Ustawa o gwarancjach wolności sumienia i wyznania

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania
Państwo

 PRL

Data wydania

17 maja 1989

Miejsce publikacji

Dz.U. z 1989 r. nr 29, poz. 155

Tekst jednolity

Dz.U. z 2022 r. poz. 1435

Data wejścia w życie

23 maja 1989

Rodzaj aktu

ustawa

Przedmiot regulacji

prawo wyznaniowe

Status

obowiązujący

Ostatnio zmieniony przez

Dz.U. z 2022 r. poz. 1700

Wejście w życie ostatniej zmiany

1 września 2022

Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania – obowiązująca w Rzeczypospolitej Polskiej ustawa zwykła stanowiąca podstawowy reżim prawny dla problematyki z zakresu swobód światopoglądowych, głównie religijnych. Choć została przyjęta przez Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, została utrzymana w mocy pod rządami Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. Już w momencie uchwalenia uznana została za jeden z najnowocześniejszych normatywów z zakresu wolności sumienia w Europie, uwzględniających międzynarodowe standardy ochrony praw człowieka. Ustawa ta stanowiła przełom w polityce wyznaniowej Polski Ludowej, proklamowała równouprawnienie obywateli religijnych i niereligijnych (art. 1 ust. 3), stwierdziła, iż państwo ma charakter świecki, neutralny w sprawach religii i przekonań (art. 10 ust. 1), zanegowała zasadę zwierzchnictwa państwa nad związkami wyznaniowymi (art. 11), otworzyła drogę do rejestracji związków wyznaniowych w oparciu o enumeratywnie określone kryteria (art. 30–38). Do czołowych twórców ustawy należeli prof. Michał Pietrzak, Grzegorz Rydlewski i Aleksander Merker. W 20. rocznicę jej uchwalenia ustawa stała się przedmiotem szerokiej dyskusji naukowej podczas VI Ogólnopolskiego Zjazdu Prawa Wyznaniowego w Kamieniu Śląskim zorganizowanego przez Polskie Towarzystwo Prawa Wyznaniowego.

Literatura

  • B. Górowska, G. Rydlewski, Regulacje prawne stosunków wyznaniowych w Polsce, Warszawa 1992
  • Z. Łyko, Ustawa z dnia 17 maja 1989 roku o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, „Rocznik Teologiczny ChAT” 2000 z. 1
  • M. Pietrzak, Przełom w polskim ustawodawstwie wyznaniowym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1990 z. 2
  • T.J. Zieliński, Ustawa o gwarancjach wolności sumienia i wyznania z 1989 r. jako „magna carta” swobód światopoglądowych w Polsce, [w:] Prawo wyznaniowe w Polsce (1989–2009). Analizy – dyskusje – postulaty, red. D. Walencik, Katowice – Bielsko-Biała 2009

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).