Ulica Oświęcimska w Siemianowicach Śląskich

ulica Oświęcimska

Bytków, Michałkowice
Rondo u zbiegu ulic: Oświęcimskiej, Kościelnej, Maciejkowickiej oraz E. Orzeszkowej; na wprost początek ulicy Oświęcimskiej
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Siemianowice Śląskie
Długość	około 990 m
Przebieg
↑ ul. Kościelna 0 m ← ul. Maciejkowicka ul. E. Orzeszkowej → 50 m ul. E. Orzeszkowej (pl. 11 Listopada) → 180 m droga do pałacu Rheinbabenów → 260 m ← ul. W. Sikorskiego 390 m 570 m ← ul. E. Plater 735 m ← ul. Obrońców Warszawy 810 m ← ul. Traugutta ul. Samorządowców → ul. Łącząca ↘ 990 m linia kolejowa 161 ↓ ul. Bytkowska
Położenie na mapie Siemianowic Śląskich ulica Oświęcimska
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Oświęcimska
Położenie na mapie województwa śląskiego ulica Oświęcimska
50,315059°N 19,003660°E/50,315059 19,003660

Ulica Oświęcimska w Siemianowicach Śląskich – ulica w zachodniej części Siemianowic Śląskich o długości około 990 metrów i przebiegu południkowym, łącząca od północy Michałkowice z Bytkowem na południu. Na północy krzyżuje się ona na rondzie z ulicami: Maciejkowicką, Kościelną i E. Orzeszkowej, zaś na południu jej przedłużeniem w rejonie przejazdu kolejowego jest ulica Bytkowska. Przy ulicy położony jest zabytkowy kompleks pałacowy z pałacem Rheinbabenów, Parkiem Górnik oraz domem ogrodnika. Ulicą kursują ponadto autobusy ZTM.

Charakterystyka i przebieg

Przejazd kolejowy na końcu ulicy Oświęcimskiej

Ulica Oświęcimska znajduje się w zachodniej części Siemianowic Śląskich, na obszarze dwóch dzielnic: Bytków (południowy fragment ulicy) i Michałkowice – granica dzielnic droga przecina na wysokości skrzyżowania z ulicą Obrońców Warszawy^[1]. Numeracja domów zaczyna się od strony północnej. Tam też ulica krzyżuje się na rondzie z ulicami: Maciejkowicką (na zachód; w kierunku Maciejkowic w Chorzowie), Kościelną (na północ; centrum Michałkowic) i E. Orzeszkowej (na wschód; w kierunku Centrum). Droga na całej długości na południkowy przebieg i od strony zachodniej przecina kolejno ulice: gen. W. Sikorskiego, E. Plater, Obrońców Warszawy i R. Traugutta, zaś od strony wschodniej ulice: E. Orzeszkowej (boczne odgałęzienie; plac 11 Listopada), Przedsiębiorców i Łączącą. Łączna długość ulicy wynosi około 990 metrów^[2].

Ulica Oświęcimska jest jedną z ulic w ciągu dróg Siemianowicach Śląskich, biegnących pomiędzy granicą miasta z Katowicami przy wieży telewizyjnej w Bytkowie a granicą z Piekarami Śląskimi na końcu ulicy Tarnogórskiej, która jednocześnie jest jedną z najczęściej uczęszczanych dróg w Siemianowicach Śląskich. Tworzą ją ulice: W. Wróblewskiego, Niepodległości, Bytkowska, Oświęcimska, Kościelna i Tarnogórska^[3].

Ulica Oświęcimska jest drogą powiatową^[4] i w systemie TERYT widnieje ona pod numerem 15440^[5]. Kod pocztowy na adresów przy ulicy wynosi 41-103^[6]. Nawierzchnia ulicy wykonana jest na całej długości z asfaltobetonu^[7]. W 2014 roku przy ulicy Oświęcimskiej mieszkało 113 osób^[8].

Wzdłuż ulicy Oświęcimskiej kursują autobusy organizowane na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM). Zlokalizowane są tutaj dwa przystanki: Michałkowice Kościół i Michałkowice Park Górnik, przy których zatrzymywało się na początku listopada 2021 roku 12 linii (w tym jedna nocna). Linie te łączą tę część miasta z innymi dzielnicami Siemianowic Śląskich oraz niektórymi miejscowościami Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, w tym z: Chorzowem, Katowicami, Piekarami Śląskimi i Rudą Śląską^[9].

Historia

Pałac Rheinbabenów („Zameczek”) od strony Parku Górnik

Obecna ulica Oświęcimska na całej swojej długości zaznaczona jest na mapach wydanych w 1883 i 1901 roku. Wówczas zabudowa koncentrowała się tylko w północnej, michałkowickiej części drogi^[4]. Droga ta zaś była wówczas trasą łącząca Michałkowice z Bytkowem. W tym czasie charakterystycznym punktem było miejsce, w którym droga omijała łukiem nieistniejący obecnie stary michałowicki kościół^[10]. Jeszcze w I połowie XIX wieku obecna ulica Oświęcimska przy przejeździe kolejowym przecinała potok stanowiący naturalną granicę pomiędzy Michałkowicami a Bytkowem. Potok ten, zwany również Potokiem Bańgowskim, płynął od Chorzowa (Starego) w kierunku dawnej osady Jakubowice, po czym wpadał do Brynicy^[11].

Przy dzisiejszej ulicy Oświęcimskiej znajduje się pałac Rheinbabenów, który swoją ostateczną formę uzyskał do 1910 roku. Michałkowicki pałac od XVI wieku był siedzibą kilku arystokratycznych rodzin^[12]. Został on wybudowany on w otoczeniu parku (obecny Park Górnik), na końcu którego znajdowały się zabudowania gospodarcze, a w 1909 roku dla leśniczego i ogrodnika zamkowego powstał neogotycki dom mieszkalny projektu Louisa Dame^[13].

Budynek Przedszkola nr 12 pochodzący z lat 70. XX wieku

W 1951 roku Bytków i Michałkowice wraz z obecną ulicą Oświęcimską weszły w skład Siemianowic Śląskich^[14]. W czasach Polski Ludowej ulica nosiła już swoją obecną nazwę^[4]. Na terenie parku w latach 70. XX wieki na Kopalnia Węgla Kamiennego „Siemianowice” postawiła budynek przedszkola i przychodnię lekarską. Budynek przychodni w latach 90. XX wieku został wyburzony^[13].

W 2009 roku opracowano koncepcję modernizacji ciągu ulic i skrzyżowań pomiędzy Bytkowem a granicą miasta z Piekarami Śląskimi, w ramach których zaplanowano m.in. zmiany konstrukcyjne nawierzchni dróg i przebudowę ważniejszych skrzyżowań, głównie na ronda. W ramach tych planów przewidziano m.in. rondo na skrzyżowaniu ulic: Kościelnej, E. Orzeszkowej, Oświęcimskiej i Maciejkowickiej^[3]. Na przełomie lutego i marca 2013 roku miasto Siemianowice Śląskie ogłosiło przetarg na budowę ronda^[15]. Realizację prac budowlanych rozpoczęto 9 kwietnia 2013 roku^[16]. Rondo dla ruchu samochodowego oddano do użytku 31 lipca 2013 roku^[17]. Łączny koszt prac wyniósł 2,7 mln złotych, a zostały one zrealizowane przez katowicką firmę Drogopol-ZW^[16].

W 2015 roku zmodernizowano ulicę Oświęcimską na odcinku 0,5 km pomiędzy skrzyżowaniem z ulicą gen. W. Sikorskiego a skrzyżowaniem z ulicą Obrońców Warszawy. Koszt prac modernizacyjnych wyniósł blisko 197 tys. złotych^[18]. W kwietniu 2016 roku miasto Siemianowice Śląskie ogłosiło przetarg na wymianę nawierzchni asfaltobetonowej w wybranych miejscach, w tym na ulicy Oświęcimskiej pomiędzy budynkiem nr 6 a ulicą Bytkowską^[19]. Prace rozpoczęto 27 lipca 2016 roku i w pierwszej kolejności obejmowały wymianę krawężników drogowych i modernizację chodnika, a w późniejszym czasie wymianę nawierzchni jezdni^[7]. Prace modernizacyjne zakończono do połowy września tego samego roku^[20]. Prace te prowadzone na długości 0,26 km kosztowały około 194 tys. złotych^[18]. Na przełomie lipca i sierpnia 2017 roku zmodernizowano przejazd kolejowy znajdujący się na pograniczu ulicy Bytkowskiej i ulicy Oświęcimskiej^[21][22].

W latach 2017–2018 przeprowadzono pierwszy etap modernizacji michałkowickiego „Zameczku”, obejmujący m.in. renowację elewacji, wymianę stolarki okiennej czy montaż iluminacji. W tym samym okresie zmodernizowano przylegające do „Zameczku” Planty Michałkowickie^[18]. Prace modernizacyjne na Plantach rozpoczęto w połowie czerwca 2017 roku^[23]. W ramach prac powstały nowe chodniki z nawierzchnią granitową i mineralną, przebudowano parking, wybudowano plac zabaw, a także postawiono elementy małej architektury, w tym m.in. fontannę chodnikową. W latach 2019–2020 prace renowacyjne pałacu Rheinbabenów obejmowały jego wnętrza, w tym oranżerię^[18].

W 2018 roku na odcinku 600 metrów przebudowano nawierzchnię chodników wraz z zatoką autobusową po wschodniej stronie drogi pomiędzy michałkowickim rondem a obecnym rondem przy ulicy Samorządowców^[18]. W ramach budżetu obywatelskiego za 2019 roku na przejściu na pieszych na wysokości Przedszkola nr 12 zainstalowano sygnalizację świetlną^[24]. Koszt prac przy budowie sygnalizacji wyniósł około 228 tys. złotych. W 2020 roku na zachodniej części ulicy Oświęcimskiej, na wysokości osiedla Robotniczego zmodernizowano oświetlenie, w ramach których zamontowano nowe energooszczędne latarnie na nieoświetlonych do tej pory chodnikach na długości 460 metrów. Koszt prac wyniósł około 80 tys. złotych^[18].

W trzecim kwartale 2019 roku w sąsiedztwie Parku Górnik rozpoczęto realizację osiedla Dębowy Park. Na osiedlu zaprojektowano budynki z czterema kondygnacjami nadziemnymi i jedną podziemną, w których zaplanowano łącznie 120 lokali mieszkalnych^[25]. W ramach prac zaplanowano również rewitalizację jednego z historycznych obiektów po dawnej szklarni. W maju 2020 roku trwała realizacja łącznie pięciu budynków^[26].

W połowie grudnia 2019 roku rozpoczęto prace nad budową łącznika pomiędzy ulicą Michałkowicką a ulicą Oświęcimską. W ramach prac m.in. zaprojektowano nowe rondo na ulicy Oświęcimskiej, a także wybudowano nowe chodniki i ścieżki rowerowe, kanalizację deszczową i oświetlenie drogi^[27]. Nowy łącznik uroczyście oddano do użytku 31 lipca 2020 roku^[28].

Obiekty historyczne i zabytkowe

Zabytkowy dom ogrodnika przy pałacu Rheinbabenów

Przy ulicy Oświęcimskiej znajdują się następujące historyczne i zabytkowe obiekty, wpisane do gminnej ewidencji zabytków bądź do rejestru zabytków:

• Zespół pałacowo-folwarczny w Michałkowicach – kompleks wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: A/1661/95 z 20 czerwca 1995 roku)^[29], pochodzący z 1870 roku^[30] i przełomu wieków XIX/XX, obejmujący następujące obiekty: pałac z oranżerią (pałac Rheinbabenów; ul. Oświęcimska 1; wybudowany w 1870 roku, przebudowany w 1907 roku, zmodernizowany w latach 2017–2020 roku^[18]; wpisany do rejestru zabytków 9 listopada 1988 roku pod numerem: A/1379/88^[29]), budynek gospodarczy, kotłownię, piwniczkę, park (obecnie Park Górnik)^[31] oraz dom ogrodnika (ul. Oświęcimska 7; wpisany do rejestru zabytków – nr rej.: A/1379/88 z 5 listopada 1988 roku)^[29],
• Dawna willa dyrektora kopalni „Michał” (ul. Oświęcimska 2)^[32],
• Kamienica (ul. Oświęcimska 8)^[33],
• Kamienica (ul. Oświęcimska 10)^[33],
• Kamienica (ul. Oświęcimska 12)^[33],
• Kamienica (ul. Oświęcimska 13)^[33],
• Kamienica (ul. Oświęcimska 14)^[33],
• Kamienica (ul. Oświęcimska 16)^[33].

Gospodarka i instytucje

Do systemu REGON na początku listopada 2021 roku zostało wpisanych łącznie 25 aktywnych podmiotów zarejestrowanych przy ulicy Oświęcimskiej, w tym m.in.: placówki medyczne, firmy handlowo-usługowe, sklepy wielobranżowe i inne^[34]. Swoją siedzibę mają tu też następujące instytucje i stowarzyszenia:

• SCK Zameczek (ul. Oświęcimska 1)^[35],
• Stowarzyszenie Rewitalizacji Rzeki Brynicy (ul. Oświęcimska 1)^[36],
• Przedszkole nr 12 w Siemianowicach Śląskich (ul. Oświęcimska 3)^[37].

Przypisy

Bibliografia

• MałgorzataM. Derus MałgorzataM., Gminny program opieki nad zabytkami Siemianowic Śląskich na lata 2015–2018, Załącznik do Uchwały Nr 117/2015 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 29 października 2015 r., Siemianowice Śląskie 2015  (pol.).
• AntoniA. Halor AntoniA., Przewodnik siemianowicki. Wędrówki po mieście i okolicy, wyd. pierwsze, Siemianowice Śląskie: Urząd Miasta Siemianowice Śląskie, 2000, ISBN 83-913068-1-X  (pol.).
• Lokalny Program Rewitalizacji dla Miasta Siemianowice Śląskie na lata 2016-2022, Siemianowice Śląskie: Urząd Miasta Siemianowice Śląskie, grudzień 2016  (pol.).
• MałgorzataM. Pędzińska MałgorzataM., Gminny Program Opieki nad Zabytkami Siemianowic Śląskich do 2022 roku, Załącznik Nr 1 do uchwały Nr 170/2019 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 19 grudnia 2019 r., bip.msiemianowicesl.finn.pl, Siemianowice Śląskie 2019  (pol.).