Wężymord czarny korzeń
| ||
 Scorzonera hispanica w ogrodzie botanicznym | ||
| Systematyka[1][2] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Podkrólestwo | rośliny zielone | |
| Nadgromada | rośliny telomowe | |
| Gromada | rośliny naczyniowe | |
| Podgromada | rośliny nasienne | |
| Nadklasa | okrytonasienne | |
| Klasa | Magnoliopsida | |
| Nadrząd | astropodobne | |
| Rząd | astrowce | |
| Rodzina | astrowate | |
| Podrodzina | Cichorioideae | |
| Rodzaj | wężymord | |
| Gatunek | wężymord czarny korzeń | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Scorzonera hispanica L. Sp. pl. 2:791. 1753 | ||
Wężymord czarny korzeń, czarne korzonki, skorzonera[3] (wym. /skor-zonera/, nie: /skożonera/) (Scorzonera hispanica L.) – gatunek rośliny warzywnej z rodziny astrowatych. Pochodzi z południowej i środkowej Europy oraz części Azji (Syberia Zachodnia, Kaukaz, Zakaukazie, Dagestan)[4]. Jest uprawiany w niektórych krajach świata.
Morfologia
- Pokrój
- Roślina dwuletnia.
- Liście
- Długie, wąskie.
- Kwiat
- Pęd kwiatowy osiąga wysokość 60–130 cm. Kwiatostan przybiera formę koszyczka o języczkowatych, żółtych kwiatach.
- Korzeń
- Korzeń spichrzowy dorasta do 30 cm długości, ma ciemnobrunatną lub czarną skórkę, miąższ biały[3].
Zastosowanie
Korzeń spichrzowy wydzielający sok mleczny jest jadalny, w smaku przypomina szparagi, jednak smak jest mniej delikatny. Jest bardzo sycący i nie posiada włókien. Zawiera sód, potas, magnez, wapń, żelazo, fosfor, chlor, karoten, witaminy: E, B1, B2, C oraz kwas nikotynowy. Rośnie w klimacie umiarkowanym, sadzony wiosną dojrzewa w listopadzie.
Nazwa
Nazwa wężymord pochodzi z czasów, gdy w medycynie ludowej używano tego warzywa jako antidotum na jad żmij[5]. Polska nazwa skorzonera (wym. /r-z/) oraz łacińska nazwa rodzajowa Scorzonera pochodzi z włoskiego scorzone (wąż, żmija), hiszpańskiego escorzonera, katalońskiego escurçonera (żmija)[6].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ a b Encyklopedia Powszechna PWN. T. 4. R-Z. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976, s. 198.
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-27].
- ↑ Eliza Mianowska, Jan Wiśniewski, Sprzedawca owoców i warzyw doradza klientom, Zakład Wydawnictw CRS, Warszawa, 1975, s.69
- ↑ Umberto Quattrocchi: CRC World Dictionary of Plant Names. CRC Press, 1999, s. 2439. ISBN 0-8493-2678-8.
- African Plant Database: 104810
- BioLib: 41630
- EoL: 485033
- Flora of North America: 250067468
- FloraWeb: 5389
- GBIF: 3110905
- INaturalist: 55363
- IPNI: 243208-1
- ITIS: 505091
- NCPI: 114289
- The Plant List: gcc-80660
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:243208-1
- Tela Botanica: 61905
- Tropicos: 2703085
- USDA PLANTS: SCHI2
Media użyte na tej stronie
Autor: H. Zell, Licencja: CC BY-SA 3.0
Scorzonera hispanica, Asteraceae, Black Salsify, Spanish Salsify, Black Oyster Plant, Serpent Root, Viper's Herb, Viper's Grass, habitus. Botanical Garden KIT, Karlsruhe, Germany.