Władysław Hasior

Władysław Hasior
	; Władysław Hasior
Data i miejsce urodzenia	14 maja 1928 ; Nowy Sącz
Data i miejsce śmierci	14 lipca 1999 ; Kraków
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	rzeźbiarz, malarz, scenograf
Epoka	współczesny
Muzeum artysty	Galeria Władysława Hasiora (filia Muzeum Tatrzańskiego)
	Odznaczenia

Czarownik, 1970/1971

Popiersie Władysława Hasiora w Alei Sław na Skwerze Harcerskim w Kielcach autorstwa Arkadiusza Latosa

Władysław Hasior (ur. 14 maja 1928 w Nowym Sączu, zm. 14 lipca 1999 w Krakowie) – polski artysta rzeźbiarz, malarz, scenograf, związany z Podhalem^[1].

Życiorys

W latach 1947–1952 uczył się w Państwowym Liceum Technik Plastycznych w Zakopanem pod kierunkiem profesora Antoniego Kenara, a następnie w latach 1952–1958 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, pod kierunkiem profesora Mariana Wnuka. W roku 1959 otrzymał stypendium francuskiego Ministra Kultury; studiował w pracowni rzeźbiarza Ossipa Zadkine’a w Paryżu. Od 1957 roku wystawiał indywidualnie oraz brał udział w wystawach zbiorowych w kraju i za granicą, m.in. w: Paryżu, Rzymie, Sztokholmie, Oslo, Montevideo, São Paulo, Helsinkach, Wiedniu, Wenecji, Kopenhadze, Brukseli, Moskwie. Uczestnik Sympozjum Plastycznego Wrocław ’70^[2]. Został pochowany na zakopiańskim Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku (kw. L-III-21a)^[3].

Twórczość

Jego twórczość nawiązuje do nowoczesnych prądów artystycznych (surrealizmu, rzeźby abstrakcyjnej, nowego realizmu), ale także do tradycyjnego rzemiosła i wytwórczości o charakterze ludowym. W pracach swych Hasior wykorzystywał przedmioty gotowe – „zużyte rekwizyty codzienności”, które kolekcjonował w swoim domu w Zakopanem. Uważany też za pioniera asamblażu w Polsce.

W 2014 MOCAK zorganizował wystawę Władysław Hasior. Europejski Rauschenberg? Na wystawie pokazano około 100 prac artysty z lat 1956–1986^[4].

Galeria autorska artysty

Galeria Władysława Hasiora znajduje się w budynku starej Leżakowni w Zakopanem i jest filią Muzeum Tatrzańskiego im. dr. Tytusa Chałubińskiego. Budynek ten w okresie międzywojennym był miejscem werandowania kuracjuszy sanatorium przeciwgruźliczego.

Hasior zaadaptował dwukondygnacyjny budynek na własne potrzeby umieszczając w nim swoją galerię, mieszkanie i pracownię. Znajdowała się tu również „świetlica powiatowa”, będąca miejscem aranżowanych przez artystę spotkań z publicznością, podczas których Hasior wygłaszał prelekcje ilustrowane własnymi przeźroczami. Otwarcie w lutym 1984 autorskiej galerii artysty zakończyło okres „egzystencji wędrownej” w jego życiu – zgromadzony w szopie przy willi „Borek” prawie dwudziestoletni dorobek artystyczny Hasiora wreszcie znalazł miejsce stałej ekspozycji. Tworzone sukcesywnie przez artystę wnętrze galerii jest według Teresy Jabłońskiej, dyrektorki Muzeum Tatrzańskiego: „... jedyną w swoim rodzaju instalacją z własnych eksponatów, kreującą przestrzeń magiczną przesyconą muzyką, światłami, odrealnioną w fantastycznych odbiciach ogromnych luster”.

W Miejskim Ośrodku Sztuki w Gorzowie Wielkopolskim znajduje się Galeria Władysława Hasiora^[5].

Niektóre prace

Niobe (1961)
Przesłuchiwanym (1964)
cykl Sztandary (1965–1975)
Golgota (1971)
Czarny krajobraz I – Dzieciom Zamojszczyzny (1974)
Wyszywanie charakteru (1974)
Przesłuchanie anioła (1962)

Pomniki i rzeźby plenerowe

Ratownikom górskim w Zakopanem (1959)
Rozstrzelanym partyzantom w Kuźnicach (1964)
Poległym o utrwalenie władzy ludowej na Podhalu (lub Organy) na przełęczy Snozka (Kluszkowce 1966)
Płonąca Pieta koło Kopenhagi (1972)
Słoneczny rydwan w Södertälje (Szwecja) (1972)
Ogniste ptaki w Szczecinie (1975)
Płomienne ptaki w Koszalinie (1977)

(c) I,, CC-BY-SA-3.0
Ogniste ptaki, 1975, Park Kasprowicza w Szczecinie
Płomienne ptaki, 1977, Koszalin (w tle Politechnika Koszalińska)
Słoneczny rydwan w Södertälje (Szwecja), 1972.
(c) Augiasz, CC-BY-SA-3.0
Poległym o utrwalenie władzy ludowej na Podhalu (lub Organy), przełęcz Snozka, Kluszkowce, 1966.
Pomnik Rozstrzelanych Zakładników z Nowego Sącza, 1966-1968, Wrocław
Pomnik zwycięstwa żołnierza polskiego (projekt), 1970, Sympozjum Plastyczne Wrocław '70, kolekcja MWW

Grób Władysława Hasiora na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku

Nagrody i odznaczenia

1971: Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia.
1974: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[6].
1975: Nagroda Polskiego Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA dla najwybitniejszego twórcę powojennego 30-lecia.
1976: Powołany przez Ministerstwo Kultury i Sztuki do Rady Programowej Plastyki.
1976: Dyplom Ministra Spraw Zagranicznych za osiągnięcia w propagowaniu sztuki polskiej za granicą.
1989: Medal Kalos Kagathos^[7].
1998: Nagroda Fundacji Kultury Polskiej.
1999: Tytuł doktora honoris causa przyznany przez Akademię Sztuk Pięknych w Gdańsku (pośmiertnie)^[8].

Z okazji 10 rocznicy śmierci Poczta Polska wydała serię czterech okolicznościowych znaczków pocztowych z fotografiami prac artysty^[9].