Ulice w Krakowie

Ulice Krakowadrogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne i wewnętrzne, a także place na terenie Krakowa.

Sieć dróg krajowych w 2013 roku mierzyła 38,8 km, wojewódzkich – 25,2 km, a dróg powiatowych – 251,48 km. Długość dróg gminnych wynosiła 785,2 km, a dróg wewnętrznych – 281,9 km[1].

Historia

WiekNowe ulice[a]Liczba ulic
ogółem
XIV4242
XV2365
XVI2792
XVII496
XVIII24120
XIX220340
1926 r.117457[3]

Nieregularność przebiegu współczesnej sieci ulic Starego Miasta jest pokłosiem przebiegu średniowiecznych szlaków handlowych. Najstarsze ich skrzyżowanie znajdowało się początkowo na podgrodziu (Okole), w okolicy dzisiejszego placu św. Marii Magdaleny, później przesunęło się na północ – na plac między kościołami Wszystkich Świętych i Dominikanów, a następnie przed kościół św. Wojciecha[4].

Najstarszą i najważniejszą średniowieczną drogą w Krakowie była – istniejąca przynajmniej od IX wieku – tzw. Wysoka Droga. Prowadziła ona z Rusi na Morawy. Wysoka Droga biegła szlakiem obecnych (2014) ul. Kopernika i ul. Mikołajskiej do Małego Rynku, dalej przez ul. Stolarską, plac św. Marii Magdaleny (wówczas był to rynek Okołu) aż do przeprawy na Wiśle pod Wawelem[4].

W XI wieku główną arterią, która prowadziła również przez podgrodzia, był biegnący z Węgier do Rynku szlak solny; tam rozdzielał się on na dwie drogi: jedna wiodła przez obecną ul. Sławkowską, ul. Długą, ul. Śląską, ul. Łokietka przez Olkusz na Śląsk, druga – przez Prądnik Czerwony i Miechów do Wielkopolski[5].

W wyniku lokacji Krakowa głównym placem miasta stał się Rynek Główny, stanowiący centrum regularnego układu urbanistycznego charakteryzującego się szachownicowym układem ulic. Układ wówczas ustalony utrzymał się do czasów obecnych (2014)[6]. Nazwy nadawano jedynie ulicom prowadzącym do Rynku, pozostałe często nie miały nazwy, lub nosiły nazwy jak Psia czy Kącik[3].

W XVII wieku zanotowano niższy przyrost liczby ulic, co związane było z utratą gospodarczego znaczenia Krakowa. W kolejnych wiekach miasto zmniejszało swój obszar (było to powodowane licznymi pożarami, najazdami wojsk, powodziami i epidemiami). Po I rozbiorze Polski Austriacy założyli na prawym, południowym brzegu Wisły konkurencyjne (w zamierzeniu) dla Krakowa Podgórze, którego ulice (ul. Kalwaryjska i ul. Limanowskiego) odwzorowywały bieg szlaku solnego[2].

Osiem lat po pożarze Krakowa, w 1858 roku, nastąpiła reorganizacja podziału administracyjnego miasta i zmieniono nazwy wielu ulic[7]. Wtedy również ustalono porządkową numerację domów[3].

W 1996 roku było ok. 2000 ulic[3].

W 2014 roku w delegaturze Krowodrza było 694 ulic, w Nowej Hucie – 535, Podgórzu – 1191, a w Śródmieściu – 483[8].

W 2017 roku w związku z tzw. ustawą dekomunizacyjną zmieniono nazwy sześciu krakowskich ulic[9].

Aleje w Krakowie

Poniżej znajduje się lista alei w Krakowie [10]:

Aleja Pokoju
NazwaDzielnica
29 ListopadaStare Miasto, Prądnik Czerwony, Prądnik Biały
3 MajaKrowodrza, Zwierzyniec
Władysława AndersaGrzegórzki, Bieńczyce, Nowa Huta
Władysława Beliny-PrażmowskiegoGrzegórzki
Tadeusza Bora-KomorowskiegoPrądnik Czerwony, Czyżyny, Grzegórzki
Ignacego DaszyńskiegoGrzegórzki
DembowskiegoPodgórze
Do KopcaZwierzyniec
DygasińskiegoProkocim-Bieżanów
Ferdinanda FochaZwierzyniec
Artura GrottgeraKrowodrza
Jana OlbrachtaGrębałów
Jana Pawła IIPrądnik Czerwony, Czyżyny, Bieńczyce, Nowa Huta
Kasy Oszczędności Miasta KrakowaZwierzyniec
KasztanowaZwierzyniec
KijowskaKrowodrza
KonarowaZwierzyniec
Zygmunta KrasińskiegoStare Miasto, Zwierzyniec
Mieczysława MałeckiegoZwierzyniec
Adama MickiewiczaStare Miasto, Krowodrza
ModrzewiowaZwierzyniec
Panieńskich skałZwierzyniec
Pod KopcemPodgórze
PokojuCzyżyny, Grzegórzki
Powstania WarszawskiegoGrzegórzki
Powstańców ŚląskichPodgórze,
Elvisa PresleyaDębniki
PrzyjaźniNowa Huta
PustelnikaZwierzyniec
RóżNowa Huta
Jana SkrzyneckiegoPodgórze
Juliusza SłowackiegoStare Miasto, Krowodrza
SolidarnościGrębałów, Nowa Huta
SosnowaZwierzyniec
Jerzego WaszyngtonaZwierzyniec
WędrownikówZwierzyniec
ŻubrowaZwierzyniec

Place w Krakowie

Poniżej znajduje się lista placów w Krakowie w porządku alfabetycznym[10]:

ZdjęcieNazwaDzielnicaZdjęcieNazwaDzielnica
Plac BawółStare MiastoPlac BernardyńskiStare Miasto
Bieńczycki Plac TargowyBieńczycePlac Błonie-BeszczCzyżyny
Kraków Ghetto and Jewish Deportation Holocaust Memorial, May 2012.jpgPlac Bohaterów GettaPodgórzePlac Braci DudzińskichPodgórze
PlacCentralny-WidokOgólny-POL, Kraków.jpgPlac Centralny im. Ronalda ReaganaNowa HutaPlac Dominikański w Krakowie1.jpgPlac DominikańskiStare Miasto
Plac InwalidówKrowodrzaPlac św. Maksymiliana Marii KolbegoMistrzejowice
Krakow Shopping mall (view from S), Pawia street, Krakow, Poland.jpgPlac Jana Nowaka-JeziorańskiegoStare MiastoPlac KossakaStare Miasto
Plac ks. Mieczysława KuznowiczaStare MiastoPlac LasotyPodgórze
Plac ŁagiewnickiŁagiewnikiPlacMariacki-WidokNaWschód-POL, Kraków.jpgPlac MariackiStare Miasto
0364 20100523 Krakow Plac Jana Matejki.jpgPlac Jana MatejkiStare MiastoNa Groblach square,Krakow,Poland.jpgPlac na GroblachStare Miasto
Na Stawach square,Krakow,Poland.jpgPlac Na Stawach w KrakowieZwierzyniecNiepodleglosci (Independent) Square, Podgorze,Krakow,Poland.jpgPlac NiepodległościPodgórze
Plac NowowiejskiKrowodrzaNowy (New) square, Kazimierz, Krakow, Poland.jpgPlac NowyStare Miasto
Nowy KleparzStare MiastoPlac PrzystanekPodgórze
Plac Edwarda RaczyńskiegoGrzegórzkiPlac Emila SerkowskiegoPodgórze
Plac Władysława SikorskiegoStare MiastoPlac SzczepańskiStare Miasto
Kraków, Teatr Miejski im. Słowackiego; fot. 02.jpgPlac św. DuchaStare MiastoKrakow MariaMagdalena Square D15.jpgPlac św. Marii MagdalenyStare Miasto
Plac Marii TurzymyNowa HutaPlac Bogdana WłosikaBieńczyce
Krakow - Plac Wolnica.jpgPlac WolnicaStare MiastoKraków - installation in front of Wielopolski Palace.jpgPlac Wszystkich ŚwiętychStare Miasto

Uwagi

  1. Poniższa tabela obrazuje przyrost liczby ulic Krakowa na przestrzeni wieków[2]

Przypisy

  1. Kraków w liczbach 2013 (pol.). Kraków, 2014-08-05 (akt.). s. 12. [dostęp 2014-08-13].
  2. a b Supranowicz ↓, s. 8.
  3. a b c d Adamczewski ↓, s. 467.
  4. a b Supranowicz ↓, s. 5.
  5. Supranowicz ↓, s. 6.
  6. Supranowicz ↓, s. 7.
  7. Supranowicz ↓, s. 9.
  8. Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju (pol.). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2014-08-15].
  9. Dekomunizacja nazw ulic w Krakowie. krakow.pl. [dostęp 2017-10-19].
  10. a b wykaz ↓.


Bibliografia

  • Alfabetyczny wykaz ulic Miasta Krakowa (pol.). 26-01-2005 (akt.). [dostęp 2014-08-13].
  • Łukasz Ziółkowski: Kraków. ExpressMap, 2011. ISBN 978-83-7546-309-5. (pol.)
  • Elżbieta Supranowicz: Nazwy ulic Krakowa. Kraków: Instytut Języka Polskiego Polska Akademia Nauk, 1995. ISBN 83-85579-49-6.
  • Jan Adamczewski: Mała encyklopedia Krakowa. Kraków: wanda, 1996. ISBN 83-87023-01-9.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kraków Ghetto and Jewish Deportation Holocaust Memorial, May 2012.jpg
Autor: Zaldax, Licencja: CC BY 3.0
Pomnik pamięci pomordowanych Żydów w Krakowie w latach Holocaustu. Każde stalowe krzesło reprezentuje 1000 ofiar.
Kraków, Teatr Miejski im. Słowackiego; fot. 02.jpg
Autor: Luxetowiec, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kraków, Teatr Miejski im. Słowackiego, 1891-1893
Niepodleglosci (Independent) Square, Podgorze,Krakow,Poland.jpg
Autor: Zygmunt Put Zetpe0202, Licencja: CC BY-SA 4.0
Plac Niepodległości,Podgórze,Kraków
Plac Dominikański w Krakowie1.jpg
Autor: ImreKiss, Licencja: CC BY 3.0
Plac Dominikański w Krakowie
Krakow - Plac Wolnica.jpg
Autor: RaNo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kraków - Plac Wolnica
Krakow Shopping mall (view from S), Pawia street, Krakow, Poland.jpg
Autor: Zygmunt Put Zetpe0202, Licencja: CC BY-SA 4.0
Galeria Krakowska (widok z płd), ul. Pawia, Kraków
PlacCentralny-WidokOgólny-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY-SA 3.0
Widok ogólny Placu Centralnego w Krakowie-Nowej Hucie.
Krakow MariaMagdalena Square D15.jpg
Autor: Ludvig14, Licencja: CC BY-SA 3.0
Maria Magdalena Square, Kraków
Aleja Pokoju.jpg
Autor: Gambitek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Aleja Pokoju w kierunku Ronda Czyżyńskiego
Na Groblach square,Krakow,Poland.jpg
Autor: Zygmunt Put, Licencja: CC BY-SA 4.0
Plac Na Groblach, Kraków
Nowy (New) square, Kazimierz, Krakow, Poland.jpg
Autor: Zygmunt Put Zetpe0202, Licencja: CC BY-SA 4.0
Plac Nowy, Kazimierz, Kraków
0364 20100523 Krakow Plac Jana Matejki.jpg
Autor: Jakub Hałun, Licencja: CC BY-SA 4.0
Plac Jana Matejki w Krakowie
PlacMariacki-WidokNaWschód-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 3.0
Plac Mariacki w Krakowie, widok na wschód (w tle Kościół Św. Barbary [dawna kaplica cmentarna]).
Na Stawach square,Krakow,Poland.jpg
Autor: Zygmunt Put, Licencja: CC BY-SA 4.0
Plac Na Stawach,Kraków
Kraków - installation in front of Wielopolski Palace.jpg
Autor: Mateusz Giełczyński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kraków - installation in front of Wielopolski Palace
Kraków, Plac Szczepański 8 - fotopolska.eu (151686).jpg
(c) mamik / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Plac Szczepański pomiędzy ulicami św. Tomasza (po lewej) i Szczepańską. Po lewej kamienica nr 8, po prawej pod nr 9 kamienica Szołayskich, w której mieści się Muzeum Stanisława Wyspiańskiego.