Wieża kościoła ewangelickiego w Żaganiu

Wieża kościoła ewangelickiego
w Żaganiu
Symbol zabytku nr rej. 3337 z 16.07.1996[1]
Ilustracja
Obecnie wieża widokowa
Państwo

 Polska

Miejscowość

Żagań

Adres

Plac Królowej Jadwigi

Typ budynku

wieża widokowa

Styl architektoniczny

neogotyk

Architekt

Eduard Knoblauch

Inwestor

parafia ewangelicka w Żaganiu

Wysokość całkowita

70 m

Ukończenie budowy

1709 (kościół), 1843-1846 (wieża)

Zniszczono

lata 60. XX wieku

Pierwszy właściciel

parafia ewangelicka w Żaganiu

Położenie na mapie Żagania
Mapa konturowa Żagania, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wieża kościoła ewangelickiegow Żaganiu”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Wieża kościoła ewangelickiegow Żaganiu”
Położenie na mapie powiatu żagańskiego
Mapa konturowa powiatu żagańskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Wieża kościoła ewangelickiegow Żaganiu”
Ziemia51°37′07″N 15°19′17″E/51,618611 15,321389

Wieża kościoła ewangelickiego w Żaganiu – wieża dawnego kościoła ewangelickiego pod wezwaniem Trójcy Świętej znajdująca się w Żaganiu. Kościół ten powstał w roku 1709 jako jeden z sześciu śląskich kościołów łaski. Wieża mieści kaplicę grobową książąt kurlandzkich i książąt żagańskich. Od 2004 roku pełni funkcje turystyczne, jako wieża widokowa o wysokości 70 m.

Historia

Kościół Trójcy Świętej powstał w roku 1709 z muru pruskiego, jako jeden z sześciu śląskich kościołów łaski. W roku 1842 w wyniku istniejącego zagrożenia katastrofą budowlaną podjęto decyzję o budowie nowej wieży w konstrukcji murowanej[2]. Wykonanie projektu zlecono w lutym 1843 roku berlińskiemu architektowi Karlowi Heinrichowi Eduardowi Knoblauchowi, dla którego wzorem miała być neogotycka wieża kościoła ewangelickiego w Bolesławcu[3]. Ukończony w październiku 1843 roku projekt został poddany korekcie z uwagi na niedostateczną – zdaniem inwestora – wysokość projektowanej wieży, mającej pełnić także funkcję dzwonnicy. Jako zwieńczenie budowli radca budowlany Stuhr zaprojektował wówczas także żeliwną ażurową iglicę. Budowę wieży rozpoczęto jeszcze w 1843, zakończono zaś w 1846 roku[4].

W związku z faktem, iż część kosztów inwestycji poniosły dwie z trzech żyjących wówczas córek księcia żagańskiego Piotra Birona, przyziemie wieży przeznaczono na książęcą kaplicę grobową, pod nią natomiast urządzono kryptę dla przedstawicieli rodu Bironów wyznania luterańskiego. Jako pierwszy w 1846 roku w krypcie spoczął ostatni książę kurlandzki, książę żagański Piotr Biron, w 1852 roku pochowano tu Piotra Gustawa Hermanna księcia Biron von Kurland (przedstawiciela sycowskiej linii Bironów, w 1876 roku – Joannę Katarzynę Pignatelli de Belmonte księżną Acerenza (z domu Biron), dwa lata później natomiast jej matkę księżną kurlandzką i żagańską Annę Charlotte Dorotę (z domu Medem) oraz siostrę Marię Luizę Paulinę księżną von Hohenzollern-Hechingen (z domu Biron)[5].

W latach 60. XX wieku kościół ewangelicki rozebrano, pozostawiając jedynie wieżę[6]. Do czasu zdemontowania wieńczącego iglicę krzyża miała ona wysokość 84 m[7], według innych źródeł 78,75 m[8]. Na ścianach dawnej kaplicy grobowej zachowały się epitafia Bironów. W posadzce znajdują się wykonane z żeliwa wrota do krypty zdobione tondami z wyobrażeniami aniołów. Pod koniec lat 60. XX wieku krypta została splądrowana, nie zachowały się trumny ze szczątkami[9].

W latach 2000–2004 odbył się remont generalny wieży, w wyniku którego obiekt adaptowano do celów widokowych. Wewnątrz wieży znajdują się ekspozycje udostępniane zwiedzającym.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubuskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 125 [dostęp 2013-03-31].
  2. ↑ K. Adamek-Pujszo, Działalność kulturotwórcza książąt żagańskich Bironów (1786-1862), cz. 1, Zielona Góra 2007, s. 170
  3. ↑ ibidem, s. 172
  4. ↑ ibidem, s. 174
  5. ↑ ibidem, s. 66, 176
  6. ↑ K. Handke, G. Steller, Beschreibung der schlesischen Kreise Sagan und Sprottau, Lippstadt 1967, s. 360
  7. ↑ P. Lauschke, Führer durch Sagan und Umgegend, Sagan (o.J.), s. 36
  8. ↑ J. Wohlfahrt, G. Michael, Die Gnadenkirche zur heil. Dreifaltigkeit in Sagan-Schlesien, Sagan 1909, s. 16
  9. ↑ Kaplica Grobowa Książąt Kurlandzkich i Żagańskich – wieża kościoła „Łaski” pw. Św. Trójcy, dziedzictwo-ksiazat.zagan.pl [dostęp 2021-08-10].

Media użyte na tej stronie

Lubusz Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lubusz Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.18 N
  • S: 51.33 N
  • W: 14.40 E
  • E: 16.60 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Żagań County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Żagań County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 51.80 N
  • S: 51.39 N
  • W: 14.97 E
  • E: 15.88 E
Żagań location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: ODbL
Location map of Żagań, Poland
Ta mapa of Żagań została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Wieza zagan.jpg
Autor: Mohylek, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wieża dawnego kościoła ewangelickiego w Żaganiu