Walter Mondale
 Wiceprezydent Walter Mondale (ok. 1977) | |
| Pełne imię i nazwisko | Walter Frederick Mondale |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 5 stycznia 1928 |
| Data i miejsce śmierci | 19 kwietnia 2021 |
| 42. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych | |
| Okres | od 20 stycznia 1977 |
| Przynależność polityczna | |
| Druga dama | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Ambasador Stanów Zjednoczonych w Japonii | |
| Okres | od 21 września 1993 |
| Poprzednik | Michael Armacost |
| Następca | |
| Senator Minnesoty | |
| Okres | od 30 grudnia 1966 |
 | |
| Odznaczenia | |
 | |
Walter Frederick Mondale, Fritz Mondale (ur. 5 stycznia 1928 w Ceylon, zm. 19 kwietnia 2021 w Minneapolis[1]) – amerykański polityk, działacz Partii Demokratycznej, senator, 42. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych (1977–1981) i kandydat tej partii w wyborach prezydenckich w 1984 r.
Życiorys
Młodość i wykształcenie
Urodził się 5 stycznia 1928 w Ceylon w stanie Minnesota, jako syn duchownego kościoła metodystów. Ukończył Mancester College w stolicy stanu St. Paul. W czasie wojny koreańskiej służył w stopniu kaprala w Fort Knox. Następnie zdobył wykształcenie prawnicze i rozpoczął praktykę w Minneapolis.
Senator
Zanim został senatorem, zdobył pewną pozycję dzięki aktywnemu zaangażowaniu w kampanię wyborczą gubernatora Orville Freemana.
Kiedy urzędujący senator z Minnesoty – Hubert Humphrey – został wybrany na wiceprezydenta, Mondale został mianowany na jego miejsce. W roku 1966 został wybrany na własną, pełną kadencję i odnowił mandat w wyborach w 1972 r.[2]
Wiceprezydent
Zwycięzca prawyborów i nominat Partii Demokratycznej jako kandydat na prezydenta – były gubernator Georgii Jimmy Carter – wybrał senatora Mondale’a jako swego kandydata na wiceprezydenta. Tandem Carter-Mondale pokonał w listopadowych wyborach urzędującego republikańskiego prezydenta Geralda Forda i kandydującego u jego boku senatora Roberta Dole’a – późniejszego kandydata na urząd prezydenta w roku 1996.
Mondale był pierwszym wiceprezydentem, który zamieszkał w oficjalnej rezydencji zastępcy głowy państwa.
Carter i Mondale zostali ponownie nominowani w wyborczym roku w 1980, ale zostali pokonani przez republikański tandem Ronald Reagan-George H.W. Bush senior.
Kandydat na prezydenta
Po odejściu z urzędu wiceprezydenta powrócił na krótko po praktyki prawnej, ale niebawem ponownie zagościł na scenie politycznej. W roku 1984 odbywały się w wybory prezydenckie.
Po serii zwycięstw w prawyborach – został mianowany kandydatem na prezydenta Partii Demokratycznej. Startował przeciwko urzędującemu prezydentowi Reaganowi. Jako pierwszy kandydat jednej z dwóch głównych partii w amerykańskiej historii wybrał, jako kandydata na wiceprezydenta, kobietę – kongresmenkę z Nowego Jorku Geraldine Ferraro. Oparł swoją kampanię na liberalnej platformie, co miało być alternatywą dla konserwatywnego programu Reagana.
Reagan cieszył się wówczas dużą popularnością, więc demokraci – mimo posiadania pewnych mocnych kart, między innymi istnienia dużego deficytu budżetowego – przegrali wybory. Reagan uzyskał 54 455 472 głosy (co stanowiło 58,77%), natomiast Mondale 37 577 352 (40,56%). Zwycięstwo Reagana wyglądało jeszcze bardziej przytłaczająco w kolegium elektorskim. Urzędujący prezydent wygrał wybory w 49 stanach (na 50) uzyskując 525 głosów, natomiast Mondale uzyskał większość tylko w swojej rodzinnej Minnesocie oraz Dystrykcie Kolumbii, co dało mu zaledwie 13 głosów. Reagan uzyskał zatem największą przewagę w głosowaniu elektorskim w historii USA. (rekord pod względem przewagi w głosowaniu powszechnym należał do Lyndona Johnsona w 1964).
Mimo druzgoczącej przegranej w Kolegium, Mondale uzyskał większy odsetek głosów powszechnych, niż prezydent Bush, kiedy ten starał się w wyborach roku 1992 o reelekcję, chociaż Bush miał znacznie więcej miejsc w kolegium. Stało się tak z uwagi na specyfikę amerykańskiej ordynacji wyborczej.
Dalsza kariera
Po porażce w wyborach prezydenckich powrócił do praktyki adwokackiej. Natomiast w latach 1986–1993 był przewodniczącym Demokratycznego Instytutu ds. Spraw Zagranicznych.
W 1993 roku nowy, demokratyczny, prezydent Bill Clinton mianował byłego wiceprezydenta ambasadorem w Japonii. Funkcję tę Mondale pełnił do roku 1996. W 1998 roku był też wysłannikiem Clintona w Indonezji.
W 2007 roku został konsulem honorowym Norwegii w Minneapolis[3].
Nieudany come back
Tuż przed wyborami parlamentarnymi w roku 2002, ubiegający się o ponowny wybór senator z Minnesoty Paul Wellstone zginął w wypadku lotniczym. W tej sytuacji demokraci w stanie swym kandydatem mianowali 74-letniego byłego wiceprezydenta. Mondale przegrał jednak wybory ze swym republikańskim oponentem Normem Colemanem niewielką różnicą głosów.
Po przegranych wyborach oświadczył, że to jego ostatnia kampania wyborcza w życiu.
Życie osobiste
Był żonaty od 27 grudnia 1955 z Joan Adams (ur. 8 sierpnia 1930, zm. 2014). Mają trójkę dzieci: synów Theodore’a Mondale’a (ur. 12 października 1957), Williama Halla Mondale’a (ur. 7 lutego 1962). Ich jedyna córka Eleanor Jane Mondale (ur. 19 stycznia 1960), jest znaną osobistością telewizyjną.
Odznaczenia
- Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Zasługi – 1995, Norwegia
- Order Kwiatów Paulowni – 2008, Japonia[4]
Przypisy
- ↑ Nie żyje były wiceprezydent USA Walter Mondale. Miał 93 lata (pol.). wiadomosci.onet.pl. [dostęp 2021-04-20].
- ↑ Nie żyje były wiceprezydent USA Walter Mondale. Miał 93 lata, Onet Wiadomości, 20 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-20] (pol.).
- ↑ Utenriksdepartementet, Walter Mondale norsk generalkonsul i Minneapolis, Regjeringen.no, 5 grudnia 2007 [dostęp 2021-04-20] (norw.).
- ↑ 2008 Autumn Conferment of Decorations on Foreign Nationals – s. 1. (ang.). mofa.go.jp, 3 listopada 2008. [dostęp 2011-03-26].
Bibliografia
- Biografia w Biographical Directory of the United States Congress (ang.)
Linki zewnętrzne
.svg)
- B – bezpartyjny
- F – federalista
- DR – demokratyczny republikanin
- W – Wig
- D – demokrata
- R – republikanin
| Prezydent | |
|---|---|
| Wiceprezydent | |
| Szefowie departamentów |
|
| Pozostali członkowie gabinetu |
|
| 1. klasa |
|
|---|---|
| 2. klasa |
Media użyte na tej stronie
Seal of the Vice President of the United States. The blazon is defined in Executive Order 11884 as:
The design is the same as the Seal of the President of the United States, except that there is no ring of stars, the clouds are gray (instead of proper), the stars are gray (instead of argent), the scroll is gray (instead of white), the arrows are gray (instead of proper), and the background colors and inscription (obviously) differ.The Coat of Arms of the Vice President of the United States shall be of the following design:
SHIELD: Paleways of thirteen pieces argent and gules, a chief azure; upon the breast of an American eagle displayed holding in his dexter talon an olive branch proper and in his sinister a bundle of thirteen arrows gray, and in his beak a gray scroll inscribed "E PLURIBUS UNUM" sable.
CREST: Behind and above the eagle a radiating glory or, on which appears an arc of thirteen cloud puffs gray, and a constellation of thirteen mullets gray.
The Seal of the Vice President of the United States shall consist of the Coat of Arms encircled by the words "Vice President of the United States."
Logo of the United States White House, especially in conjunction with offices like the Chief of Staff and Press Secretary.
Logo of the Democratic Party of the United States. Dark blue D inside a dark blue circle.
Vice President Walter Mondale
Jimmy Carter, former President of the United States
Baretka Wielkiej Wstęgi Kwiatów Paulowni Orderu Wschodzącego Słońca (Japonia).
Od 2003: Baretka Orderu Kwiatów Paulowni (Japonia).
Walter F. Mondale's Signature.
Autor: Ordensherre, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ribbon of Grand Cross of the Royal Norwegian Order of Merit. Norwegian: Stripe for storkors av Den Kongelige Norske Fortjenstorden