Wielki Lipnik (potok)

Wielki Lipnik
Wielki Lipnik przy parkingu poniżej polany Zvir
Kontynent	Europa
Państwo	Słowacja
Kraj	preszowski
Potok 4 rzędu
Źródło
Miejsce	Przełęcz Gromadzka
Wysokość	~900 m n.p.m.
Współrzędne	49°24′44,9″N 20°37′08,3″E/49,412480 20,618960
Ujście
Recypient	Poprad
Miejsce	Lubowla
Wysokość	~520 m n.p.m.
Współrzędne	49°18′11,1″N 20°39′54,2″E/49,303080 20,665050
Położenie na mapie kraju preszowskiego źródło ujście
Położenie na mapie Słowacji źródło ujście

Wielki Lipnik (słow. Veľký Lipnik) – potok, lewy dopływ Popradu. Wypływa na wysokości ok. 900 m n.p.m. na południowo-wschodnich stokach Przełęczy Gromadzkiej, na słowackiej stronie. Spływa doliną, której zachodnie zbocza tworzy grzbiet ciągnący się od Przełęczy Gromadzkiej (931 m) przez Szczob (920 m) i dalej do Litmanowej. Ten grzbiet należy do Pasma Radziejowej. Zbocza wschodnie tworzy grzbiet biegnący od Gromadzkiej Przełęczy przez szczyty: Okrúhla (958 m), Eliaszówka (1023 m) i Medvedelica (888 m). Ten grzbiet należy do Gór Lubowelskich. Tak więc dolina Wielkiego Lipnika na tym odcinku oddziela od siebie te dwa pasma górskie^[1][2].

Powyżej zabudowań Litmanowej i powyżej Litmanowskich Skałek Wielki Lipnik łączy się z potokiem Rozdziel spływającym spod przełęczy Rozdziela na granicy polski-słowackiej. Od tego miejsca na polskich mapach ma nazwę Litmanowskiego Potoku^[2]. Słowacy natomiast uważają Rozdziel za dopływ Wielkiego Lipnika, ten zaś za dopływ Popradu i zwykle nie używają nazwy Litmanowski Potok^[3].

Wielki Lipnik poniżej połączenia z Rozdzielem dokonuje przełomu, przecinając Litmanowskie Skałki na dwie grupy (wschodnią i zachodnią). Spływa przez miejscowość Litmanowa, potem Jarzębina i w Lubowli uchodzi do Popradu. Zachodnie zbocza doliny Wielkiego Lipnika tworzy Faklówka (Fakľovka, 934 m) i Wielka Góra (Veľká hora, 801 m), zbocza wschodnie niski i niemal całkowicie bezleśny grzbiet oddzielający Wielki Lipnik od bardzo blisko i równolegle do niego płynącego potoku Mały Lipnik^[3]. Doliną Wielkiego Lipnika poprowadzono drogę dojazdową do Litmanowej przez Jarzębinę. Powyżej Litmanowskich Skałek zakręca ona w prawo i wzdłuż Wielkiego Lipnika prowadzi na polanę Zvir do Sanktuarium Matki Boskiej Litmanowskiej, gdzie się ślepo kończy^[2].

Wielki Lipnik spływa przez trzy mikroregiony geograficzne: w górnym biegu przez Góry Lubowelskie, poniżej Litmanowskich Skałek jego dolina oddziela Pieniny od Gór Lubowelskich, a w dolnej części płynie przez Kotlinę Lubowelską^[3].

Dolina Wielkiego Lipnika w środkowej części

Przypisy

• Litmanowy potok, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 328 .