Walery Jastrzębiec-Rudnicki

Walery Jastrzębiec-Rudnicki

Data i miejsce urodzenia	27 września 1888 Kijów
Data i miejsce śmierci	3 czerwca 1962 Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	kabaret

Walery Jastrzębiec-Rudnicki (ur. 27 września 1888 w Kijowie, zm. 3 czerwca 1962 w Warszawie) – polski autor, konferansjer, dyrektor kabaretów, działacz kulturalny i związkowy. Z wykształcenia prawnik.

Biogram

Był synem Leopolda Rudnickiego i Barbary z Dębczyńskich. Ukończył gimnazjum w Kamieńcu Podolskim, następnie studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Kijowie. W latach 1911–1919 pracował jako adwokat. W latach 1918–1919 był wiceministrem ds. polskich w Centralnej Radzie Ukraińskiej. W latach 1920–1923 sprawował funkcję głównego radcy prawnego Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej. Był współorganizatorem (1918), sekretarzem i wiceprezesem Związku Artystów Scen Polskich (ZASP) oraz działaczem i dyrektorem generalnym (w drugiej połowie lat 30) ZAIKS-u.

Działalność artystyczną rozpoczął w 1922 jako autor i konferansjer w warszawskim teatrzyku satyrycznym „Stańczyk”, gdzie recytował także własne satyry a po jego zamknięciu, od 1924, w kabarecie „Qui Pro Quo”. W 1925 założył i kierował kabaretem „Eldorado”, a rok później kabaretem „Olimpia”. W 1927 założył i prowadził teatrzyki „Wodewil” i „Bagatela”. Od ok. 1928 przebywał w Krakowie i Łodzi, gdzie założył Teatr Literacko-Artystyczny „Gong” (przy ob. ul. S. Więckowskiego 17)^[1]. Po powrocie do Warszawy stworzył kabaret „Ananas”, później „Nowy Ananas”, który prowadził do końca 1932. Od połowy lat 30. zajął się głównie działalnością społeczną, którą kontynuował po II wojnie światowej. W latach 1947–1949 pełnił ponownie funkcję dyrektora generalnego ZAIKS-u. Był członkiem władz ZAKR-u oraz ZASP-u (do jego rozwiązania w 1950). Był twórcą wielu programów kabaretowych, skeczy, satyr i licznych piosenek. Napisał swoje wspomnienia w tomie Dymek z papierosa (1959)^[2].

Był mężem Hanny Runowieckiej (1906–1982), tancerki, aktorki i śpiewaczki^[3].

Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 65-2-13)^[4].

Piosenki

• Gwiazdy to czy oczy twe (muz. Kazimiera Wirska) – 1930
• Moja żonka i ja (Zygmunt Wiehler) – 1930
• Szczęście trzeba rwać jak świeże wiśnie (Zygmunt Białostocki) – 1931
• Skrwawione serce (Fanny Gordon) – 1931
• Ja przedwojenny wolę styl (Zygmunt Białostocki) – 1931
• Całuj (A.T. Adam) – 1932
• Wiosna nas pogodzi (Artur Gold) – 1932
• Najpiękniejsze tango (Jan Englard) – 1934
• Cóż jest wart cały świat (Jan Ernst (Erjan)) – 1935
• Grzech (Dawid Bajgelman) – 1934
• Hanko (Zygmunt Białostocki)
• Irena (Zygmunt Białostocki)
• Zosiu (Zygmunt Białostocki)
• Czy mu dać (Zygmunt Białostocki)
• I tak mi ciebie żal (Fanny Gordon)
• Jesienne marzenia (Zygmunt Białostocki)
• Już dziś nie płaczę (Z. Wiehler)
• To grzech (Jakub Kagan)
• Za jedną noc (muzyka Zygmunt Karasiński)
• Przestań płakać, kochanie (Jerzy Wasiak) – 1946
• Gdybyś chciał (Leszek Chwaściński) – 1949

Bibliografia

• Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 263. [dostęp 2021-09-22].
• Ludwik Sempoliński: Wielcy artyści małych scen, Czytelnik, Warszawa 1977, wyd. II.
• Andrzej Kazimierz Wysiński: Związek Artystów Scen Polskich, 1918–1950, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, wyd. PAN, Wrocław 1979

Linki zewnętrzne

• Walery Jastrzębiec-Rudnicki w bazie KBN

Przypisy