Ulica Wawelska w Katowicach

ulica Wawelska

Śródmieście
zabytkowy budynek na rogu ulic Wawelskiej i Młyńskiej (ul. Młyńska 11)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Długość	78 m[1]
Przebieg
0m ul. 3 Maja 78m ul. Młyńska
Położenie na mapie Katowic ulica Wawelska
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Wawelska
Położenie na mapie województwa śląskiego ulica Wawelska
50°15′32,8″N 19°01′11,1″E/50,259114 19,019736

Ulica Wawelska w Katowicach − jedna z najstarszych ulic w katowickiej dzielnicy Śródmieście. Jest jedną z najkrótszych katowickich ulic; rozpoczyna swój bieg przy skrzyżowaniu z ulicą 3 Maja, kończy przy ulicy Młyńskiej. Na całej długości ulica jest deptakiem, o przebiegu południkowym.

Opis

Swoją siedzibę przy ulicy Wawelskiej mają: biura nieruchomości, kawiarnie, sklepy, butiki, restauracje, banki, salony fryzjerskie i kosmetyczne, dom maklerski, Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce (ul. Wawelska 2/3)^[2].

Ulica Wawelska jest zaliczona przez władze miasta do przestrzeni publicznych o funkcji reprezentacyjnej i integrującej Śródmieście^[3].

W dniach 15−17 maja 2008 pod patronatem Primatora Ostrawy i Prezydenta Miasta Katowice oraz przy wsparciu Konsula Generalnego Republiki Czeskiej w Katowicach odbyła się kolejna edycja "Dni Czesko-Polskich" zorganizowana w 12 rocznicę podpisania "Umowy o współpracy między Miastem Katowice i Miastem Ostrawa". W jej ramach nan trasie Rynek − ul. 3 Maja − ul. Wawelska zorganizowano wystawę zdjęć miasta Ostrawa. W czasie tych dni ulicę Wawelską nazwano "ulicą Stodolni". Wystąpiły na niej polskie i czeskie zespoły muzyczne, takie jak: czeski zespół muzyczny typu dehovka "Naladička" z Karwiny, zespoły z Ostrawy: "Orginal sin" (rock) oraz "Zpocení voko" (blues). Odbyły się także koncerty muzyki poważnej, zorganizowane przez IPiUM "Silesia" (Antonín Dvořák, Bedřich Smetana, Bohuslav Martinů)^[4].

Ulica Wawelska na całej długości jest wyłożona ozdobną kostką brukową. Na budynku mieszkalno-biurowym przy ul. Wawelskiej 4 znajduje się stacja bazowa telefonii cyfrowej Era GSM o oznaczeniu BTS-50340 Nowy Salon^[5].

W okresie Rzeszy Niemieckiej (do 1922)^[6] i w latach niemieckiej okupacji Polski (1939−1945)^[7] ulica nosiła nazwę Rüppelstraße^[8][9][10].

Obiekty zabytkowe

Przy ulicy Wawelskiej znajdują się następujące historyczne obiekty^[11]:

• Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. Wawelska 1); wybudowana około 1898 według projektu A. Czieślika (w miejscu fabryczki mydła Czwiklitzera), w stylu eklektycznym z elementami neobaroku. Wzniesiono ją na planie prostokąta, z oficyną tylną. Na symetrycznej, licowanej cegłą, frontowej elewacji zaznaczono oś centralną, detal architektoniczny jest tynkowany. Bryła budynku jest prosta, zwarta, trójkondygnacyjna, podpiwniczona, z poddaszem, nakryta dachem dwuspadowym o stromej połaci frontowej, z mansardami. Parter wtórnie przebudowano, na osi skrajnej od strony północnej umiejscowiono bramę wjazdową. Pozostałe kondygnacje są siedmioosiowe, na osi centralnej umieszczono balkony z ozdobną, oryginalną, kutą balustradą. Na drugiej kondygnacji prostokątne okna w uszatych opaskach zamknięto gzymsami, na trzeciej nad oknami − zastosowano płyciny z dekoracją sztukatorską o motywach roślinnych. Fasadę zwieńczono gzymsem opartym na konsolach. Zachowały się drewniane schody zabiegowe z podestami i drewnianą tralkową balustradą. W oknach klatki schodowej zachowała się pierwotna stolarka okienna z przeszkleniem kolorowymi i trawionymi szybkami. Na podestach istnieje wielobarwna posadzka lastrykowa.
• Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. Wawelska 3)^[12]; wzniesiona w 1890. Narożnik obejmujący kamienice przy ul. Młyńskiej 13 i Wawelskiej 3 zaprojektował Max Schalscha. Jego propozycją była inna dekoracja fasady − identyczna jak kamienicy narożnej. Projekt zrealizowano, lecz budynkowi nadano odmienną szatę − eklektyczną z elementami dominującymi północnego neorenesansu i neobaroku. Budowla została zaprojektowana na rzucie zbliżonym do odwróconej litery "L" i usytuowana na linii pierzei ulicznej. Bryła jest prosta, z nieznacznymi ryzalitami na osiach skrajnych, czterokondygnacyjna, podpiwniczona, z poddaszem, nakryta dachem dwuspadowym o niewielkim spadku. Elewacja frontowa na pozostałych kondygnacjach jest symetryczna, sześcioosiowa, licowana żółtą cegłą, a detal architektoniczny − tynkowany. Parter został współcześnie przebudowany, na osi centralnej umieszczono drzwi wejściowe. Na parterze ryzality opięto boniowanymi pasami, a na pozostałych kondygnacjach − lizenami zdobionymi diamentowymi boniami. Nad oknami drugiej kondygnacji znajdują się naczółki trójkątne, nad oknami trzeciej − gzymsy. Prostokątne okna umiejscowiono w tynkowanych opaskach, zdobionych podobnie jak lizeny. Fasadę zwieńczono gzymsem opartym na konsolach. W sieni i na podestach zachowana oryginalna posadzka ceramiczna. Drewniane dwubiegowe schody posiadają drewnianą balustradę tralkową. Zachowała się w 70% oryginalna stolarka okienna.
• Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. Młyńska 11, róg z ul. Wawelską); wzniesiona w 1859 na rogu Mühlstraße i Rüppelstraße, na planie prostokąta, posiadająca trzy kondygnacje i lekko nachylony czterospadowy dach. Elewacja budynku została wytynkowana. Zwieńczeniem parteru jest ozdobny gzyms. Na osi umieszczono, wsparte na konsolach, balkony z pełną murowaną balustradą. Blendy w kształcie okien zastosowano w jednoosiowej elewacji bocznej. We wnętrzu zachowały się dwubiegowe schody. Współcześnie dobudowano czwarte piętro.

Pod numerem 4 znajduje się cenny architektonicznie budynek handlowo-biurowy, wzniesiony w latach 1998−1999 według projektu Leszka Moski i Mariusza Rachuby z 1997. Konstrukcję nadzorowali inżynierowie E. Kincel i N. Kincel. Obiekt posiada powierzchnię użytkową 770 m² i kubaturę 4500 m³. Za projekt budynku architekci otrzymali nagrodę Prezydenta Miasta Katowic "Architektura Roku 1999"^[13].

Zobacz też

• Zmiany nazw ulic i placów w Katowicach

Przypisy

Bibliografia

• Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.