Wacław Zbrowski

Wacław Zbrowski

„Braciszek”

podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	15 listopada 1889 Radom
Data i miejsce śmierci	1956 Varel
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	1 Pułk Piechoty 81 Pułk Strzelców Grodzieńskich 31 Pułk Strzelców Kaniowskich PKU Warszawa Miasto I KRU Warszawa Miasto I
Stanowiska	dowódca batalionu piechoty komendant PKU komendant RU
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka walki o Lidę
Odznaczenia

Wacław Zbrowski, ps. „Braciszek” (ur. 15 listopada 1889 w Radomiu, zm. 1956 w Varel) – podpułkownik administracji (piechoty) Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się 15 listopada 1889^[1]. Syn Piotra. Brat Stanisława (1887–1905), który popełnił samobójstwo po nieudanym zamachu na carskiego oficera^[2].

Działał w Organizacji Bojowej PPS pod pseudonimem „Braciszek” – był szefem „uczniowskiej piątki bojowej” (wraz z nim Jan Gruszczyński, Jerzy Pieczynis, Roman Machnicki, Stefan Rodkiewicz, Stanisław Werner i Teodor Latomski)^[3]. Brał udział w 17 zamachach i akcjach bojowych. 14 grudnia 1906 został aresztowany, zaś w marcu 1907 zwolniony z braku dowodów. Dokonał egzekucji na osobie kpt. Samsonowa, którego oddział zabił wcześniej S. Wernera. Aresztowany ponownie, był więziony przez wiele miesięcy w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Po złożeniu przyrzeczenia, że opuści granice rosyjskie, został zwolniony z aresztu. Mimo tego przebywał nadal w kraju, zaś wyjechał na obszar Galicji dopiero w czasie bezpośredniego zagrożenia aresztowaniem.

Absolwent I Wyższej Szkoły Realnej w Krakowie z 1911. Podjął studia na Politechnice Lwowskiej. Działał nadal w PPS, należał do Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckim. Po wybuchu I wojny światowej w sierpniu 1915 wstąpił do Legionów Polskich. Został przydzielony do 1 pułku piechoty w składzie I Brygady. 12 listopada 1914 awansowany do stopnia podporucznika. Od marca w Oddziale Karabinów Maszynowych I Brygady, od maja 1915 w II batalionie w 4 pułku piechoty. 1 lipca 1916 został awansowany do stopnia porucznika.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego. W dniu 24 listopada 1918 roku oddział pod jego dowództwem opanował Włodzimierz Wołyński^[4]. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Podczas walk o Lidę stopniu kapitana był dowódcą I batalionu 3 pułku piechoty Legionów. Za swoje czyny otrzymał Order Virtuti Militari. 15 lipca 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu majora, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich. Był wówczas odkomenderowany z 28 pułku piechoty do Dowództwa miasta Radom^[5]. Do 16 sierpnia 1920 roku był dowódcą Baonu Wartowniczego Nr 2/III w Dąbrowie Górniczej^[6].

Następnie został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów piechoty^[7]. 30 września 1922 roku został „powołany do służby czynnej w Baonach Celnych z równoczesnym oddaniem do dyspozycji Głównej Komendy Baonów Celnych”^[8].

Następnie służył w 31 pułku Strzelców Kaniowskich, przeniesionym z Kalisza do garnizonu Łódź. Jego adiutantem był ppor. Kazimierz Czyhiryn^[9]. Służył w 81 pułku Strzelców Grodzieńskich (1923)^[10][11], a następnie dowódcą I batalionu w 39 pułku piechoty Strzelców Lwowskich^[12][13].

W październiku 1926 został przeniesiony z 15 Pułku Piechoty „Wilków” w Dęblinie do 18 pułku piechoty w Skierniewicach na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[14]. 12 kwietnia 1927 został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1927 i 8. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[15]. W listopadzie tego roku został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z równoczesnym przeniesieniem służbowym do Gabinetu Ministra Spraw Wojskowych w charakterze oficera łącznikowego Ministerstwa Spraw Wojskowych przy Ministerstwie Rolnictwa i Reform Rolnych, Ministerstwie Skarbu oraz Komitecie Likwidacyjnym w Poznaniu^[16][17]. 12 marca 1929 roku został przeniesiony służbowo do Oficerskiego Trybunału Orzekającego z zachowaniem dotychczasowego stanowiska^[18]. W marcu 1930 roku został przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto I na stanowisko komendanta^[19][20]. Następnie został przeniesiony z korpusu oficerów piechoty do korpusu oficerów administracji. 1 września 1938 roku dowodzona przez niego jednostka została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto I, a zajmowane przez niego stanowisko otrzymało nazwę „komendant rejonu uzupełnień”. W 1939 roku w dalszym ciągu pełnił służbę na tym stanowisku^[21].

Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej. Po zakończeniu wojny organizował PPS w Niemczech.

Zmarł w 1956 w Varel w Niemczech Zachodnich.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6039
• Krzyż Niepodległości z Mieczami (20 stycznia 1931)^[22]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)^[23][24]
• Krzyż Walecznych (trzykrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[25]

Przypisy

Bibliografia

• Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Wacław Zbrowski. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2019-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-07)].
• Rozkazy Dowództwa Okręgu Generalnego „Kielce”. [dostęp 2018-05-08].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Jan Boniecki: Wacław Zbrowski – ps. „Braciszek” (1889–1956). W: Znani i nieznani Ziemi Radomskiej. T. II. Radom: 1988, s. 324–326.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.