Umowa pittsburska

Tablica upamiętniająca wydarzenie w Pittsburgu

Umowa pittsburska – porozumienie zawarte między emigracyjnymi działaczami czeskimi i słowackimi a Tomaszem Masarykiem w Pittsburghu 31 maja 1918[1]. Mówiła ona o utworzeniu państwa czecho-słowackiego z zastrzeżeniem słowackiej autonomii z własną administracją, parlamentem i sądami[2].

Oczekiwania Słowaków nie zostały jednak zrealizowane w pierwszej Republice Czechosłowackiej. Skutkiem czego na umowę pittsburską powoływali się słowaccy zwolennicy autonomii, m.in.: ks. Andrej Hlinka, przywódca Słowackiej Partii Ludowej.

Dopiero w obliczu kryzysu 1938 roku druga republika dokonała federalizacji państwa podpisując tzw. umowę żlińską 6 października[3] i przyznając autonomię Słowacji w nowej konstytucji z 23 listopada 1938 roku[4]. Stanowiła ona m.in. krajowy sejm słowacki, Slovenský Snem. Ostatecznie pod presją Hitlera 14 marca 1939 r. doszło do ogłoszenia słowackiej niepodległości przez rząd ks. Jozefa Tiso.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Martin Votruba: Pittsburgh Agreement. University of Pittsburgh: Slovak Studies Program. [dostęp 2010-06-20]. (ang.)
  2. ↑ Pittsburgh Agreement - 1918. [dostęp 2021-06-07]. Cytat: Slovensko bude mat svoju vlastnú administratívu, svoj snem a svoje súdy.
  3. ↑ Grzegorz Chmielewski, Geneza państwa i naczelnych instytucji państwowych Republiki Słowackiej, 6 lipca 2010 [dostęp 2022-01-23] (pol.).
  4. ↑ Petr Jokeš: Czesi. Przewodnik po historii narodu i państwa. Kraków: Avalon, 2020, s. 320. ISBN 978-83-7730-439-6. (pol.)

Media użyte na tej stronie

Pittsburgh Agreement Creates Czechoslovakia 1918 Plaque in 2004.jpg
Autor: Rehrenberg, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pittsburgh Agreement Creates Czechoslovakia 1918 Memorial Plaque in Pittsburgh, PA, USA 2004