Ulica Wiejska w Siemianowicach Śląskich

ulica Wiejska

Przełajka
Fragment ulicy Wiejskiej w 2008 roku
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Siemianowice Śląskie
Długość	około 2060 m
Przebieg
↑ ul. Bańgowska 0 m ← ul. Brynicka 320 m ul. Słoneczna → 535 m ul. Żniwna ↘ 655 m ← ul. Pszeniczna 840 m ul. Łąkowa → 1040 m ul. Bukowa → 1100 m ← ul. Rzeczna 1145 m ul. Rolna → 1245 m ul. Dębowa → 1375 m ul. Rumiankowa → 1545 m ← ul. Chmielna 1565 m ul. Cyprysowa → 1588 m pętla autobusowa ↘ 1640 m ul. Sosnowa → 1655 m ul. Wiosenna → 2060 m granica miasta ↓ Wojkowice, ul. M. Gierymskiego
Położenie na mapie Siemianowic Śląskich ulica Wiejska
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Wiejska
Położenie na mapie województwa śląskiego ulica Wiejska
50°20′26,6″N 19°03′11,1″E/50,340722 19,053083

Ulica Wiejska w Siemianowicach Śląskich – ulica w północno-wschodniej części Siemianowic Śląskich o długości około 2060 metrów.

Jest to główna ulica w dzielnicy Przełajka, której początki jako ulicówki sięgają XIV wieku. Przy ulicy Wiejskiej pośród nowych i przebudowanych budynków zachowała się historyczna zabudowa wiejska pochodząca przeważnie z przełomu XIX i XX wieku. Ulica Wiejska jest siedzibą różnego typu działalności gospodarczych, a wzdłuż ulicy kursują również autobusy ZTM-u.

Charakterystyka

Ulica Wiejska znajduje się w północno-wschodniej części Siemianowic Śląskich^[1] i jest główną ulicą w dzielnicy Przełajka^[2]. Od strony południowej kieruje się w stronę dzielnicy Bańgów, natomiast w kierunku północnym – Wojkowic. Numeracja domów zaczyna się od strony południowej. Tam też ulica krzyżuje się z ulicami Bańgowską i Brynicką. Droga biegnie południkowo krętą trasą i po zachodniej stronie krzyżuje się łącznie z dziesięcioma ulicami, natomiast po wschodniej z pięcioma. Ulica kończy się na granicy Siemianowic Śląskich i Wojkowic, biegnąc w tym miejscu wzdłuż Brynicy. Kontynuacją drogi jest ulica Maksymiliana Gierymskiego. Łączna długość ulicy wynosi około 2060 metrów^[3].

Ulica Wiejska jest drogą powiatową^[4] o klasie drogi zbiorczej (Z)^[5]. W systemie TERYT widnieje ona pod numerem 24048^[6]. Ulica ma przypisany kod pocztowy 41-103^[7]. Przy Wiejskiej znajduje się także jedna z siemianowickich przepompowni ścieków^[8].

Wzdłuż ulicy kursują autobusy organizowane na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM). Zlokalizowane są tutaj cztery przystanki: Przełajka Szkoła, Przełajka Kościół, Przełajka Biblioteka i Przełajka Pętla, przy których zatrzymywało się w połowie listopada 2021 roku 4 linie (w tym jedna nocna i po jednej w kursującej w przeciwnych kierunkach). Linie te łączą bezpośrednio tę część miasta z innymi dzielnicami Siemianowic Śląskich i z Chorzowem, a linia nocna także z Katowicami^[9].

Do systemu REGON w połowie listopada 2021 roku zostało wpisanych łącznie 155 podmiotów zarejestrowanych przy ulicy Wiejskiej^[10]. Pośród dalej funkcjonujących swoją siedzibę mają tutaj takie placówki jak m.in.: Stowarzyszenie Chorych na Stwardnienie Rozsiane ich Opiekunów i Przyjaciół – ośrodek „Wichrowe Wzgórze” (ul. Wiejska 2)^[11], spółdzielnia, warsztat samochodowy, gospodarstwa rolne, przedsiębiorstwa budowlano-remontowe, piekarnia, gabinety lekarskie, firma przewodowa i inne^[10].

Historia

Obecna ulica Wiejska jest główną drogą w Przełajce. Sama zaś Przełajka, która powstała jako typowa wiejska ulicówka o wczesnośredniowiecznym rodowodzie^[12], po raz pierwszy wzmiankowana jest w dokumencie księcia bytomsko-kozielskiego Siemowita z 25 maja 1313 roku, w którym przekazywał Przełajkę swojemu rycerzowi – Przecławowi Dudkowi^[13].

Z 1738 roku pochodzi najstarszy krzyż przydrożny położony na terenie Siemianowic Śląskich – znajduje się on przy ulicy Wiejskiej. Według przekazów właściciela posesji, na której ten krzyż się znajduje, został on postawiony w miejscu pochowania zmarłych w trakcie przemarszu żołnierzy, a w trakcie remontu ulicy, kiedy zdjęto nawierzchnię jezdni, można było zobaczyć ich szczątki^[14].

Wzdłuż ulicy Wiejskiej zachowała się nieliczna zabudowa rolnicza w postaci ceglanych domów z drewnianymi altanami, powstałych na przełomie XIX i XX wieku. Jeszcze pod koniec XX wieku była to dominująca zabudowa Przełajki. Z biegiem czasu domy te były wyburzane pod nową zabudowę bądź przebudowane, a nieliczne drewniane domy zostały rozebrane^[15].

W latach 1943–1944 powiększono kaplicę na rogu dzisiejszych ulic: Wiejskiej i Żniwnej, przy której najpierw sporadycznie, a potem regularnie odprawiano msze święte. Poświęcenie pobliskiego kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny nastąpiło we wrześniu 1951 roku^[16]. Jeszcze w tym samym roku Przełajka wraz z obecną ulicą Wiejską została włączona do Siemianowic Śląskich^[17]. W czasach Polski Ludowej ulica nosiła już swoją obecną nazwę^[4].

25 maja 2013 roku, w 700-letnią rocznicę pierwszej wzmianki o Przełajce, zorganizowano uroczyste obchody, w ramach których m.in. odbył się pochód wzdłuż ulicy Wiejskiej do ośrodka „Wichrowe Wzgórze”, przy którym odbył się festyn oraz okazjonalny mecz piłki nożnej^[2].

W połowie kwietnia 2021 roku ruszyły prace przy budowie i modernizacji kanalizacji deszczowej w ciągu ulicy Wiejskiej, będące częścią projektu modernizacji kanalizacji deszczowej na terenie Siemianowic Śląskich, którego całkowita wartość wynosi około 28 mln złotych^[18]. 17 czerwca tego samego roku doszło do zawalenia się części obiektu mieszkalno-magazynowego położonego przy ulicy Wiejskiej. Zawalony budynek został przeszukany pod kątem obecności osób. W późniejszym czasie został ściągnięty sprzęt celem wyburzenia części budynku grożącego zawaleniem. W akcji brało udział łącznie 35 ratowników z 15 zastępów Państwowej Straży Pożarnej^[19][20].

Obiekty historyczne

Przy ulicy Wiejskiej znajdują się następujące historyczne i zabytkowe obiekty, wpisane do gminnej ewidencji zabytków:

• Dawna szkoła (ul. Wiejska 2)^[21] – budynek dawnej Szkoły Podstawowej, powstały w 1874 roku; w późniejszym czasie wielokrotnie rozbudowany: w 1879 przez budowniczego Clausnitzera, w 1910 roku powstała trzecia część szkoły, natomiast w 1920 roku na poddaszu zaadaptowano dwa dodatkowe pokoje jako mieszkania na nauczycieli; od 1998 roku^[22] gmach jest siedzibą Stowarzyszenia Chorych na Stwardnienie Rozsiane ich Opiekunów i Przyjaciół^[11],
• Zabudowa (ul. Wiejska 4)^[23],
• Zabudowa (ul. Wiejska 10)^[23],
• Zabudowa (ul. Wiejska 12)^[23],
• Zabudowa (ul. Wiejska 16) – budynek dawnej restauracji z salą bankietową^[23],
• Zabudowa (ul. Wiejska 17)^[23],
• Zabudowa (ul. Wiejska 19)^[23],
• Zabudowa (ul. Wiejska 23)^[24],
• Krzyż „Boża Męka”^[25] (ul. Wiejska 33)^[26] – krzyż z 1738 roku; ustawiony na prostej stopce; na krzyżu widnieje półpełna figura Jezusa Chrystusa^[25],
• Zabudowa (ul. Wiejska 35)^[24],
• Zabudowa (ul. Wiejska 40)^[24],
• Zabudowa (ul. Wiejska 49)^[24],
• Kapliczka (ul. Wiejska 50) – kaplica z około 1850 roku; murowana, nieotynkowana, z dwuspadowym dachem, na szczycie której wznosi się sygnaturka; w bocznych i tylnych ścianach ma ona okna wypełnione witrażowymi szybami; nad wejściem, zwieńczonym łukiem i zamkniętym drewnianymi drzwiami, widnieje figura przedstawiająca Jezusa Chrystusa^[27],
• Zabudowa (ul. Wiejska 58)^[24],
• Zabudowa (ul. Wiejska 65)^[24],
• Zabudowa (ul. Wiejska 67)^[24],
• Zabudowa (ul. Wiejska 137)^[24].

Galeria

Przypisy

Bibliografia

• MałgorzataM. Derus MałgorzataM., Gminny program opieki nad zabytkami Siemianowic Śląskich na lata 2015–2018, Załącznik do Uchwały Nr 117/2015 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 29 października 2015 r., Siemianowice Śląskie 2015  (pol.).
• RafałR. Grzywocz RafałR., Przełajka. 700 lat od pierwszej wzmianki, „Siemianowicki Rocznik Muzealny” (12), Siemianowice Śląskie: Muzeum Miejskie w Siemianowicach Śląskich, 2013, s. 49–57, ISSN 1644-8154  (pol.).
• AntoniA. Halor AntoniA., Przewodnik siemianowicki. Wędrówki po mieście i okolicy, wyd. pierwsze, Siemianowice Śląskie: Urząd Miasta Siemianowice Śląskie, 2000, ISBN 83-913068-1-X  (pol.).
• MałgorzataM. Pędzińska MałgorzataM., Gminny Program Opieki nad Zabytkami Siemianowic Śląskich do 2022 roku, Załącznik Nr 1 do uchwały Nr 170/2019 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 19 grudnia 2019 r., bip.msiemianowicesl.finn.pl, Siemianowice Śląskie 2019  (pol.).
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Siemianowice Śląskie, Załącznik do Uchwały nr 74/2019 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 23 maja 2019 r. w sprawie uchwalenia zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Siemianowice Śląskie”, Siemianowice Śląskie 2019  (pol.).