Wieczór

(c) Man-u, CC-BY-SA-3.0

Zorza wieczorna na Kubie

Wieczór – część doby, która trwa od zmierzchu do nocy^[1].

Etymologia

Wyraz „wieczór” pochodzi ze słownictwa ogólnosłowiańskiego. Dowodem tego są przykłady takie jak večer w językach czeskim i słowackim, wiéczer w rosyjskim, wéczir w ukraińskim i večér słoweńskim. Leksem jest kontynuacją formy večerъ, w języku prasłowiańskim, spokrewnionej między innymi z greckim wyrazem hespéra, a także ze słowem vesper z łaciny. Bliski związek etymologiczny ze słowem „wieczór” ma przysłówek „wczora” i „wczoraj”, który jest kontynuantem prasłowiańskiego vьčera, stanowiącego zredukowaną formę večerъ. Według polskiej lingwistki Krystyny Długosz-Kurczabowej dalsza etymologia wyrazu „wieczór” nie jest jasna^[2].

Rzeczownik „wieczór” ma etymologiczne powiązanie z wyrazami „nieszpór” (XV w.) i „nieszpory” (XIX w.), które oznaczają nabożeństwa, które odprawiane są po południu lub wieczorem w kościołach chrześcijańskich. Wyraz „nieszpór” jest zapożyczeniem z języka łacińskiego, a w polszczyźnie znalazło się za pośrednictwem języka czeskiego (łac. vesper → czes. nešpor → pol. nieszpór). Z powodu nieregularnego charakteru procesów fonetycznych towarzyszących zapożyczaniu pochodzącego z łaciny wyrazu vesper do grupy języków słowiańskich zerwany został związek z wyrazem podstawowym^[2].

Wykorzystanie w języku

Wśród osób polskojęzycznych ta nazwa pory dnia jest częścią jednej z form przywitania, „dobry wieczór”. Zgodnie z powszechną regułą używania zwrotów na powitanie i pożegnanie, formę „dobry wieczór” stosuje się częściej w relacjach prywatnych niż z osobami nieznajomymi (np. sprzedawcami)^[3].

W kulturze

Obraz olejny Wieczór; Czerwone drzewo (aut. Piet Mondrian, 1908–1910)

Utwory muzyczne

• „A wczora z wieczora” (kolęda; 1630)
• „Wieczór na dworcu w Kansas City” (1969)

Telewizja

• Wieczór z Wampirem / Wieczór z Jagielskim (1998–2003)

Film

• Wieczór u Abdona (1976)
• Wieczór panieński (2012)
• Wieczór gier (2018)

Malarstwo

• Wieczór; Czerwone drzewo (1908–1910)

Prasa

• „Wieczór Wrocławia” (1967–2003)
• „Wieczór Wybrzeża” (1957–2002)

Zobacz też

• wieczorynka
• zmierzch
• zachód Słońca
• szabat

Przypisy