Wanda Grażyna Gałecka-Szmurło

Wanda Grażyna Gałecka-Szmurło
Wanda Grażyna Gałecka
Ilustracja
Wanda Grażyna Gałecka
(około 1918, na mundurze – krzyż harcerski)
Data i miejsce urodzenia21 sierpnia 1899
Warszawa
Data śmierci10 stycznia 1993
Zawód, zajęcieadwokat
Alma MaterUniwersytet Warszawski
Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Wanda Grażyna Gałecka-Szmurło (ur. 21 sierpnia 1899 w Warszawie, zm. 10 stycznia 1993) – polska adwokatka, działaczka niepodległościowa i społeczna, druga kobieta w Polsce, która została wpisana na listę adwokatów.

Życiorys

Grażyna Gałecka (tak była nazywana przez przyjaciół[1]) już w czasie nauki w gimnazjum była harcerką, należała do tajnego Związku Młodzieży Polskiej „Przyszłość” („Pet”)[1][2] i do Organizacji Młodzieży Narodowej. W 1918 roku była już w zarządzie OMN Szkół Średnich[1]. W 1918 albo 1919 roku zdała maturę i dostała się na Wydział Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Jednak na polecenie Organizacji zawiesiła swe studia i objęła funkcję sekretarki okręgu wołyńskiego na okres wojny polsko-bolszewickiej (pracowała również w okręgu wileńskim[3]). W tym czasie pracowała w Straży Kresowej w Kowlu[4]. W ramach tej pracy często wyjeżdżała na linię frontu, a nawet ją przekraczała, przewożąc instrukcje dla ludności po jej drugiej stronie[5]. Po zakończeniu wojny wróciła do Warszawy, podjęła studia prawnicze i wstąpiła do OMN Szkół Wyższych oraz została przyjęta do tajnego „Zet”-u. Co najmniej od 1924 roku była siostrą zetową w Kole Braterskim „Zet”-u[6] (z którego w 1925 roku wzięła „urlop bezterminowy”[7]). Od co najmniej 1937 roku należała do Związku Patriotycznego[8].

Za swą działalność niepodległościową została odznaczona Medalem Niepodległości[9] i Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[5].

Studiowała również drugi fakultet na Wydziale Filozofii UW, zaliczając pierwszy rok. W 1924 roku ukończyła studia prawnicze i rozpoczęła aplikację w Prokuratorii Generalnej. Po ukończeniu aplikacji przez rok pracowała w Magistracie m.st. Warszawy, a w roku 1930 uzyskała wpis na listę adwokatów Izby Warszawskiej, będąc drugą kobietą w Polsce, która została wpisana na tę listę[5] (pierwszą kobietą była Janina Jurkiewicz).

Równocześnie prowadziła intensywną działalność społeczną i publicystyczną w dziedzinie prawa, brała też udział w pracach ustawodawczych z dziedziny małżeńskiego prawa majątkowego (wydała kilka publikacji na ten temat, m.in. książkę Kobieta w prawie publicznym i prywatnym. Zbiór przepisów).

Przez kilka lat (do roku 1939) adwokat Wanda Szmurłowa była czynnym członkiem Koła Adwokatów Rzeczypospolitej Polskiej.

W czasie okupacji niemieckiej Wanda Szmurło była żołnierzem Armii Krajowej, brała czynny udział w powstaniu warszawskim, pracując w szpitalach powstańczych. Komitet Żydów w Polsce złożył jej podziękowanie za pomoc i ukrywanie Żydów w okresie okupacji niemieckiej[5].

Po II wojnie światowej Wanda Szmurło została umieszczona na liście adwokatów Izby Warszawskiej „z ważnością od 20.04.l945 r.”. Początkowo prowadziła prywatną praktykę, a z chwilą utworzenia Zespołu Adwokackiego nr 27 przy ul. Chłodnej 54, została jego członkinią. 1 czerwca 1965 roku została przeniesiona do Zespołu Adwokackiego nr 9, i była członkinią tego zespołu do chwili, gdy została skreślona z listy adwokatów w 1971 roku w wyniku orzeczenia lekarskiego[5].

Adwokat Wanda Grażyna Szmurło została mianowana przez ministra obrony narodowej Janusza Onyszkiewicza (rozkazem z dnia 3 lipca 1992 roku) podporucznikiem Wojska Polskiego[5].

Życie prywatne

Matka Grażyny Gałeckiej zmarła wkrótce po jej urodzeniu, ojciec w 1905 roku musiał opuścić kraj z powodów politycznych i osiadł w Ameryce Południowej. Grażyna Gałecka miała siostrę Zofię, która również była działaczką „Pet” i OMN[1]. Również i ona pracowała w Straży Kresowej w czasie wojny polsko-bolszewickiej[4]. Popełniła samobójstwo przez otrucie w 1926 roku[10]. Została pośmiertnie odznaczona Medalem Niepodległości[11].

Grażyna Gałecka wyszła między 1925 a 1931 rokiem za Jana Szmurłę. Mieli co najmniej dwie córki[12]. Co najmniej od 1936 roku mieszkali w domku z ogródkiem w Jabłonnie koło Warszawy, gdzie Grażyna do 1 września 1939 roku pełniła funkcję prezesa kółka rolniczego[5][13].

Przypisy

  1. a b c d Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 40 (1918), Archiwum Akt Nowych.
  2. Krajewski 1993 ↓, s. 132.
  3. Nowacki 1996 ↓, s. 136.
  4. a b Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 81 (1919), Archiwum Akt Nowych.
  5. a b c d e f g Krajewski 1993 ↓, s. 133.
  6. Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 183 (1924), Archiwum Akt Nowych, 2019.
  7. Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 208 (1925), Archiwum Akt Nowych, 2019.
  8. Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 382 (1937), Archiwum Akt Nowych, 2019.
  9. M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199
  10. Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 224 (1926), Archiwum Akt Nowych, 2019.
  11. M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 30
  12. Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 331 (1933), Archiwum Akt Nowych, 2019.
  13. Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 379 (1937), Archiwum Akt Nowych, 2019.

Bibliografia

  • Wojciech Krajewski. Szpalty pamięci: Adwokat Wanda Grażyna Gałecka-Szmurło (1899–1993). „Palestra”. 7–8, s. 132–133, 1993. 
  • Tadeusz Wacław Nowacki (red.): ZET w walce o niepodległość i budowę państwa – szkice i wspomnienia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-12142-4.

Media użyte na tej stronie

Wanda Gałecka.png
Wanda Grażyna Gałecka, późniejsza Szmurłowa, adwokatka