Waldemar Smaszcz

Ten artykuł od 2007-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Waldemar Smaszcz

Waldemar Smaszcz w trakcie prelekcji w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Zofii Nałkowskiej w Sierpcu – 7.11.2007
Data i miejsce urodzenia	20 grudnia 1951 Gdańsk
Zawód, zajęcie	historyk literatury, krytyk, eseista, tłumacz, poeta
Alma Mater	Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Odznaczenia

Waldemar Franciszek Smaszcz (ur. 20 grudnia 1951 w Gdańsku) – polski historyk literatury, krytyk^[1], eseista, tłumacz.

Życiorys

Studiował filologię polską na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu pod kierunkiem prof. Konrada Górskiego i prof. Artura Hutnikiewicza (1969–1974). Debiutował w 1975 w piśmie „Kontrasty”. Współpracował m.in. z „Inspiracjami”, „Ładem”, „Poezją”, „Literaturą”, „Tygodnikiem Kulturalnym”, „Kulturą”, „Kierunkami”, „Więzią”, "Znad Wilii".

Autor kilkunastu książek autorskich oraz kilkudziesięciu wyborów wierszy poetów polskich we własnym wyborze i z autorskimi esejami. Zajmuje się poezją polską od Bogurodzicy po współczesność, publikuje też szkice poświęcone prozie polskiej, m.in. o ks. Jakubie Wujku, Henryku Sienkiewiczu, Bolesławie Prusie, Władysławie Stanisławie Reymoncie, Piotrze Choynowskim, Kazimierzu Wierzyńskim, Zofii Kossak, Romanie Brandstaetterze.

Tłumaczył poezję Siergieja Jesienina, Walerego Briusowa, Josifa Brodskiego, Stanisława Szewczenki i innych współczesnych poetów ukraińskich. Opublikował (wraz ze Stanisławem Szewczenką) w lwowskim wydawnictwie „Kamieniar” cztery zbiory poetów polskich w wersji polsko-ukraińskiej, zaopatrując je w krytycznoliterackie słowo wstępne i komentarze: Dlatego, że są. Antologia współczesnej poezji polskiej, Wisława Szymborska, Pod jedną gwiazdką, Czesław Miłosz, Poezje wybrane, Karol Wojtyła, Człowiek, duszpasterz, poeta.

W 2021 obchodził jubileusz siedemdziesięciolecia i 45-lecia pracy.^[2]

Spośród opracowanych przez niego wyborów poezji Wiersze ks. Jana Twardowskiego uhonorowano nagrodą Warszawskiej Premiery Literackiej (styczeń 1993), Poezje zebrane Kazimierza Wierzyńskiego otrzymały Nagrodę Złotej Sowy na Targach Dobrej Książki w Warszawie (1994), antologia poezji eucharystycznej Światło pszennego chleba została wyróżniona na Targach Wydawców Katolickich w Warszawie (1997), a seria poetycka „Z listkiem” otrzymała w 1998 r. główną nagrodę; ukazało się w niej dwadzieścia przygotowanych przez Smaszcza tomów: Karol Wojtyła, Poezje wybrane (pięć wydań), Jan Twardowski, Blisko Jezusa (pięć wydań), Kazimierz Wierzyński, Biblia polska, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Świat na słomce Bożej, Jerzy Liebert, Poezje wybrane, Ernest Bryll, Kto chce znać wiatr, Jan Lechoń, Anioł polskiej doli, Krzysztof Kamil Baczyński, Noc wiary, Jerzy Braun, Tancerz otchłani i inne wiersze, Stanisław Baliński, Krajobrazy polskie, Zbigniew Jankowski, Morze przybywa z daleka, Kazimiera Iłłakowiczówna, Okruszynki nieba, Tadeusz Gajcy, Ojczyzna z drżącego płomienia, Jerzy Pietrkiewicz, Słowa są bez poręczy, Adam Mickiewicz, Rozum i wiara, Juliusz Słowacki, Przed Pańską błyskawicą, Franciszek Karpiński, Pieśni nabożne i inne wiersze, ks. Karol Antoniewicz, Drogą krzyża, Maciej Kazimierz Sarbiewski, Nad skarby wielkie, Julian Tuwim, Słowa modlitwą zrodzone.

Odznaczenia i wyróżenienia

Otrzymał dwukrotnie nagrodę rektora Uniwersytetu Warszawskiego za badania naukowe (1981 i 1991). Wielokrotny laureat Warszawskiej Jesieni Poezji w konkursie na esej. Dwukrotny laureat Nagrody im. Włodzimierza Pietrzaka (1984 – Nagroda Młodych, 1997 – Nagroda Literacka). W 1989 otrzymał Nagrodę Twórczą Wojewody Białostockiego, w 1999 – Nagrodę Literacką Prezydenta Miasta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego, w 2000 – Nagrodę Twórczą Wojewody Podlaskiego oraz Ogólnopolską Nagrodę Literacką im. Franciszka Karpińskiego, w 2005 – Nagrodę im. Witolda Hulewicza. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (2000)^[3]. W 2000 papież Jan Paweł II przyznał mu odznaczenie Najczcigodniejszego Krzyża Pro Ecclesia et Pontifice. W 2021 nagrodzony Nagrodą Marszałka Województwa Podlaskiego za całokształt „wybitnych osiągnięć literackich o istotnym znaczeniu dla kultury kraju i województwa podlaskiego”.^[4]

Twórczość

• O poezji Karola Wojtyły (1991, współautor)
• Jan Twardowski. Kapłan-poeta (1991)
• Miłość bez jutra (1994)
• Tarnów – domowa ojczyzna Romana Brandstaettera (1997) (ISBN 83-904551-0-2)
• Adam i Ewa. Rzymska miłość Mickiewicza (1998) (ISBN 83-904551-2-9)
• Słowo poetyckie Karola Wojtyły (1998),
• „Obsypany twymi dary”. Rzecz o Franciszku Karpińskim (2000)
• Ludzie, których spotkałem. Rozmowy z ks. Janem Twardowskim (2001, wyd. II poszerzone 2002)
• Ks. Jan Twardowski. Poeta nadziei (2003) (ISBN 83-8923100-X)
• „Fotografie prawdziwe, bo już niepodobne.” Ksiądz Jan Twardowski w dziewięćdziesiąte urodziny (2005) (ISBN 83-700949-2-9)

Opracowania edytorskie

• Cyprian Norwid, Wiersze wybrane
• Jan Lechoń, Poezje
• Władysław Broniewski, Wiersze
• Władysław Broniewski, Kochałbym cię...
• Wiesław Kazanecki, Wiersze ostatnie
• Wiesław Kazanecki, Wiersze
• Jan Twardowski, Na osiołku
• Jan Twardowski, Wiersze o nadziei, miłości i wierze
• Jan Twardowski, Dom pod Dobrą Nowiną
• Jan Twardowski, Rozmowa z Matką Bożą
• Jan Twardowski, Wiersze największej nadziei
• Kasper Miaskowski, Na Kalwaryją Mikołaja Zebrzydowskiego

Tłumaczenia

• Sergiusz Jesienin, Anna Sniegina, Czarnobylski autograf. Antologia współczesnej poezji ukraińskiej (współautor: Stanisław Srokowski)
• Stanisław Szewczenko, Letni deszcz

Przypisy