Władcy Austrii

Austria Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Austrii Ustrój polityczny Ustrój polityczny Austrii Konstytucja Konstytucja Austrii Władza ustawodawcza Parlament Rada Narodowa Rada Federalna Władza wykonawcza Prezydent Kanclerz Rząd Władza sądownicza Wymiar sprawiedliwości Trybunał Konstytucyjny Sąd Najwyższy Sąd Administracyjny Sąd ds. Azylu Prokurator Generalny Kontrola państwowa Federalny Trybunał Obrachunkowy Finanse Austriacki Bank Narodowy Samorząd terytorialny Podział administracyjny Austrii Samorząd terytorialny Partie polityczne Partie i ugrupowania w Austrii Socjaldemokratyczna Partia Austrii Austriacka Partia Ludowa Wolnościowa Partia Austrii Zieloni NEOS Polityka zagraniczna Polityka zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych Austrii Wikiprojekt Polityka

Marchia Wschodnia (Austriacka) (976-1156)

Babenbergowie

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
1	Leopold I Dostojny Leopold I. der Erlauchte		ok. 940	10 lipca 994 Würzburg	21 lipca 976	10 lipca 994	Arnulf I Judyta
2	Henryk I Mocny Heinrich I. der Starke		ok. 980	23 czerwca 1018	10 lipca 994	23 czerwca 1018	Leopold I Babenberg Richwarda
3	Adalbert I Zwycięski Adalbert I. der Siegreiche		ok. 985	26 maja 1055 Melk	23 czerwca 1018	26 maja 1055	Leopold I Babenberg Richwarda
4	Ernest I Mężny Ernst I. der Strenge		ok. 1027	10 czerwca 1075	26 maja 1055	10 czerwca 1075	Adalbert I Babenberg Frozza Orseolo
5	Leopold II Piękny Leopold II. der Schöne		1050	12 października 1095 Gars am Kamp	10 czerwca 1075	12 października 1095	Ernest I Mężny Adelajda Miśnieńska
6	Leopold III Święty Leopold III. der Heilige		1073 Gars am Kamp	15 listopada 1136 Wiedeń	12 października 1095	15 listopada 1136	Leopold II Piękny Ida von Formbach-Ratelnberg
7	Leopold IV Szczodry Leopold IV. der Freigebige		ok. 1108	18 października 1141 Niederalteich	15 listopada 1136	18 października 1141	Leopold III Święty Agnieszka von Waiblingen
8	Henryk Jasomirgott Heinrich II. Jasomirgott		1107	13 stycznia 1177 Wiedeń	18 października 1141	17 września 1156	Leopold III Święty Agnieszka von Waiblingen

Księstwo Austriackie (1156-1457)

Tytuł księcia został nadany Babenbergom w 1156 (wydanie Privilegium Minus przez cesarza Fryderyka I Barbarossę).

Babenbergowie

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
1	Henryk Jasomirgott Heinrich II. Jasomirgott		1107	13 stycznia 1177 Wiedeń	17 września 1156	13 stycznia 1177	Leopold III Święty Agnieszka von Waiblingen
2	Leopold V Cnotliwy Leopold V. der Tugendreiche		1157	31 grudnia 1194 Graz	13 stycznia 1177	31 grudnia 1194	Henryk II Jasomirgott Teodora Komnena
3	Fryderyk I Chrześcijanin Friedrich I. der Christliche		ok. 1175	16 kwietnia 1198	31 grudnia 1194	16 kwietnia 1198	Leopold V Helena Węgierska
4	Leopold VI Sławny Leopold VI. der Glorreiche		15 października 1176	28 lipca 1230 San Germano	16 kwietnia 1198	28 lipca 1230	Leopold V Helena Węgierska
5	Fryderyk II Bitny Friedrich II. Streitbare		15 czerwca 1201 Wiener Neustadt	15 czerwca 1246 w bitwie nad Litawą	28 lipca 1230	15 czerwca 1246	Leopold VI Sławny Teodora Angelina

Interegnum po wygaśnięciu dynastii Babenbergów

Po wygaśnięciu dynastii Babenbergów w linii męskiej z chwilą śmierci Fryderyka II Bitnego, jedynymi spadkobierczyniami dynastii zostały jego kuzynka Gertruda Babenberg oraz siostra Małgorzata Babenberg. Margrabia morawski Władysław II został uznany za księcia Austrii i poślubił Gertrudę, lecz wkrótce zmarł. W ten sposób otwarła się droga do następstwa dla jego młodszego brata Przemysła Ottokara II. Natomiast w sierpniu 1248 margrabia badeński Herman VI ożenił się Gertrudą, a 14 września 1248 papież Innocenty IV przyznał Hermanowi prawa do spadku po Babenberach. Przemysł Ottokar II, aby umocnić swoje roszczenia 11 lutego 1252 poślubił Małgorzatę.

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
1	Władysław II Vladislav Pretendent		1227	3 stycznia 1247	15 czerwca 1246	3 stycznia 1247	Wacław I Czeski Kunegunda Hohenstauf
2	Herman VI Badeński Hermann VI. von Baden Pretendent		ok. 1225	4 października 1250	14 września 1248[1]	4 października 1250	Herman V Badeński Irmengarda Brunszwicka
3	Fryderyk I Badeński Friedrich von Baden Pretendent		1249 Alland	29 października 1268 Neapol	4 października 1250	29 października 1268	Herman VI Badeński Gertruda Babenberg
4	Przemysł Ottokar II Ottokar II. Přemysl Pretendent		ok. 1233	26 sierpnia 1278 Dürnkrut	1251	21 listopada 1276	Wacław I Czeski Kunegunda Hohenstauf

Habsburgowie

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
1	Rudolf I Rudolf I.		1 maja 1218 Limburg nad Lahn	15 lipca 1291 Spira	21 listopada 1276	27 grudnia 1282	Albrecht IV von Habsburg Jadwiga von Kyburg
2	Rudolf II Rudolf II.		1270 Rheinfelden	10 maja 1290 Praga	27 grudnia 1282	1 czerwca 1283 Abdykował	Rudolf I Habsburg Gertruda von Hohenberg
3	Albrecht I Albrecht I.		lipiec 1255 Rheinfelden	1 maja 1308 Brugg	27 grudnia 1282	1 maja 1308	Rudolf I Habsburg Gertruda von Hohenberg
4	Rudolf III Rudolf III.		ok. 1281	3/4 lipca 1307 Horažďovice	21 listopada 1298	3/4 lipca 1307	Albrecht I Habsburg Elżbieta Tyrolska
5	Leopold I Leopold I.		4 sierpnia 1290 Wiedeń	28 lutego 1326 Strasburg	1 maja 1308	28 lutego 1326	Albrecht I Habsburg Elżbieta Tyrolska
6	Fryderyk I Piękny Friedrich I. der Schöne		1289 Wiedeń	13 stycznia 1330 Gutenstein	1 maja 1308	13 stycznia 1330	Albrecht I Habsburg Elżbieta Tyrolska
7	Albrecht II Kulawy Albrecht II. der Lahme		12 grudnia 1298 Habsburg	16 sierpnia 1358 Wiedeń	13 stycznia 1330[2]	16 sierpnia 1358	Albrecht I Habsburg Elżbieta Tyrolska
8	Otto Wesoły Otto der Fröhliche		23 lipca 1301 Wiedeń	17 lutego 1339 Neuberg an der Mürz	13 stycznia 1330	17 lutego 1339	Albrecht I Habsburg Elżbieta Tyrolska
9	Fryderyk II Friedrich II.		10 lutego 1327	11 grudnia 1344	17 lutego 1339	11 grudnia 1344	Otto Wesoły Elżbieta, córka księcia Bawarii Stefana I
10	Leopold II Leopold II.		1328	10 sierpnia 1344	17 lutego 1339	10 sierpnia 1344	Otto Wesoły Elżbieta, córka księcia Bawarii Stefana I
11	Rudolf IV Założyciel Rudolf IV. der Stifter		1 listopada 1339 Wiedeń	27 lipca 1365 Mediolan	16 sierpnia 1358	27 lipca 1365	Albrecht II Kulawy Joanna von Pfirt
12	Albrecht III Albrecht III.		9 września 1349 Wiedeń	29 sierpnia 1395 Schloss Laxenburg	27 lipca 1365	9 września 1379	Albrecht II Kulawy Joanna von Pfirt
13	Leopold III Leopold III.		1 listopada 1351 Wiedeń	9 lipca 1386 Sempach	27 lipca 1365	9 września 1379	Albrecht II Kulawy Joanna von Pfirt

W 1365 po śmierci Rudolfa IV władzę nad dobrami Habsburgów przejęli wspólnie Albrecht III i Leopold III. 9 września 1379 roku na mocy traktatu z Neuberg bracia dokonali podziału dóbr:

• Albrecht III - Dolna i Górna Austria (Austria właściwa)
• Leopold III - księstwa: Styrii i Karyntii, Marchia Wendyjska, część hrabstwa Gorycji i hrabstwo Tyrolu (Austria wewnętrzna)

Austria Właściwa (linia albertyńska)

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
1	Albrecht III Albrecht III.		9 września 1349 Wiedeń	29 sierpnia 1395 Schloss Laxenburg	9 września 1379	29 sierpnia 1395	Albrecht II Kulawy Joanna von Pfirt
2	Albrecht IV Albrecht IV.		19 września 1377 Wiedeń	14 września 1404 Klosterneuburg	29 sierpnia 1395	14 września 1404	Albrecht III Habsburg Beatrycze Norymberska
3	Albrecht V Albrecht V.		10 sierpnia 1397 Wiedeń	27 października 1439 Neszmély	14 września 1404	27 października 1439	Albrecht IV Habsburg Joanna Zofia Bawarska
-	Leopold IV Garbaty Leopold IV. der Dicke (z linii leopoldyńskiej) regent		1371 Wiedeń	3 czerwca 1411 Wiedeń	1404	1411	Leopold III Habsburg Viridis Visconti
	Ernest Żelazny Ernst der Eiserne (z linii leopoldyńskiej) regent		1377 Bruck an der Mur	10 czerwca 1424 Bruck an der Mur			Leopold III Habsburg Viridis Visconti
4	Władysław Pogrobowiec Ladislaus Postumus		22 lutego 1440 Komárom	23 listopada 1457 Praga	22 lutego 1440[3]	23 listopada 1457	Albrecht V Habsburg Elżbieta Luksemburska
-	Fryderyk V Habsburg (z linii ernestyńskiej) regent		21 września 1415 Innsbruck	18 sierpnia 1493 Linz	1440	1452	Ernest Żelazny Cymbarka
1457 – po śmierci Władysława Pogrobowca – zjednoczenie ziem Habsburskich pod berłem Fryderyka V (patrz niżej).

Tyrol i Austria Wewnętrzna (Styria, Karyntia i Kraina) (linia leopoldyńska)

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
1	Leopold III Leopold III.		1 listopada 1351 Wiedeń	9 lipca 1386 Sempach	9 września 1379	9 lipca 1386	Albrecht II Kulawy Joanna von Pfirt
2	Wilhelm I Uprzejmy Wilhelm I. der Ehrgeizige		ok. 1370 Wiedeń	15 lipca 1406 Wiedeń	9 lipca 1386	15 lipca 1406	Leopold III Habsburg Viridis Visconti
3	Leopold IV Garbaty Leopold IV. der Dicke		1371 Wiedeń	3 czerwca 1411 Wiedeń	9 lipca 1386	1406	Leopold III Habsburg Viridis Visconti

W 1406 doszło do podziału ziem linii leopoldyńskiej.

Tyrol (młodsza linia tyrolska)

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
1	Fryderyk IV Puste Kieszenie Friedrich IV. mit der leeren Tasche		1382	24 czerwca 1439 Innsbruck	1406	24 czerwca 1439	Leopold III Habsburg Viridis Visconti
2	Zygmunt I Sigismund I.		26 października 1427 Innsbruck	4 marca 1496 Innsbruck	24 czerwca 1439	19 marca 1490 Abdykował	Fryderyk IV Puste Kieszenie Anna Brunszwicka
-	Fryderyk V Habsburg (z linii ernestyńskiej) regent		21 września 1415 Innsbruck	18 sierpnia 1493 Linz	1439	1446	Ernest Żelazny Cymbarka
3	Maksymilian I Maximilian I.		22 marca 1459 Wiener Neustadt	12 stycznia 1519 Wels	19 marca 1490	18 sierpnia 1493	Fryderyk V Habsburg Eleonora Aviz
1493 – zjednoczenie z Austrią Właściwą (Patrz niżej)

Styria, Karyntia, Kraina (starsza, linia ernestyńska)

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
1	Ernest Żelazny Ernst der Eiserne		1377 Bruck an der Mur	10 czerwca 1424 Bruck an der Mur	1406	10 czerwca 1424	Leopold III Habsburg Viridis Visconti
2	Albrecht VI Szczodry Albrecht VI. der Freigiebige		12 grudnia 1418 Wiedeń	2 grudnia 1463 Wiedeń	10 czerwca 1424	2 grudnia 1463	Ernest Żelazny Cymbarka
3	Fryderyk V Friedrich V.		21 września 1415 Innsbruck	18 sierpnia 1493 Linz	10 czerwca 1424	23 listopada 1457	Ernest Żelazny Cymbarka
1457 – zjednoczenie z Austrią Właściwą (Patrz niżej)

Arcyksięstwo Austriackie (1453-1804)

Tytuł arcyksięcia uzurpowany był od 1359 (wydanie Privilegium Maius), formalnie został potwierdzony w 1453 roku, gdy Fryderyk V został wybrany cesarzem.

Habsburgowie

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
1	Fryderyk V Friedrich V.		21 września 1415 Innsbruck	18 sierpnia 1493 Linz	23 listopada 1457	18 sierpnia 1493	Ernest Żelazny Cymbarka

Korwinowie

Maciej Korwin zajął i przyłączył do Węgier Dolną Austrię (1477–1490). Wiedeń zdobył w 1485 roku i przeniósł tam swoją siedzibę. Tytułował się Księciem Austrii. Po jego śmierci Fryderyk V odzyskał Wiedeń.

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
-	Maciej Korwin Hunyadi Mátyás Książę Austrii		23 lutego 1443 Koloszwar	26 kwietnia 1490 Wiedeń	1 czerwca 1485	26 kwietnia 1490	Jan Hunyady Elżbieta Szilágyi

Habsburgowie (właściwi)

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
2	Maksymilian I Maximilian I.		22 marca 1459 Wiener Neustadt	12 stycznia 1519 Wels	18 sierpnia 1493	12 stycznia 1519	Fryderyk V Habsburg Eleonora Aviz
3	Karol I Karl I.		24 lutego 1500 Gent	21 września 1558 Yuste	12 stycznia 1519	28 kwietnia 1521 Abdykował	Filip I Piękny Joanna Szalona
4	Ferdynand I Ferdinand I.		10 marca 1503 Madryt	25 lipca 1564 Wiedeń	28 kwietnia 1521	25 lipca 1564	Filip I Piękny Joanna Szalona

1564 – podział dóbr Habsburskich po śmierci Ferdynanda I.

Austria Wewnętrzna (Styria, Karyntia i Karniola)

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
1	Karol II Karl II.		3 czerwca 1540 Wiedeń	10 lipca 1590 Graz	25 lipca 1564	10 lipca 1590	Ferdynand I Habsburg Anna Jagiellonka
2	Ferdynand III Ferdinand III.		9 lipca 1578 Graz	15 lutego 1637 Wiedeń	10 lipca 1590	20 marca 1619	Karol II Habsburg Maria Anna Bawarska
1619 – zjednoczenie z Austrią Właściwą (Patrz niżej)

Tyrol i Austria Przednia

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
1	Ferdynand II Ferdinand II.		14 czerwca 1529 Linz	24 stycznia 1595	25 lipca 1564	24 stycznia 1595	Ferdynand I Habsburg Anna Jagiellonka
1595-1602 – zjednoczenie z Austrią Właściwą
2	Maksymilian III Maximilian III.		12 października 1558 Wiener Neustadt	2 listopada 1618 Wiedeń	1602	2 listopada 1618	Maksymilian II Habsburg Maria Hiszpańska
3	Leopold V Leopold V.		9 października 1586 Graz	13 września 1632 Schwaz	1619	13 września 1632	Karol II Habsburg Maria Anna Bawarska
4	Ferdynand Karol Ferdinand Karl		17 maja 1628	30 grudnia 1662 Kaltern	13 września 1632	30 grudnia 1662	Leopold V Habsburg Klaudia Medycejska
-	Klaudia Medycejska Klaudia de’ Medici Regentka		4 czerwca 1604 Florencja	25 grudnia 1648 Innsbruck	1632	1646	Ferdynand I Medyceusz Krystyna Lotaryńska
5	Zygmunt Franciszek Sigismund Franz		27 listopada 1630 Innsbruck	25 czerwca 1665 Innsbruck	30 grudnia 1662	25 czerwca 1665	Leopold V Habsburg Klaudia Medycejska
1665 – zjednoczenie z Austrią Właściwą

Austria Właściwa

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
5	Maksymilian II Maximilian II.		31 lipca 1527 Wiedeń	12 października 1576 Ratyzbona	25 lipca 1564	12 października 1576	Ferdynand I Habsburg Anna Jagiellonka
6	Rudolf V Rudolf V.		18 lipca 1552 Wiedeń	20 stycznia 1612 Praga	12 października 1576	25 czerwca 1608 Abdykował	Maksymilian II Habsburg Maria Hiszpańska
7	Maciej I Matthias I.		24 lutego 1557 Wiedeń	20 marca 1619 Wiedeń	25 czerwca 1608	20 marca 1619	Maksymilian II Habsburg Maria Hiszpańska
8	Ferdynand III Ferdinand III.		9 lipca 1578 Graz	15 lutego 1637 Wiedeń	20 marca 1619	15 lutego 1637	Karol Styryjski Maria Anna Bawarska
9	Ferdynand IV Ferdinand IV.		13 lipca 1608 Graz	2 kwietnia 1657 Wiedeń	15 lutego 1637	2 kwietnia 1657	Ferdynand III Habsburg Maria Anna Bawarska
10	Leopold VI Leopold VI.		9 czerwca 1640 Wiedeń	5 maja 1705 Wiedeń	2 kwietnia 1657	5 maja 1705	Ferdynand IV Habsburg Maria Anna Habsburg
11	Józef I Joseph I.		26 lipca 1678 Wiedeń	17 kwietnia 1711 Wiedeń	5 maja 1705	17 kwietnia 1711	Leopold VI Habsburg Eleonora Magdalena von Pfalz-Neuburg
12	Karol VI Karl VI.		1 października 1685 Wiedeń	20 października 1740 Wiedeń	17 kwietnia 1711	20 października 1740	Leopold VI Habsburg Eleonora Magdalena von Pfalz-Neuburg
13	Maria Teresa Maria Theresia		13 maja 1717 Wiedeń	29 listopada 1780 Wiedeń	20 października 1740	29 listopada 1780	Karol III Habsburg Elżbieta von Braunschweig-Wolfenbüttel

Dynastia habsbursko-lotaryńska

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
14	Franciszek I Lotaryński Franz I. Koregent		8 grudnia 1708 Nancy	18 sierpnia 1765 Innsbruck	21 października 1740	18 sierpnia 1765	Leopold Józef Lotaryński Elżbieta Charlotta Orleańska
15	Józef II Joseph II.		13 marca 1741 Wiedeń	20 lutego 1790 Wiedeń	29 listopada 1780 Koregent od 1765	20 lutego 1790	Franciszek I Lotaryński Maria Teresa Habsburg
16	Leopold VII Leopold VII.		5 maja 1747 Wiedeń	1 marca 1792 Wiedeń	20 lutego 1790	1 marca 1792	Franciszek I Lotaryński Maria Teresa Habsburg
17	Franciszek II Franz II.		12 lutego 1768 Florencja	2 marca 1835 Wiedeń	1 marca 1792	11 sierpnia 1804 Proklamowany cesarzem	Leopold VII Habsburg Maria Ludwika Hiszpańska

Cesarstwo Austrii (1804-1918)

11 sierpnia 1804 dotychczasowy arcyksiążę Franciszek II ogłosił się na mocy własnej decyzji Cesarzem Austrii

Dynastia habsbursko-lotaryńska

#	Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
1	Franciszek I Franz I.		12 lutego 1768 Florencja	2 marca 1835 Wiedeń	11 sierpnia 1804	2 marca 1835	Leopold VII Habsburg Maria Ludwika Burbon
2	Ferdynand I Dobrotliwy Ferdinand I. der Gütige		19 kwietnia 1793 Wiedeń	29 czerwca 1875 Praga	2 marca 1835	2 grudnia 1848 Abdykował	Franciszek I Habsburg Maria Teresa Burbon-Sycylijska
3	Franciszek Józef I Franz Joseph I.		18 sierpnia 1830 Schönbrunn	21 listopada 1916 Schönbrunn	2 grudnia 1848	21 listopada 1916	Franciszek Karol Habsburg Zofia Wittelsbach
4	Karol I Karl I.		17 sierpnia 1887 Persenbeug-Gottsdorf	1 kwietnia 1922 Funchal	21 listopada 1916	11 listopada 1918	Otto Franciszek Austriacki Maria Józefa Saska

Tytularni cesarze Austrii

#	Imię		Lata życia		Czas obowiązywania tytułu		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
1	Karol I		17 sierpnia 1887 Persenbeug-Gottsdorf	1 kwietnia 1922 Funchal	11 listopada 1918	1 kwietnia 1922	Otto Franciszek Austriacki Maria Józefa Saska
2	Otto von Habsburg	© Oliver Mark, CC BY-SA 4.0	20 listopada 1912 zamek Wartholz	4 lipca 2011 Pöcking	1 kwietnia 1922	1 stycznia 2007	Karol I Zyta Burbon-Parmeńska
3	Karl Habsburg-Lothringen	(c) Karl Gruber / Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0	11 stycznia 1961 Starnberg		1 stycznia 2007		Otto von Habsburg Regina Helena z Saksonii-Meiningen

Przypisy

Zobacz też

• Cesarzowe Austrii
• Prezydenci Austrii
• Kanclerze Austrii
• Władcy Styrii
• Władcy Karyntii
• Władcy Tyrolu

Linki zewnętrzne

• Genealogia Babenbergów M.Marek, Genealogy.Eu
• Genealogia Habsburgów M.Marek, Genealogy.Eu
• Genealogia dynastii habsbursko-lotaryńskiej M. Marek, Genealogy.Eu