliniana 42-44^[155][156], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 6 kondygnacji^[49]: między innymi apteka^[157]
  • ulica Gliniana 46-54^{[158][159][160][161][162]}, funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 5 kondygnacji^[49]
  • ulica Gliniana 56^[163], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143]: kamienica^[6], 5 kondygnacji^[49]
  • ulica Gliniana 58^[164], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143]: kamienica^[6], 5 kondygnacji^[49]
  • ulica Gliniana 60^[165], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143]: kamienica^[6], 5 kondygnacji^[49]
  • ulica Gliniana 62-64^[166][167], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 5 kondygnacji^[49]
  • ulica Gliniana 66^[168], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143]: kamienica^[6], 5 kondygnacji^[49]
  • ulica Gliniana 68^[169], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 6 kondygnacji^[49]

• strona południowa – numery nieparzyste:
  • ulica Gliniana 23^[170], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 12 kondygnacji^[49]
  • ulica Gliniana 25-31^{[171][172][173][174]}, funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 5 kondygnacji^[49]
  • ulica Gliniana 35-41^{[175][176][177][178]}, funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 5 kondygnacji^[49]
  • ulica Gliniana 43^[179], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 7 kondygnacji^[49]
  • ulica Gliniana 45^[180], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 6 kondygnacji^[49]: kamienica^[6]
  • ulica Gliniana 47^[181], funkcja – handlowo-usługowa^[142][143], 1 kondygnacja^[49]
  • ulica Gliniana 49-55^{[182][183][184][185]}, funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 5 kondygnacji^[49]: Rada Osiedla Huby, ulica Gliniana 55^[186]
  • ulica Gliniana 59-61^[187][188], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 8 kondygnacji^[49]
  • ulica Gliniana 63^[189], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 4 kondygnacje^[49]
  • ulica Gliniana 65^[190], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 6 kondygnacji^[49]: kamienica^[6]
  • ulica Gliniana 67-69^[191][192], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 8 kondygnacji^[49]
  • ulica Gliniana 71-83^{[193][194][195][196][197][198][199]}, funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 5 kondygnacji^[49]
  • ulica Gliniana 85^[200], funkcja – szkoła^[142][143], 3 kondygnacje^[49]: Przedszkole nr 136 Mały Sportowiec^[137]
  • ulica Gliniana 87^[201], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 5 kondygnacji^[49]: kamienica^[6]
  • ulica Gliniana 89^[202], funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 5 kondygnacji^[49]: kamienica^[6]
  • ulica Gliniana 89a, 89b, 89c, 89d^{[203][204][205][206]}, funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 6 kondygnacji^[49]
  • ulica Gliniana 91-99^{[207][208][209][210][211]}, funkcja – budynek mieszkalny^[142][143], 5 kondygnacji^[49].

Demografia

Ulica przebiega przez kilka rejonów statystycznych, przy czym prezentowane dane są aktualne na dzień 31.12.2020 r.^[212]:

Zieleń

Tereny zieleni oraz inna zieleń urządzona w otoczeniu ulicy Glinianej:

Tereny zieleni

Nazwa	Parametr	Strona	Położenie	Fotografia
Zieleniec przy ul. Borowskiej – Ślężnej[116][117] wraz z promenadą wzdłuż Parku generała Andersa i Parku Skowroniego[213], szpaler drzew wzdłuż ulicy Glinianej po stronie północnej[117]	powierzchnia[b]: 5 797 m2[214][215]	południowa	pomiędzy ulicami: Dyrekcyjną, Glinianą oraz Borowską i dalej wzdłuż Borowskiej w kierunku południowym po jej zachodniej stronie
zieleń wypoczynkowa[216]	brak danych	południowa	za budynkami ulica Gliniana 25-41
zespół rekreacyjno-sportowy[110][131][217]	brak danych	północna	teren szkoły nr 73
ROD Bajki[116]	powierzchnia[b]: 8 547 m2[218][219]	południowa	pomiędzy ulicami: Glinianą, Ciepłą, Wesołą i Łódzką, we wnętrzu międzyblokowym
ROD Gaje[15][116]	powierzchnia[b]: 10 308 m2[d][220]	północna	pomiędzy ulicami: Gajową, Dawida i Glinianą oraz zabudową przy ul. Dawida 11 i ul. Glinianą 32-34

Ochrona i zabytki

Obszar przez który przebiega ulica Gliniana (z wyjątkiem odcinka od ulicy Ślężnej do ulicy Borowskiej) podlega ochronie i jest wpisany do gminnej ewidencji zabytków pod pozycją Huby i Glinianki^{[5][221][222]}. W szczególności ochronie podlega historyczny układ urbanistyczny w rejonie ulic Suchej, Hubskiej, Kamiennej i Borowskiej, wraz z Parkiem Andersa i zajezdnią oraz osiedlem w rejonie ulic Paczkowskiej i Nyskiej kształtowany sukcesywnie w latach 60. XIX wieku oraz w XX wieku i po 1945 r. Stan zachowania tego układu ocenia się na dobry^[223].

Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki:

Obiekty zabytkowe

Obiekt, położenie	Powstanie, rodzaj ochrony	Fotografia
strona północna
Kościół pw. św. Henryka, rzymsko-katolicki, parafialny ulica Gliniana 18[6][21][224][225][226][227]	lata 1889-1893, lata 1948-1952 (odbudowa) rodzaj ochrony: rejestr zabytków pod nr 355/Wm z dnia 3.08.1977 r., A/1302/355/Wm z 19.08.2009 r.[6][224][225][226][227]
Ogrodzenie frontowe posesji kościoła pw. św. Henryka ulica Gliniana 16-18[6][227][228][229][230]	1893 r., 2016 r. (remont) rodzaj ochrony: rejestr zabytków pod nr A/5993 z dnia 16.02.2016 r.[6][227][228][229][230]
Zespół szpitala św. Anny ulica Gliniana 22-28[231]	cały zespół[231]
Zespół szpitala św. Anny (Malteser Kinderkrankenhaus St. Anna) – budynek szpitalny, obecnie siedziba Powiatowego Urzędu Pracy ulica Gliniana 22[6][21][232][230][233]	1892 r., lata 2008-2010 (remont) rodzaj ochrony: inny[6], poz. 1 w zespole[233]
Zespół szpitala św. Anny (Malteser Kinderkrankenhaus St. Anna) – budynek administracyjno-gospodarczy, obecnie budynki NFZ Oddział Dolnośląski ulica Joannitów 2-6[6][234][235]	około 1890 r., lata 2008-2010 remont generalny rodzaj ochrony: inny[6], poz. 2 w zespole[235]
Zespół szpitala św. Anny (Malteser Kinderkrankenhaus St. Anna) – kostnica, obecnie budynki NFZ Oddział Dolnośląski ulica Joannitów 2-6[6][236][237]	około 1890 r., lata 2008-2010 remont generalny rodzaj ochrony: inny[6], poz. 3 w zespole[237]
Zespół szpitala św. Anny – oficyna mieszkalno-gospodarcza[238]	poz. 4 w zespole[238]
Elementarna szkoła ludowa Nr 78, obecnie Szkoła Podstawowa nr 73 im. gen. Władysława Andersa – budynek główny ulica Gliniana 30[6][14][239][240]	lata 1888-1900 rodzaj ochrony: inny[6]	(c) Julo, CC-BY-SA-3.0
Elementarna szkoła ludowa Nr 78, obecnie Szkoła Podstawowa nr 73 im. gen. Władysława Andersa – sala gimnastyczna ulica Gliniana 30[6][241]	lata 1906-1907 rodzaj ochrony: inny[6]
Macierzysty Dom Diakoniss, obecnie budynek mieszkalny z gabinetami lekarzy rodzinnych (część rozebrana) ulica Gliniana 32-34[6][242]	1869 r., 1910 r. rodzaj ochrony: inny[6]
Willa, żłobek ulica Gliniana 36[243]	(prawdopodobnie nie istnieje, adres wskazuje na ROD Gaje[152][116])
Kamienica ulica Gliniana 38[6][15][244][245]	około 1905 r. rodzaj ochrony: inny[6]
Kamienica "Pod Semaforem" z piwiarnią i gospodą Karla Donner'a, obecnie budynek mieszkalny z usługowym przyziemiem ulica Gajowa 25[246][247][248]	około 1870 r. rodzaj ochrony: inny[246]
Kamienica ulica Gliniana 56[6][249][250]	około 1905 r. rodzaj ochrony: inny[6]
Kamienica ulica Gliniana 58[6][251][252]	około 1905 r. rodzaj ochrony: inny[6]
Kamienica ulica Gliniana 60[6][253][254]	około 1905 r. rodzaj ochrony: inny[6]
Kamienica ulica Gliniana 66[6][255][256]	około 1900 r. rodzaj ochrony: inny[6]
strona południowa
Kamienica ulica Gliniana 45[6][257][258]	około 1905 r. rodzaj ochrony: inny[6]
Kamienica ulica Gliniana 65[6][259][260]	około 1907 r. rodzaj ochrony: inny[6]
Kamienica ulica Gliniana 87[6][261][262]	około 1915 r. rodzaj ochrony: inny[6]
Kamienica ulica Gliniana 89[6][263][264]	około 1915 r., po 2000 r. rodzaj ochrony: inny[6]

Baza TERYT

Ul. Gliniana 47, w tle ROD Bajki

Dane Głównego Urzędu Statystycznego z bazy TERYT, spis ulic (ULIC):

• województwo: DOLNOŚLĄSKIE (02)
• powiat: Wrocław (0264)
• gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) gmina miejska; Wrocław-Krzyki (0264039) delegatura
• Miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) miasto; Wrocław-Krzyki (0986544) delegatura
• kategoria/rodzaj: ulica
• Nazwa ulicy: ul. Gliniana (05559)^[265].

Zobacz też

• Historia Wrocławia
• Architektura Wrocławia

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• ZygmuntZ. Antkowiak ZygmuntZ., Ulice i place Wrocławia, Wrocław-Warszawa-Kraków, seria: Biblioteka Wrocławska, tom 11, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1970, Zam nr A/185/70 (C-9)  (pol.).
• TeodorT. Aszyński TeodorT., Kiedyś wielkomiejski, dziś z wielkiej płyty. Tak zmienił się południowy Wrocław, wyborcza.pl Wrocław, Agora SA, 11 listopada 2017 [dostęp 2021-06-29]  (pol.).}
• Centrum Handlowe Wroclavia, Wrocław 2021 [dostęp 2021-06-10] .
• Dz.U. z 2019 r. poz. 1850 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2019 r. w sprawie pozbawienia dróg kategorii dróg krajowych .
• RafałR. Eysymontt RafałR., ThomasT. Urban ThomasT., Wrocław na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego, ze zbiorów Instytutu Herdera w Magdeburgu, Wrocław: wydawnictwo VIA NOVA, 2008  (pol.).
• Geoinfo7 Portal, Zarząd Geodezji, Kartografii i Katastru Miejskiego we Wrocławiu, 27 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-27]  (pol.).
• Geoportal Dolny Śląsk, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, 20 października 2020 [dostęp 2020-10-20]  (pol.).
• Geoportal Krajowy, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 30 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-30]  (pol.).
• Geoportal o zabytkach, Narodowy Instytut Dziedzictwa [dostęp 2021-04-29]  (pol.).
• JanJ. Harasimowicz JanJ. (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9  (pol.).
• MartaM. Jankowska MartaM., Administracyjno-prawna problematyka zmiany nazewnictwa ulic Wrocławia w latach 1945–1946, Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2013, oai:www.bibliotekacyfrowa.pl:42784 ; ISSN 2299-8322 [dostęp 2021-07-06]  (pol.).
• MałgorzataM. Kubiak-Wolf MałgorzataM., Glinianki, Huby i okolice. Historia naszych ulic .
• IzabelaI. Mironowicz IzabelaI., Analiza funkcjonalna osiedli Wrocławia, AFO, Badanie i publikacja współfinansowana przez miasto Wrocław (www.wroclaw.pl), Wrocław: Fundacja Dom Pokoju, 2016, ISBN 978-83-941467-3-3  (pol.).
• NFZ Narodowy Fundusz Zdrowia, Dolnośląski Oddział Wojewódzki [dostęp 2021-06-16] .
• Niemiecko-polski słownik nazw ulic, Wratislavia.net, 2012 [dostęp 2019-05-31]  (pol.).
• Osiedla kompletne, Wrocław: Urząd Miejski Wrocławia, 6 maja 2019 [dostęp 2021-05-31]  (pol.).
• Rejestr TERYT, Główny Urząd Statystyczny, 21 czerwca 2021 [dostęp 2021-06-22]  (pol.).
• Schematy komunikacji zbiorowej, Oficjalny portal internetowy Wrocławia, Wrocław: Urząd Miejski Wrocławia, 5 maja 2021 [dostęp 2021-06-16]  (pol.).
• System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2021 [dostęp 2021-06-07]  (pol.).
• Uchwała L/1274/13 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 28 listopada 2013 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulic Suchej i Dyrekcyjnej we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Biuletyn Urzędowy RMW z 2013 r. poz.464; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2013 r. poz.6564. [Data ogłoszenia: 23 grudnia 2013 r.], Wrocław, 28 listopada 2013 [dostęp 2021-06-10]  (pol.).
• UCHWAŁA NR L/1781/18 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO z dnia 20 września 2018 r. w sprawie pozbawienia dróg i odcinków dróg kategorii dróg wojewódzkich, DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Poz. 4669, Wrocław: Sejmik Województwa Dolnośląskiego, 1 października 2018 .
• System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2021 [dostęp 2021-06-07]  (pol.).
• Uchwała LVIII/1493/14 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 22 maja 2014 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulic Komandorskiej, Sanockiej i Ślężnej we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Biuletyn Urzędowy RMW z 2014 r. poz.184; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2014 r. poz.2639. [Data ogłoszenia: 5 czerwca 2014 r.]. Sprostowanie błędu w Dzienniku – Obwieszczenie Wojewody Dolnośląskiego z 17 czerwca 2014 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2014 r. poz.2789)., Wrocław, 22 maja 2014 [dostęp 2021-07-05]  (pol.).
• Uchwała XVII/529/00 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 20 stycznia 2000 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu Przedmieścia Świdnickiego we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Biuletyn Urzędowy RMW z 4 lutego 2000 r. Nr 1, poz.4; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 11 kwietnia 2000 r. Nr 12, poz.219. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego – Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2019 r. poz.6310. [Data ogłoszenia: 7 listopada 2019 r.], Wrocław, 20 stycznia 2000 [dostęp 2021-04-30]  (pol.).
• Urbanity.pl [dostęp 2021-06-07] .
• Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we Wrocławiu, Wykazy zabytków, dawne województwo wrocławskie, miasto Wrocław, PiotrP. Jędrzejewski, AnnaA. Olech, Biuletyn Informacji Publicznej – Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we Wrocławiu, 14 czerwca 2021 [dostęp 2021-07-09]  (pol.).
• Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we Wrocławiu, Wykazy zabytków, obszary urbanistyczne Wrocław, PiotrP. Jędrzejewski, AnnaA. Olech, Biuletyn Informacji Publicznej – Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we Wrocławiu, 17 października 2018 [dostęp 2020-11-02]  (pol.).
• Wroclavia, bazabiur.pl, Jones Lang LaSalle Sp. z o.o. [dostęp 2021-06-07] .
• Wrocław, plan miasta, aktualizacja kwiecień 1998 r., Warszawa: Dunapol sp. z o.o. Wydawnictwo Kartograficzne, 1998  (pol.).
• Wykaz dróg, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM”, Ewa Iwanska, sporządziła Jolanta Gac /NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 4 lutego 2016 [dostęp 2020-06-10]  (pol.).
• Wykaz dróg, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM”, Ewa Iwanska, sporządziła ZDJOGA/NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 2 lipca 2021 [dostęp 2021-07-06]  (pol.).
• Wykaz Dróg Wojewódzkich, Dolnośląska Służba Dróg i Kolei we Wrocławiu (DSDiK), 2021 [dostęp 2021-06-15]  (pol.).
• Wykaz sygnalizacji świetlnych, „ZDiUM/Infrastruktura/Sygnalizacja świetlna na skrzyżowaniach”, Ewa Iwanska, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 5 września 2016 [dostęp 2021-06-07]  (pol.).
• Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 czerwca 2021 [dostęp 2021-07-09]  (pol.).
• Zabytki Wrocławia, MagdalenaM. Wankowska, MonikaM. Florczak, MartaM. Kolibska, Data ostatniej aktualizacji: 22.06.2021 r. g. 13:45, Urząd Miejski Wrocławia, 22 czerwca 2021 [dostęp 2021-07-09]  (pol.).

Linki zewnętrzne

• Ulica Gliniana, [w:] Wrocław, Huby [online], fotopolska.eu [dostęp 2021-07-28]  (pol.).
• ul. Gliniana, [w:] Wrocław, Huby [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici), ID: 586194 [dostęp 2021-07-28]  (pol.).
• ul. Gliniana, wikimapia.org [dostęp 2021-07-28]  (pol.).